برگزاری انتخابات کردستان عراق در فضای جشن ملی

نتخابات پارلمانی کردستان عراق در حالی برگزار شد که سایر مناطق عراق پس از یک دهه از سقوط صدام حسین هنوز از خشونت و نبود امنیت رنج می برند. اما کردستان عراق در یک دهه گذشته، شاهد توسعه اقتصادی و عمرانی و رشد نسبی احزاب سیاسی بوده است.

از ساعات اولیه صبح روز شنبه ۲۱ سپتامبر، بسیاری از خانواده ها با پوشیدن لباس های کردی همراه فرزندانشان به پای صندوق های رای رفتند. فضای بسیاری از شهرها به جشن ملی شبیه بود تا انتخابات.

دانیا قادر دختری ۱۹ ساله که در منچستر انگلستان متولد شده برای شرکت در انتخابات به کردستان باز گشته بود. او که به همراه مادرش به شعبه اخذ رای آمده بود گفت این اولین باری است که می‌تواند رای دهد: "من بسیار خوشحالم که می توانم با رای خودم بر سرنوشت کشورم تاثیر بگذارم. من امیدوار نتیجه این انتخابات به نحوی باشد که به توسعه بیشتر کردستان کمک کند و کردستان همچون کشورهای توسعه یافته و درجه یک جهان باشد. من به کسی رای می دهم که برنامه داشته باشد، مهم نیست از چه حزب یا گروهی باشد."

در جریان انتخابات اخیر، به مدت سه هفته ۳۲ حزب و گروه سیاسی برای ۱۱۱ کرسی پارلمان با هم رقابت کردند. پلاکاردها و پوسترهای تبلیغاتی در همه جای شهر دیده می شد، از احزاب کمونیست گرفته تا اسلامگرایان. حدود دو میلیون و هشتصد هزار نفر واجد شرایط برای رای دادن بودند.

در مقایسه با سال های گذشته، حضور زنان در میان نامزدهای انتخاباتی بیشتر به نظر می رسید. پوستر تبلیغاتی اکثر زنان بدون حجاب و با لباس های رنگی کردی بود. در دوره گذشته ۳۵ درصد نمایندگان پارلمان زن بودند.

گسترش فضای رقابت

در این دوره احزابی در کنار هم فعالیت تبلیغاتی می کردند که تا چند سال پیش با هم می جنگیدند، اما حالا با هم رقابت یا در مواردی حتی ائتلاف کرده بودند. اغلب گروه های اسلامی که تا یک دهه پیش تندرو قلمداد می شدند نیز، امروز در قالب احزاب برای کسب کرسی های پارلمان رقابت می کنند.

بدرالدین محی الدین، مردی چهل ساله که شغل او عکاسی است، به همراه همسرش با پوشش محلی به شعبه اخذ رای در عنکاوای اربیل آمده بود. او به دنبال اسمش در لیست ثبت نام رای دهندگان می گشت، اسم همسرش بود اما اسم خودش نبود. "زمانی نه چندان دور بردارانی که در احزاب مختلف فعالیت داشتند، حتی در خانه هایشان هم با هم مشکل داشتند، اما امروز به روشی متمدنانه با هم رقابت و همکاری می کنند. شکر خدا مشکل جدی نداریم و انجا تغییرات زیادی صورت گرفته."

اولین انتخابات پارلمانی کردستان سال ۱۹۹۲ برگزار شد. در آن زمان دو حزب اصلی و سنتی یعنی اتحادیه میهنی به رهبری جلال طالبانی و حزب دمکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی هر کدام حدود ۵۰ درصد کرسی های پارلمان مان را نصیب خود کردند. اختلافات این دو حزب در سال ۱۹۹۴ به جنگ داخلی تبدیل شد که به کشته شدن صدها نفر از طرفین انجامبد. انتخابات بعدی با توقفی چندین ساله در سال ۲۰۰۵ برگزار شد. دو حزب سنتی ائتلاف کردند و حکومت را بین خود تقسیم کردند.

در سومین دوره انتخابات پارلمانی کردستان، اتحادیه میهنی و حزب دمکرات کردستان متحد شده و در قالب "لیست کردستانی" در رقابت های انتخاباتی شرکت کردند. اما جنبش نو پای "گوران" یا تغییر توانست بسیاری از ناظران سیاسی را شگفت زده کند. این حزب توانست ۲۵ کرسی پارلمان را نصیب خود کند. دو حزب اصلی ۱۶ کرسی را از دست دادند و همچنین بسیاری از کرسی‌های اسلامگرایان توسط گوران قبضه شد. اسلامگرایان در دوره گذشته توانستند ۱۰ کرسی کسب کنند.

جنبش گوران به رهبری نوشیروان مصطفی حاضر نشد در حکومت شرکت کند و ترجیح داد در قالب یک حزب مخالف باشد تا در قدرت. در نتیجه دو حزب سنتی قدرت را حفظ کردند. جنبش گوران بارها دولت کردستان عراق را به فساد مالی و عدم شفافیت در کنترل منابع مالی دولت متهم کرده است.

در این دوره از انتخابات، ۳۲حزب با گرایش های مختلف سیاسی برای ۱۱۱ کرسی پارلمان رقابت می کنند.

در انتخابات اخیر، اتحادیه میهنی کردستان عراق از غیبت رهبر کاریزماتیک خود، جلال طالبانی، رنج می برد. رهبری که بیش از ۵ دهه علیه حکومت های مختلف عراق جنگیده بود. آقای طالبانی که رئیس جمهور عراق است از چند ماه پیش که در بیمارستانی در آلمان تحت مداوا قرار دارد. عدم حضور او در این دوره از انتخابات، حزب او را با چالش های جدی روبه رو کرده است. انتظار می رود این حزب کرسی های کمتری نسبت که گذشته کسب کند و جنبش گوران از آن پیشی گیرد.

انتخابات این دوره، توسط حدود ۲۰۰ ناظر بین المللی و وابسته دیپلماتیک کشورهای خارجی نظارت می شد.

برخی از احزاب رقیب، حزب دمکرات کردستان را به تخلف از قوانین انتخاباتی متهم کردند.

جنبش گوران و اتحادیه میهنی می گویند در های برخی از شعبات اخذ رای، در استان های دهوک و اربیل که حزب دمکرات کردستان طرفداران زیادی دارد، حتی پس از پایان موعود قانونی باز بوده است.

انتظار می رود نتیجه انتخابات در ۳ تا ۴ روز آینده اعلام شود.