دادگاه حمید نوری برای دو هفته در آلبانی تشکیل می‌شود

سی‌و‌سومین جلسه دادگاه حمید نوری؛ شاهد: پاسدارها «غنائم» اعدام‌شدگان را بین خود تقسیم کردند

سی و سومین جلسه دادگاه حمید نوری، متهم به مشارکت در اعدام های تابستان ۶۷ و ارتکاب جنایات جنگی، روز سه شنبه چهارم آبان با شهادت رضا فلاحی، عضو سازمان مجاهدین خلق و یکی از نجات‌ یافتگان آن اعدام ها در استکهلم سوئد برگزار شد.

در آغاز جلسه توماس ساندر، قاضی دادگاه اعلام کرد که با معاضدت حقوقی بین المللی، جلسات هفته‌های چهل و پنجم و چهل و ششم داگاه حمید نوری در آلبانی برگزار خواهد شد. این جابجایی، به خاطر شنیدن شهادت هفت نفر است که گذرنامه سیاسی دارند و در کمپ اشرف ۳، مقر سازمان مجاهدین خلق در آلبانی مستقر هستند و شهادت‌شان برای صدور حکم دادگاه ضروری است.

قاضی و دادستان‌ها قبلا نیز برای شنیدن شهادت این افراد به آلبانی سفر کرده بودند.

در جلسه روز سه شنبه، یوران یالمارشون، وکیل مشاور رضا فلاحی، شاهد این هفته دادگاه توضیح داد که شاهد در سال ۱۳۶۰ در حالی‌ که سرباز بود، دستگیر و به زندان اوین برده شد. به گفته وکیل آقای فلاحی، موکل او در آنجا به طور وحشیانه‌ای مورد شکنجه قرار گرفت و در یک دادگاه چند دقیقه‌ای و بدون وکیل، به اتهام هواداری از سازمان مجاهدین خلق به ده سال زندان محکوم شد. آقای یالمارشون افزود شاهد در سال ۱۳۶۵ از زندان قزل‌حصار به زندان گوهردشت منتقل شد. شاهد سپس از شرایط بسیار بد زندان و تغییر و حتی سخت‌ترشدن آن در آستانه اعدام‌ها توضیح داد.

رضا فلاحی، عضو سازمان مجاهدین خلق و یکی از جان بدر بردگان از آن اعدام سال ۶۷

شاهد گفت در روزهای ششم و هشتم مرداد گروهی- شامل حدود ده نفر- را صدا کردند و از بند بیرون بردند. این افراد از جمله مهران هویدا و احمد گرجی دفعه اول، ششم مرداد به شدت با میلگردهای ساختمانی شکنجه شده و به بند بازگردانده شدند. این گروه بار دوم هشتم مرداد از بند بیرون برده شدند و هرگز بازنگشتند.

رضا فلاحی گفت اتاق آنها نزدیکترین اتاق به حسینیه بود و به همین خاطر شاهد رفت و آمد مکرر و مشکوک ناصریان، لشکریان، نوری، و چندین پاسدار به آنجا بود.

شاهد گفت از طریق زندانیان افغانستانی که برای کار به بیرون بند برده می‌شدند، فهمیدند که همه کادر زندان را - بدون در نظر گرفتن سمت‌شان - در فرایند اعدام‌ها درگیر و سهیم کرده بودند تا بعدا قادر به شهادت دادن نباشند.

شاهد دادگاه، نوری را با کاغذی به دست دیده بود. شاهد گفت، در حالی که نوری صحبت می‌کرد کاملا به نگاهش چشم دوخت. نوری از او اسم و فامیلش، علت دستگیری و میزان محکومیتش را پرسید. بعد او را به انفرادی بسیار کثیفی بردند و به خاطر اعتراض به ندادن ناهار «به طرز وحشیانه‌ای مورد ضرب و شتم» قرار دادند. آنها گفتند این ناهار شماست. اگر باز هم ناهار خواستید بگویید. در جلسه دادگاه، شاهد در مورد کاربرد چشم بند و نحوه خم کردن کرکره پنجره‌ها توسط زندانیان برای دیدن محوطه زندان به تفصیل توضیح داد.

شاهد گفت یک پاسدار روز چهارشنبه دوازدهم مرداد او را به راهروی مرگ برد. راهروی مرگ در دو طرف پوشیده از زندانیانی بود که چشم‌بند زده و رو به دیوار بودند. او مردی را با کیف سامسونت و خانم‌های محجبه ای را با کیف دستی دید. همگی آنها چشم بند و کفش به پا داشتند. شاهد معتقد است آنها اعدام شدند.

آقای فلاحی گفت حداقل سه چهار بار، شاهد بوده که حمید نوری زندانیان را به سمت حسینیه، محل اعدام‌ها برده است. آنها هرگز بازنگشتند و هرگز در جایی دیده نشدند. رضا فلاح در راهروی مرگ شاهد جر و بحث محمدرضا اقوامی و محسن روزبهانی با ناصریان بر سر نوشتن ورقه ای بود که روبروی آنها قرار گرفته بود.

رضا فلاح گفت پاسداری را دیده که هنگام برگشت از حسینیه گوهردشت چند ساعت مچی به دست داشت. او گفت پاسدارها بر سر یک حلقه و کاپشن‌های اعدام شدگان با هم دعوا می‌کردند. شاهد افزود: «فهمیدم که آنها غنائم جنگی را بین خودشان تقسیم می کنند.» شاهد از شادی زیاد ناصریان نسبت به اعدام‌ها و پخش شیرینی گفت. او گفت وظیفه هدایت زندانیان به سوی هیئت مرگ بر عهده ناصریان و کنترل اسامی و مشخصات زندانیان بر عهده حمید نوری بود.

رضا فلاح، دوازدهم مرداد توسط ناصریان بدون چشم بند در مقابل هیئت مرگ هم قرار گرفت. نیری از ناصریان خواست تا برای شاهد که دمپایی به پا ندارد، دمپایی بیاورد. شاهد آن روز با مصاحبه‌ای که موجب آزادی‌اش شود، موافقت کرد و از اعدام نجات یافت. شاهد تقریبا شش ماه بعد از خاتمه اعدام‌ها به اوین منتقل شد و تا زمان آزادی یعنی سال ۱۳۷۰ در آنجا بود.

جلسه بعدی دادگاه حمید نوری روز پنجشنبه ششم آبان با حضور دو شاهد، عصمت طالبی کلهران و مختار بروجردی شلالوند، برگزار خواهد شد.

در آغاز سی و سومین جلسه محاکمه حمید نوری (با نام مستعار عباسی)، ریاست دادگاه اعلام کرد برای استماع شهادت شماری از شاکیان پرونده به آلبانی می‌رود.

رئیس دادگاه گفت جلسه‌ها دادگاه برای دو هفته (هفته‌های ۴۵ و ۴۶) در دادگاه آلبانی تشکیل خواهد شد. قاضی گفت این تصمیم به این دلیل گرفته شد که استماع شاهدان مستقر در آلبانی برای اداله اثبات جرم ضروری شمرده شده است.

بر این اساس اعلام دادگاه، یک وکیل مدافع حمید نوری، وکلای شاکیان و شاهدان، دادستان و قضات در دادگاه آلبانی حاضر خواهند بود.

با بسته شدن اردوگاه سازمان مجاهدین خلق در عراق بیش از دو هزار نفر از اعضای این سازمان در آلبانی به سر می‌برند. شماری از شاکیان و شاهدان پرونده حمید نوری از جمله اعضای سازمان مجاهدین خلق هستند که اکنون در آلبانی به سر می‌برند. این افراد یا از جمله خانواده کشته‌شدگان هستند یا خود از جان به در بردگان اعدام‌های تابستان سال ۱۳۶۷ بودند.

پیشتر دادستان‌های پرونده حمید نوری در دوره تحقیقات مقدماتی برای گفت‌وگو با شاهدان و شاکیان این پرونده به آلبانی سفر کرده بودند.

دادگاه حمید نوری به طوری رسمی از ماه آگوست آغاز شده و به مدت ۹ ماه اعدام خواهد داشت. برای این محاکمه بیش از ۹۰ جلسه رسیدگی تعیین شده است.

حمید نوری ۱۸ آبان ۱۳۹۸ (نهم نوامبر ۲۰۱۹) به ظن مشارکت در کشتار زندانیان سیاسی مجاهد و چپ در زندان گوهردشت در تابستان سال ۱۳۶۷، به محض ورود به فرودگاه استکهلم بازداشت شد.

حمید نوری که ۶۰ سال دارد در رابطه با کشتار مجاهدین در تابستان ۱۳۶۷ به نقض فاحش قوانین بین‌المللی (جنایت جنگی) متهم شده است. او همچینن در رابطه با کشتار زندانیان چپگرا نیز به قتل است.

حمید نوری و وکلایش این اتهام‌ها را رد کرده و می‌گویند او در زندان اوین کار می‌کرده و جز برای کارهای اداری به زندان گوهردشت نرفته و در زمان کشتار زندانیان سیاسی در مرداد و شهریور سال ۱۳۶۷ به خاطر تولد فرزندش در مرخصی بوده است.

سوئد بنابر اصل صلاحیت جهانی به این پرونده رسیدگی می‌کند و این نخستین باری است که یکی از متهمان به کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ در دادگاهی رسمی محاکمه می‌شود.

تا کنون در این دادگاه نام ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران به عنوان یکی از عوامل این کشتار مطرح شده است.

ابراهیم رئیسی در آن زمان معاون وقت دادستان بود و یکی از اعضای هیات‌های متصدی اعدام بود که به "کمیته مرگ" مشهور است.

در مرداد و شهریور ۱۳۶۷ هزاران زندانی سیاسی با فتوای آیت‌الله خمینی اعدام و برخی در گورهای دسته‌جمعی دفن شدند.

دیده‌بان ایران نهاد اجرایی بنیاد ایران تریبونال در شبکه‌های اجتماعی خود این دادگاه را به طور زنده پخش می‌کند. بنیاد ایران تریبونال یک تشکل غیرانتفایی و غیردولتی است که از سوی زندانیان سیاسی دهه شصت و خانواده کشته‌شدگان و شماری دیگر از فعالان سیاسی ایران پایه گذاری شده است.

رضا فلاحی شهادت داد

در این جلسه رضا فلاحی زندانی سیاسی سابق نیز درباره تجربیات و مشاهدات خود در زندان گوهردشت شهادت می‌دهد.

به گفته یان مارشون، وکیل آقای فلاحی، او حین خدمت سربازی در سال ۱۳۶۰ و به ظن هواداری از سازمان مجاهدین دستگیر می‌شود.

او دوران حبس خود را در زندان‌های اوین، قزل حصار و گوهردشت سپری کرده است. اما در فاصله سال‌ها ۱۳۶۵ تا شش ماه پس از اعدام‌ها تابستان سال ۱۳۶۷ در زندان گوهردشت بوده و در آنجا حمید نوری را دیده است.

رضا فلاحی در این جلسه شهادت داد که هم قبل هم در جریان اعدام‌های سال ۱۳۶۷، در زندان گوهردشت با متهم پرونده، حمید نوری با نام مستعار عباسی، مواجه شده است.