و شاهد این بار از بانک مرکزی آمد!

در یاداشتی تحت عنوان سقوط قریب الوقوع ارزش ریال در برابر دلار و سایر ارزها، با استناد به دشواریهای موازنه ارزی، تورم شتابناک در راه بعلت انتشار اسکناس زیادی و افزایش حجم نقدینگی چندین بار بالای رشد تولید، بحران وصول مطالبات بانکها و فرار سپرده ها بویژه از بانکهای دولتی و..، نتیجه گرفتم و بدست دادم که نرخ برابری ریال در برابر دلار و سایر ارزها در آینده به نحو غیر قابل باوری تغیر خواهد یافت. بطوری که امروز از یادشت زیر بر می آید بانک مرکزی زمزمه تغیر نرخ برابری ریال با سایر ارزها را آغاز کرده است و بطوری که از ارقام زیر مستفاد میشود نرخ برابر ی ارز طی دو دهه متناسب با دستمزد و تورم تغیر نیافته است. گزارشگر یاداشت زیر بر افزایش نرخ دستمزد ماورای افزایش نرخ برابر ی سبد ارزها تأکید میکند. این به معنای اینست که فاصله ادعایی، باید ظرف مدت کوتاهی طی شود و این به معنای دو و یا سه برابر شدن نرخ ارز است در کوتاه مدت است هرچند ممکن است بانک مرکزی این کار را یکباره نکند . ولی باید دانست فقدان کنترُل، نظارت سالم بر سیستم بانکی و پولی ایران هر تغیر جزئی در نرخ ارز را از کنترول دولت و حتی بازار بسرعت خارج کرده و به بی اعتبار شدن ریال در بازار و تورم افسار گسیخته ائی که میتواند سه رقمی هم بشود خواهد انجامید.

متاسفانه در بین محافل جنبش اعتراضی سبز، هیچگونه توجهی به این پارامتر بسیار سونامی گونه در راه که میتواند طوفان زا باشد عنایت کافی نمیشود. این غفلت فقط موجب غافلگیر شدن خواهد شد.

و اما اصل گزارش از قول سرمایه:

بانک مرکزی پیشنهاد داد

افزایش نرخ ارز متناسب با تورم

سرمایه، پیمان جنوبی: بانک مرکزی پیشنهاد داد این بانک در برنامه پنجم توسعه اجازه افزایش نرخ ارز متناسب با تورم را داشته باشد. این در حالی است که دیروز صادرکنندگان حاضر در همایش صادرات، فرصت ها و چالش ها در حالی که پرویزیان مدیرعامل بانک توسعه صادرات به در اختیار قرار دادن پنج میلیارد دلار اعتبار وزارت صنایع برای جبران خسارت ناشی از نوسانات نرخ ارز اشاره می کرد، عنوان کردند هیچ کدام از آنها حتی یک تومان هم بهره ای نبرده اند.مهدی گودرزی مدیر اداره صادرات بانک مرکزی در نخستین همایش صادرات فرصت ها و چالش ها در محل سازمان توسعه تجارت ایران، گفت:

«این پیشنهاد برای لحاظ شدن در برنامه پنجم توسعه ارائه شده است.» گودرزی سپس با تاکید بر اینکه بانک مرکزی با افزایش یا کاهش نرخ ارز مخالفتی ندارد و مقاومتی نیز نداشته، افزود: «اما اگر به اوایل سال گذشته بازگردیم، ملاحظه می کنیم بسیاری از مقاومت ها برای کاهش نرخ ارز نزدیک بود بانک مرکزی را خرد کند.» وی نرخ ارز غالب را که بانک مرکزی باید مدیریت کند یورو عنوان کرد و افزود: «حتی مجموع دلار و درهم موجود در سبد ارزی بانک مرکزی از یورو کمتر است.» گودرزی افزود: «نگاه بانک مرکزی سبدی است و چند ارز در صادرات نقش دارد که تمام اینها مدیریت می شوند.» با توجه به وابستگی درآمدهای دولت، واردات کشور و بودجه عمومی به درآمدهای ارزی، تعیین نرخ ارز به گونه ای که واردات را کنترل کند، به صادرات و تولید داخلی کمک کند و ثبات را در فضای اقتصاد کشور ایجاد کند همواره مورد توجه کارشناسان اقتصادی بوده است. از آنجا که در 10 سال گذشته نرخ ارز متناسب با تورم افزایش نیافته، عملاً باعث افزایش رقم واردات کشور و پرداخت یارانه به کالاهای خارجی شده است و در کنار آن صادرات و تولید داخلی تضعیف شده است به گونه ای که واردات از 15 میلیارد دلار در دهه 70 به 70 میلیارد دلار در سال های اخیر رسیده است.به عقیده کارشناسان، مهم ترین دلیل ثبات نرخ ارز و پایین بودن نرخ آن در مقایسه با تورم، وابستگی شدید بودجه دولت، رشد قیمت نفت و هزینه های جاری دولت بوده است که باعث شده با وجود افزایش درآمد نفت، به دلیل رشد شدید بودجه و نیاز به تامین ریال از طریق تبدیل دلارهای نفتی به ریال و در نتیجه افزایش واردات، درآمد ارزی نتواند به تولید و اشتغال ملی کمک کند و عملاً واردات و پرداخت یارانه به کالاهای خارجی تشویق شده است. در اولین همایش توسعه فضای رقابتی در کشور که با حضور کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی برگزار شد نیز بر چند نکته مهم برای ایجاد فضای رقابتی و کمک به اقتصاد، تولید ملی و اشتغال کشور تاکید شده است که مهم ترین آنها افزایش منطقی و تدریجی نرخ ارز، توجه به نرخ اسمی ارز واقع بینانه، جلوگیری از نوسانات نرخ واقعی ارز، ایجاد صندوق توسعه ملی برای سرمایه گذاری عایدات نفتی، ثبات اقتصاد کلان و سیاست های مالی دولت و بانک مرکزی، حذف حمایت های بدون قید و شرط از صنایع و شرکت های دولتی و... است.

به عبارت دیگر، در صورتی که نرخ ارز واقع بینانه تعیین نشود فضای کلان اقتصاد به فضایی رقابتی برای حمایت از تولید، صادرات و اشتغال تبدیل نمی شود و عملاً واردات کالاهای خارجی پاسخگوی تقاضای بازار و مصرف کنندگان خواهد بود. برابر نماگرهای بانک مرکزی و جدول پیوست، نرخ ارز طی سال های 1368 تا پایان 1387 و در یک دوره 20 ساله از رقم یک هزار و 207 ریال(1207) به 9 هزار و

574 ریال (9574) بالغ شده و با افزایش هشت هزار و367 ریالی، رشد 693 درصدی داشته است.

اما طی همین دوره، با در نظر گرفتن نرخ تورم سالانه نرخ ارز باید از رقم1417 ریال به 41869 ریال می رسید یعنی باید از یک هزار و

417 ریال در سال 1368 به 41 هزار و 869 ریال در سال 1387 می رسید تا رشدی دو هزار و 855 درصدی و افزایش 29 برابری داشته باشد.اما به خاطر سیاست های بانک مرکزی و دولت ها این عمل اتفاق نیفتاده و با فاصله 32 هزار و 295 ریالی در قیمت فعلی بازار ارز با نرخ متناسب با تورم در 20 سال اخیر روبه رو هستیم. نرخ فعلی ارز (دلار) که در بازار تهران مبادله می شود 4/4 برابر کمتر از ارزش واقعی آن متناسب با تورم 20 ساله است. ارزش گذاری پول ملی (ریال) در برابر دلار 4/4 برابر بیش از آن چیزی است که با وارد کردن نرخ تورم سالانه به آن می رسیم.

در چنین شرایطی هر یک دلار کالای تولیدکننده خارجی که توسط بازرگان داخلی به کشور وارد می شود تقریباً یک چهارم ارزش واقعی ریالی آن در بازار داخلی توزیع می شود و به تعبیر دیگر دولت برای واردات هر یک دلار کالای خارجی به داخل، رقمی معادل 32 هزار و 295 ریال یارانه به تولیدکننده خارجی پرداخت می کند.

در چنین حالتی، تولیدکننده داخلی برای به دست آوردن قدرت و توان رقابت با تولیدکننده خارجی که کالای مشابه تولید وی را وارد بازار داخلی می کند، به رغم اینکه ظرف 20 سال گذشته با تورم های سالانه بهای مواد اولیه، سوخت، هزینه های کارگری و دیگر عوامل تولید روبه رو است برای رقابت با تولیدکننده خارجی باید توان آن را داشته باشد تا قیمت های خود را به یک چهارم قیمت های فعلی کاهش دهد امری که با توجه به تورم

5/22 درصدی فعلی و حذف یارانه های انرژی و افزایش 20 درصدی دستمزد کارگری و دیگر عوامل تولید، غیرممکن است. در چنین شرایطی که سیاست های دولت و بانک مرکزی منجر به اعطای یارانه437 درصدی به تولیدکننده خارجی می شود، آیا امکان سرپا ماندن تولید داخلی و صنعت وجود دارد و آیا نباید سیل واردات کالاهای بی کیفیت کشورهایی چون چین به داخل و بسته شدن روز به روز کارخانه های داخلی و صنایع و تولیدات کشور نرخ بیکاری 10 درصدی امروزی را ناشی از آن دانست؟

ارزش پول ملی در برابر نرخ ارز سال هاست که در ایران به عنوان یک متغیر حیثیتی به حساب آمده و برخی افراد معتقدند اگر پول یک کشور دیگر حتی به طور مصنوعی ارزش بیشتری در برابر پول ما داشته باشد، یعنی این کشور از ما قوی تر است، لیکن در منطق علم اقتصاد و بازار اگر کشوری ارزش پول خود را کاهش دهد، این امر باعث می شود بتواند بازار کشورهای دیگر را تحت کنترل خود درآورد و ضمناً کشور مقابل هم توان ورود به بازار کشوری که ارزش پول خود را کاهش داده به دست نخواهد آورد.

این سیاست های اقتصادی که در ایران وجود دارد و منجر به تضعیف صنایع و تولیدات کشور شده بر این پایه استوار است که برخی فکر می کنند وقتی نرخ ارز پایین باشد، باعث می شود مواد اولیه ارزان تر به کشور وارد شود و در نتیجه کالاهای مصرفی نیز ارزان تر شده و هزینه های تولید کاهش یابد، نهایت آنکه مصرف کننده نهایی هم در این حالت کالا را با قیمت ارزان تر می خرد.

به نظر کارشناسان واردات ارزان باعث کاهش تولید خواهد شد چون کالای ارزان وارد می شود و دیگر نیازی به تولید آن نیست و متاسفانه این سیاست که سیاست شکست خورده ای است و سال های مدیدی است کنار گذاشته شده همچنان در ایران اجرا می شود.

تغییرات نرخ ارز

برابر نماگرهای بانک مرکزی نرخ ارز (دلار/ریال) طی سال های 1368 تا 1387 و به ترتیب سال برابر است با 1207 ، 1413 ، 1420 ، 1498، 1803 ، 2667 ، 4078 ، 4444، 4785 ، 6460 ، 8632 ، 8190، 8009 ، 8019 ، 8325 ، 8748، 9042 ، 9226 ، 9285 و 9574 ریال.

نرخ تورم متوسط سالانه

برابر نماگرهای بانک مرکزی نرخ تورم متوسط سالانه طی سال های 1368 تا 1387 و به ترتیب سال برابر است با

4/17 ، 9 ، 7/20 ،9/4 ،

24/22 ،9/22، 2/35 ، 4/49 ، 2/23 ، 3/17، 1/18 ، 1/20 ، 6/12 ،4/11، 8/15 ، 6/15 ،

2/15 ، 4/10 ، 9/11 ، 4/18 و 4/25 درصد.

نرخ ارز متناسب با تورم

برابر این گزارش و براساس محاسبه نرخ ارز متناسب با تورم سالانه اعلامی از سوی بانک مرکزی نرخ ارز متناسب با تورم طی سال های 1368 تا پایان 1387 و به ترتیب سال برابر است با 1417 ، 1544 ، 1864 ، 2319، 2850 ، 3853 ، 5757 ، 7093، 8319 ، 9825 ، 11800، 13287 ، 14802 ، 17141، 19815 ، 22827 ، 25201، 28200 ، 33389 و 41869 ریال.

نسبت نرخ ارز متناسب با تورم

به نرخ ارز بازار

برابر این گزارش نسبت نرخ ارز متناسب با تورم به نرخ ارز بازار طی سال های 1368 تا پایان 1387 و به ترتیب سال برابر است با17/1، 09/1 ، 3/1 ، 5/1 ، 58/1 ،44/1،