گفتگوی اصغر سلیمی با فرامرز حیدریان : جبهه آزادی و نجات ایران

تا امروز روند کنشها و واکنشهای گرایشهای سیاسی نسبت به همدیگر و در مصاف با »زمامداران حاکم» بر مدار «حذف نه تنها حکومتگران؛ بلکه رقیبان خود» نیز چرخیده است و اگر برای بازارگرمی از انواع و اقسانم مفاهیم ایده آلی و آرزویی و امثالهم استفاده تبلیغی میکنند، دلیل بر آن نیست که به اجرای چنان ایده آلها و آرزوها نیز مصمّم و مسئول هستند. تا زمانی که انسانها در موقعیّت قدرت نیستند، حرفهای قشنگ میزنند. فقط از لحظه ای که زیر پای قدرت و حکمرانیشان سفت و محکم شد، به جای پرداختن به معضلات و مسائل کشورداری به تحکیم و ابدیّت دادن به سیطره اقتدار و قدرت خودشان همّت شبانه روزی میکنند خواه با کاربست انواع و اقسام خشونتها باشد، خواه با کاربست انواع و اقسام بند و بستها و مناسبات مافیایی و کشمکشهای فریب آمیز. خواه التقاطی از هر دو. مقصد و هدف آنها فقط یک چیز است: ماندن ابدی بر اریکه قدرت و اقتدار و امتیاز.
معضل حکومت و دولت را نمیتوان بدون انسانهایی [کنشگران] حلّ فصل کرد که هنوز با خودشان راستمنش نیستند و در مقابل مردم، صمیمیّت شفّاف ندارند و با آنها از در صدق و منطق و استدلال در نمی آیند. مسئله کشورآرایی و آیین میهنداری به نیکمنشی و فرزانگی و تخصّص و همآوردیهای آزمودنی انسانهای کنشگر منوط است. بسیاری از ایرانیان بحث از «پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک» میکنند، ولی هیچکس تا امروز نتوانسته است توضیح دهد که «نیکی» چیست؟. حتّا موبدان زرتشتیگری با تحریف و تقلیب تصاویر خدایان ایرانی و ساختن این ترکیب فریبنده، هیچگاه نتوانستند توضیح دهند که «نیکی» چیست؟. آنها فقط هدفشان در سمت و سوی اقتدار و قدرت و تحکیم سلاطین بی لیاقت بود و به ایدئولوژی خاصّ خودشان محتاج بودند، عین طیف اخانید. «نیکی» در تجربیات بی واسطه و ژرفمایه نیاکان ایرانیان، مسئله ای بود که به «موقعیّت و هنگام« مربوط میشد؛ یعنی اینکه، هیچکس نمیتوانست نیکی را همچون «فرمولهای ریاضی/مکانیکی/احکام مذهبی و امثالهم» تعریف ازلی-ابدی کند تا انسانها حسب آن در تمام طول تاریخ زندگی شخصیشان و نسلهای پس از خودشان طبق آن رفتار کنند. «نیکی هر انسانی» در موقعیّت و هنگامهای زندگیست که مشخّص و اجرا و در همان هنگام و موقعیّت نیز مختوم میشود و مکرّر بودن آن، لامحال است؛ زیرا زندگی، پروسه ای جاری و روان است که در موقعیّتهای مختلف، واکنشهای دیگرسانی را طالب است. تعریف نیکی به تک تک انسانها در موقعیّت و هنگام، منوط است که پیامدهایش به خوشزیستی و پرستاری از جان و زندگی همنوعان می انجامد. بنابر این آنانی میتوانند رفتار نیک از خود نشان دهند که به استقلال فکر و قائم به ذات بودن و پایبندی به وجدان فردی و هنرها و توانمندیها و مهمتر از همه، مسئولیّت پذیریهای خودشان، آگاه و بیدارفهم باشند تا بتوانند در موقعیبتهای مختلف کشورداری به گرفتن تصمیمهایی کوشش کنند که دوام شیرازه مناسبات اجتماعی و سعادت انسانها را تامین و تضمین کنند؛ نه دوام اقتدار و قدرت کنشگران را. انسانی که لیاقت و فرّ کشورداری را ندارد، محقّ و مجاز نیست که مصدر قدرت و اقتدار باشد. بالطّبع، هر چقدر کنشگرانی با مسئولیّت و فرهیخته و فراخبین باشند، به همان میزان نیز میتوانند بر معضلات و مشکلات اجتماعی با مهارت چیره شوند و راهگشاینده عمل کنند و در انظار مردم، لایق و محترم به شمار آیند. ولی هر چقدر از مردم اجتماع، فاصله بگیرند و با تکیه به ارگانها و سازمانها و تشکیلات اداری و سرکوبگر به تحکیم قدرت و اقتدار خودشان بکوشند و اصلا به معضلات و مسائل مردم جامعه، هیچ اهمیّتی ندهند، متعاقبش بر قهقرائی و متلاشی شدن مناسبات انسانی و درب و داغان شدن منش انسانها شدّت خواهند داد و جامعه را مدام در بحرانهای هول افکن پشت سر همدیگر محکوم خواهند کرد.
آنکه میخواهد رفتار مردم اجتماع بر اصول و پرنسیپهای خردمندانه و عقلانی باشند، باید در ابتدا خودش مرد میدان خردمندی و عقلانی رفتار و عمل کردن باشد تا نم نم دیگران نیز از او بیاموزند و شکوفاگر رفتار و منش نیک شوند. اگر هر درختی به تنهایی و به ذات خودش، سبز و شکوفا شود، رفته رفته انسانها نیز از یکدیگر می آموزند که سبز و شکوفا شوند و در انتهای شکوفا شدنهاست که جنگل سر سبز درختان پر بار به بار و بر می آید. یا به زبان «مولوی»:
چون تو، سر سبز شدی، سبز شود جمله جهان
اتّحاد عجبی در عرض و ابدان بین
زانک تو، جزو جهانی، مَثَل کل باشی
چونک نو شد صفتت، آن صفت از ارکان بین
سیاست تا امروز در جامعه ایرانی، سیاست برای ملّت و اندیشیدن در باره حلّ و فصل کردن مسائلش نبوده است؛ بلکه برای سیطره و حکومت مطلق داشتن بر مردم بوده است به همین دلیل نیز مردم ایران به هیچ گرایشی اعتماد ندارند و به شدّت بدبین نیز هستند. مسئله بدبینی مردم به گرایشهای سیاسی باید رانه ای باشد از بهر اندیشیدن برای پوست اندازی گرایشها و تلاش آنها برای اثبات رادمنشی خودشان تا مردم در رفتار و کنشها و واکنشها و گرایشها و تشکیلات سیاسی به عیان ببینند که ناجیان آنها و یسلکشان عرصه سیاست، هدفشان حکایت آن قصّابی نیست که «گوسفند را از چنگ گرگ ربود تا خودش کارد را بر شاهرگ گوسفند بگذارد و سرش را ببرد».
شاد زی و دیر زی!
فرامرز حیدریان

چرا هیچکس نمیپرسد که ماجرای «موسی و شبان» در مثنوی مولوی، ریشه هایش به کدام تصاویر و تجربیات مایه ای ایرانیان از «خدا» بازمیگردد؟. وقتی شبان میسراید: «تو کجایی تا شوم من چاکرت، چارقد دوزم کنم شانه سرت». چرا هیچکس نمیپرسد که مگر خدا «زن» است که چارقد بخواهد؟. چرا در نظر «شبان»، «خدا»، «زن» است و گیسوان بلند و افشانی دارد که میتواند شانه بر آنها بزند؟. وقتی «خدا» به رفتار موسی در قبال شبان، ایراد میگیرد و تغیّر میکند که چرا بنده ما را رنجاندی و خدا به موسی میگوید: «تو برای وصل کردن آمدی، نی برای فصل کردن». چرا هیچکس نمی اندیشد و نمیپرسد که «بنیان دین» همانا وصل و اتّصال و امتزاج بوده است؛ نه انفصال و گسستن و تبعیض. در تجربیات ایرانیان، معنای دین، عشقبازی و امتزاج بوده است؛ نه شرایع قیراطی و امریّه ای. چرا هیچکس نمیپرسد که خانواده «محمد ابن عبدالله و قبیله قریش» به چه دلیل موهایشان بلند بودند و حتّا محمد تا قبل از ادّعای نبوّت، گیسوانش بلند بوده اند. رمز و راز بلندی گیسوان «محمّد و خانواده قریش» در چه چیزی نهفته بود؟. آیا سوای این است که «سروش»، گیسوان بلند داشته و خدای نگهبان جان و زندگی بوده است و قبیله قریش در باره تصاویر خدایان ایرانی، کاملا آگاه بوده اند و همواره دوست داشته اند که اینهمانی خود را با خدایان ایرانی حفظ کننند وموهایشان را همچون «سروش» بلند و افشان میکردند. چرا هیچکس نمیپرسد که دوام سنّت بلند بودن موهای عارفان و صوفیان و دراویش به کجا باز میگردد و ریشه از کجا میگیرد؟.
چرا هیچکس نمیپرسد که شاه عباس کبیر در جنگ با ترکان عثمانی، چرا از هنر «جوانمردی در پیکار» یاد میکند و حاضر نیست به توصیه افسران و سرلشگران که موقعیّت را مناسب میبینند برای حمله، تن در دهد تا به لشکریان عثمانی شبیخون بزند؛ بلکه به سرلشگرانش میگوید: «از جوانمردی به دور است که ما به آنها حمله کنیم؛ زیرا آنان هنوز آماده نبرد نشده اند». منشاء رفتاری شاه عباس کبیر به کدام تجربیات عمیق و تکاندهنده ایرانیان بازمیگردد؟. چرا هیچکس در این خصوص پرسشی از خودش نمیکند؟. چرا وقتی پژوهشگری به نام زنده یاد« سیّدجواد طباطبائی» در کتاب «انحطاط ایران» در باره این واقعه بحث میکند، آن فهم و ژرفبینی و دانش عمیق و و فرزانگی را نداشته است تا تمییز و تشخیص دهد که ««نبرد و پیکار در بینش ایرانی» به چه معناست و ظرافت بسیار ستودنی ایرانی تا چه وسعت شگفت انگیزی گسترده و ریشه دار است؛ بلکه خیلی ابلهانه در باره رفتار «شاه عبّاس کبیر» قضاوت کرده و شیوه های ماکیاولیستی را برای «سیاست نبرد و جنگ»، صحیح دانسته و دیدگاه خودش را پژوهش خیلی علمی نیز! پنداشته است. چرا؟. چرا تحصیل کرده و پژوهشگر ایرانی، توانمند به اندیشیدن و تشخیص دادن تفاوت «دوغ از دوشاب» نیست؛ ولی ادّعا و تکبّر همه چیزدانی را دارد؟. چرا؟.
چرا هیچکس از خودش نمیپرسد که رمز و راز محبوبیّت زنده یاد «تختی» بر کدامین پرنسیپهای فرهنگ ایرانی استوارند و نام او را سلطان قلبها کرده است؟. مگر ما اینهمه کشتی گیر ماهر و مطرح نداشته ایم و نداریم؟. چرا «تحتی» اینقدر محبوبه؟. چرا هیچکس تا امروز از خودش نپرسیده است شعر سعدی که بر فراز سازمان ملل، آویخته شده است، در کدامین تجربیات ایرانیان، ریشه دارد که «آفرینش انسانها را از یک گوهر میدانند و هر گونه آزاری و جانستانی را در حقّ تک تک موجودات به معنای آزردن و آسیب زدن به «کلّ موجودات» میدانند؟. آفرینش از یک گوهر به کدام تصویر از تجربیات ایرانیان بازمیگردد؟. چرا هیچکس نمیپرسد از خودش که وقتی زنده یاد «فروغ فرّخزاد» سرود که: «ای مهربان! اگر به خانه من آمدی، برای من چراغ بیاور تا با آن به ازدحام کوچه خوشبخت بنگرم». چرا نمیگوید ای دوست.؟ ای همقطار؟. ای همسایه؟. ای باجی؟. ای همکلاسی؟. در ذهن و روان اعماق قلب «فروغ»، چه تجربه ای از «تصویر مهربانی» پایدار مانده بوده است که چراغ را نه برای روشنایی خانه و خوشبختی و سعادت خودش؛ بلکه برای «دیدن شادمانی و خوشبختی دیگران در کوچه» آرزو میکرده است؟. ریشه اینهمه عشق به انسانها و شادمانی و خوشی آنها از کدامین تجربیات عمیق ایرانیان برخاسته اند که هزاره هاست بی لیاقترینهای تاریخ سیاسی ایران علیه آن جنگیده اند و هرگز نتوانسته اند آن را از دل انسانها بزدایند و حتّا در زبان زنده یاد «سیمین بهبهانی»، فریاد شده است که «دوباره میسازمت ای وطن با خشت جان خویش». جان ایرانی چه مایه هایی داشته است که خشت سازندگی بوده است؛ نه ماشین ویرانگری و کشتار و نابودی؟ در جان ایرانی، چه نیرویی و گوهر شبچراغی نهفته است که مایه اش، سازندگی و ابادانی و زیبا ارایی است؟. نه تخریب و ویرانی و خانه خراب کنی. چرا هیچکس در باره اینهمه فریادهای رسا و آشکار نمیاندیشد و پرسشی را برای جستجوی شناخت ریشه های اصالت ایرانی بودن خودش مطرح نمیکند؟. چرا؟ چرا ما بعد از یکصد سال آزگار که با تمدنهای معاصر آشنا شده ایم، هنوز که هنوز است دست و دهانمان را به آنها دوخته ایم و آرزومند علاج دردهای بی درمانمان هستیم و نمیدانیم و نمیفهمیم که خودمان کیستیم و چه دردی داریم؟. چرا؟. چرا هر نوع موضوعات فکری که در باختر زمین مطرح میشود، تحصیل کرده و کنشگر ایرانی تصور میکند که موضوع وطن و مردم میهنش است؟. کی ما میخواهیم یاد بگیریم که کشک خودمان را بسابیم شاید در انتهای کشک سابیهای خودمان به هنر «سابیدن کشک دیگران» نیز توانمند شدیم و حرفی برای گفتن داشته باشیم. چرا؟.
این سخنها میتوان میدانی گشوده دامن باشند برای پرسیدن و اندیشیدن.
شاد زی و دیر زی!
فرامرز حیدریان

چرا خدایان ایرانی، هیچکدامشان، کتاب و رسول و انبیاء نداشته اند؟. چرا آنچه در فرهنگ و ریشه تجربیات ایرانیان به نام «دین» خوانده میشود، هرگز با معنای تقلیب و مسخسازی شده امروزی از دین، هیچ سنخیّتی ندارد و دقیقا خلاف و در تضاد با آن است؟. چرا «دین» برای ایرانی، «زیباترین گوهر وجودی خود انسان» بوده است که به «دادورزی» در عرصه مناسبات انسانی و کشوری می انجامیده و ضمانت اجرائی اش نیز «وجدان فردی» بوده است؛ نه گیوتین اقتلویی شرایع و قوانین خشک و استبدادی؟. چرا خدایان ایرانی هرگز حاضر نبوده اند «اصنام» دیگران را از بین ببرند و هر گونه توهین و نابودی اصنام دیگران را به حیث «جان آزاری و ضدّ زندگی» می دانسته اند؟. چرا خدایان ایرانی، «ساقی میخانه زندگی» بوده اند و شراب افکن شادمانیها؟. چرا ایرانی یقین داشته است که هرگز نمیتوان در جامعه ای دادورزی را برپا کرد؛ مگر اینکه ضمانت دوام و اجرای آن بر پایه «مهرورزی» استوار شده باشد؟. چرا خدایان ایرانی همه بدون استثناء، «زن» بوده اند و معشوق و همیال و همپا و رفیق و همدم و نگاهبان و مشاور و رقآص و رامشگر و نوازنده و مطرب و شوخ و شنگ و ساقی و همبازی و پرستار آدمیان؟. چرا خدایان ایرانی هیچگاه به خونریزی امر نداده اند؟. چرا زندگی برای ایرانی، شادخواری و جشن و پایکوبی و آوازخوانی و خویشکاری و زیباآرایی جامعه و جهان بوده است؛ نه غارت و نابودی زندگی و جهان؟. چرا ایرانی، آنچه را که شایسته «قداست» میداند، همانا «جان و زندگی« است؟. چرا زنخدایان ایرانی هرگز آمر و پنهان نیستند؛ بلکه برهنه و لخت و عریان و آشکار هستند و پاسخگوی تمام پرسشهای آدمی؟. چرا زنخدایان ایرانی هرگز نمیگویند که راه چیست و شیوه زیستن کدام است؛ بلکه میگویند: «خودت را در هماوردیهای روزگار بیازما تا توانمندیها و استعدادها و هنرهای خودت را کشف کنی و سرانجام خدا شوی«؟. چرا مرگ برای ایرانی، عروسی کردن با خدا بود؟. چرا برای ایرانیان، «خدایان» همواره خود را در جهان و کائنات میگسترانند و هرگز بریده از همدیگر نیستند؛ بلکه همبسته و همپیما هستند؟. چرا انسان ایرانی با خدایانش همتراز است و هرگز مناسبات تابع و مطیع وجود ندارد؟.
و صدها چرا و چرا و چرای دیگر که باید اگر به راستی کسانی خود را «ایرانی» میدانند در صدد پاسخگویی بر آیند و رادمنشانه توضیح دهند که چه چیزی در طول نیم قرن سیطره فاجعه بار حکومت جنایتکاران الهی آموخته اند و به دنبال چه چیزی به راستی هستند؟. آنانی که اندیشیدن در باره «چیستی ایرانی بودن» خود را پشت گوش می اندازند و در مجامع مختلف فقط زر مفت و کذّایی در باره مقولات و مسائل نظری و فکری و آکادمیکی و غیره و ذالک جوامع دیگر میزنند، بی شک تا زمانی که زنده اند، مقهور سیطره و سیادت آنانی خواهند ماند که حاکم بر سرنوشت ایرانی و ایرانیان هستند و امکانهای «نوزایی ملّت خود» را سالها و دهه ها و چه بسا قرنها به تاخیر خواهند انداخت.
این صحبتها میتوانند همواره ادامه داشته باشند و موضوع بحث و اندیشیدن
شاد زی و دیر زی!
فرامرز حیدریان

اینکه هر کدام از گرایشهای مدّعی «اپوزیسیون»، چه اهداف و برنامه ها و ذهنیّت عقیدتی خاصّ خودشان را دارد، مبحثیست که شفّاف بودن آن برای هیچکس معلوم نیست؛ زیرا هر گرایشی به کلّیاتی تمسک میجوید که میلیونها بار در حالتهای ضدّ و نقیضی و توجیهی میتوانند «تاویل و تفسیر پذیر» باشند. آنچه در سایه کلیّات جذّاب و چشمگیر و حتّا ایده الی است و هیچگاه در معرض دید دیگران گذاشته نمیشود، همان مسئله «لژیتیماتسیون» است خواه در دامنه گزینش نمایندگان مردم باشد، خواه در دامنه حکومت و دولت. یعنی در حقیقت، «شاخصهای آیین کشورداری» نامعلومند. اینکه قدرت و اقتدار چیستند، یک طرف قضیه است و از لحاظ تئوریک معنا پذیر. امّا اینکه «حقانیّت به قدرتورزی و اعمال اقتدار» بر کدام «پرنسیپ» باید استوار باشد و منشاء خودشان را از کجا می آورند و چه چیزی ضمانت اجرایی آنها را تضمین و تصدیق میکند، هیچکس در باره اش لام تا کام، حرفی نمیزند. و دقیقا همین مُعضل کلیدیست که باید در دایره تمام گرایشهای سیاسی، روشن همچون اظهر من الشّمس باشد تا مردم بتوانند به آنها اعتماد کنند. منشا حقّانیّت دهی به قدرت و اقتدار چیست؟. پاسخ به این سئوال میتواند ماهیّت و اغراض و نیّات تک تک گرایشهای سیاسی را مشخّص و معلوم کند. احتمالا هر گرایشی نیز کما فی السّابق به کاسه پیاله کلیّات دم دست و حرف نخ نما شده و بی مزه و بی بو و خاصیّت «اراده مردم» آویزان میشود که مبهم بودنش رسواگر بی معنا بودنش است!. مبهم بودن منشاء لژیتیماتسیون در ذهنیّت گرایشهایی سیاسی و اعتماد نداشتن مردم ایران در جامعیّت وجودی و بلوغ طبیعی به هیچ گرایشی در این علّت، نهفته است که گرایشها و سازمانها و گروهها و حزبها و تشکیلات سیاسی از زمینه های تاریخی و فرهنگی و اجتماعی ایران، ریشه نگرفته اند؛ بلکه از «ذهنیّتهای پیش پرداخته و آکبندی» ریشه گرفته اند که التقاطی از انواع و اقسام اطّلاعات ناموثّق و ناسنجیده و ناسرند شده و اکتسابی و تقلیدی و رونویسی شده و عادات و تخیّلات شخصی و گروهی و ایدئولوزیکی و مذهبی و مدرنیته نمایی هستند. به عبارتی دقیق تر و سر راستر: گرایشهای سیاسی در تاریخ و فرهنگ ایرانیان، ریشه ندارند؛ بلکه همچون جلبکهایی هستند که زیبا و سبز و جذّاب جلوه میکنند و بدون هیچ ریشه ای و تنه و ساقه ای بر سطح دریای تاریخ و فرهنگ مردم ایران فقط موج میزنند و علنا هیچ خاصیّتی برای مردم و جامعه ندارند.
این بحث همچنان ادامه میتواند داشته باشد.
شاد زی و دیر زی!
فرامرز حیدریان

حزب توده و سازمان چریکهای فدائیان خلق و مجاهدین خلق برای خودشان آرمانها و ایده آلهایی داشتند. نحوه و روش و متد مبارزه مسلحانه و جبهه گیریهای خصمانه و نفرت غلوّ آمیز تا سرحدّ نابودی طرف مقابل برای رسیدن و واقعیّت پذیر کردن چنان آرمانهایی در تجربه اثبات کرد که خطای محض بوده است و به بهای نه تنها درب و داغانی حزب و سازمانهای فوق مختوم شد؛ بلکه بی رنگ شدن آرمانها و ایده آلها را نیز رقم زد و تمام زحمات و نیروهای بسیار پُر انرژی اشخاصی را که در سازمانها و حزب فوق گرد آمده بودند و میتوانستند از راههای دیگر برای میهن و مردم، مفید و کارگزار ارزشمند باشند به مناسبات نظامی و روابط به شدّت محافظتی و محرمانه و اسرار آمیز و حتّا مافیایی تبدیل کرد؛ طوری که مابین ایده آلها و واقعیّت اجرایی متدها، درّه ای عظیم و عمیق ایجاد شد و کنشگران را در خودش بلعید.
کوشش برای اندیشیدن در باره «روشها و متدها و شیوه ها و از همه مهمتر، امکانهای دم دست» از مهمترین سازمایه اقدامهای اصولی و گام به گام و وسیع یا به عبارت دقیق تر، «کشیدن راه آهن سراسری به گرداگرد ایران» محسوب میشود برای همپایی ثمربخش رفتار و متد در سمت و سویی واقعیّت پذیری اهداف. هر چقدر بر ظرافت و عمق و استخواندار بودن متدها و روشهای دقیق محاسبه ای و اجرایی بدون خشونت و خونریزی و پرهیز آگاهانه از تصادم و شدّت عمل فیزیکی و حتّا گفتاری در قبال طرف مقابل پی ریخته شده باشد، به همان میزان میتوان بر واقعیّت پذیری ریشه ای و کلیدی آرمانها و اهداف و خواسته ها امیدوار بود و یقین داشت.
متاسفانه اکثر کنشگران ایرانی در گلاویز شدن با حکومتگران فقاهتی بر اهداف و آرمانها زوم کرده اند؛ به جای آنکه بر «متدها و روشها و شیوه های ممکن» تمرکز کنند. جاذبه ایده آلها و آرمانها و خواسته ها و اهداف نباید آنقدر رنگ آمیزی رویایی داشته باشند که روشها و متدها را به حاشیه برانند و هر نوع اقدامی را خنثی و بی بو و خاصیت بار آورند.
پیکار برای خلع ید و معزول کردن زمامدارانی که حکومتگری آنها هیچ حقّانیّتی ندارد، نباید از کنشگران مسئول و بیدارفهم، جنگندگانی زره پوش با اسلحه خونریز و زبان اسلحه ای تربیت کند؛ بلکه رجال و شخصیّتها و کشور آرایانی فرزانه و مسئولیّت پذیر و قائم به ذات بار آورد که به درد درمانگر فلاکتهای میهن بخورند. هدف نباید فقط «خلع و معزول کردن» باشد؛ بلکه برنامه اساسی باید حول و حوش آفرینش باهمستانی بچرخد که تمام تار و پودش به سوی خوشبختی و سعادت و نیکی مردم جامعه بدون هیچ تبعیض و تفاوتی بیانجامد. یک نگاه ساده به «محتویات اعلامیه استقلال آمریکا» به شیوایی خبر از عمق بینش و ذکاوت و فرزانگی نویسندگان آن میدهد که گفته اند: «انسانها در آفرینش، برابر هستند و مادرزاد حقوق ذاتی خود را به جهان می آورند و حقّ تک تک آنهاست که برای زیستن و آزادی فردی و جستجوی سعادت فردی خودشان تلاش کنند». آنها هیچگاه و هرگز نگفته اند و ننوشته اند و هیچ تعریفی نیز نکرده اند که «آزادی فردی و سعادت و شیوه زیستن هر انسانی» چیست و چگونه باید باشد؛ بلکه بر حقوقی تاکید مبرم کرده اند که ذاتا و اصالتا با زایش انسانها به عرصه گیتی پدیدار میشود.
بنابر این کوشش برای تغییر و تبدیل سیاست حکومتگرانی که به گیوتین و شمشیر متکّی هستند، باید با هوشیاری و ژرفبینی مخالفان در تقابل با حکومتگران خونریز به نحوی باشد که اقدامهای کنشگران از پرنسیپها و اصولی ریشه بگیرند که در تاریخ و فرهنگ مردم ایران، سبقه هزاره ای و ملموس داشته باشند و نتایج و بهره های اقدامهای کنشگران بر زمینه های صخره سان استوار شوند؛ یعنی طوری که در حقّ هیچ نسلی از آحاد مردم ایران در هیچ زمانی، کسانی نتوانند به قدرت و اقتدار مطلق دست یابند تا بخواهند که مجدّدا گیوتین و شمشیر را «الاهه عبادتی خود» محسوب کنند از بهر حاکمیت و قدرت و اجبار و اقتدار بر کرامت و وجدان و هستی و نیستی مردم و غارت و کشتار و تجاوز به حقوق ذاتی آنها.
شاد زی و دیر زی!
فرامرز حیدریان

در جامعه ای که «فقه شریعت اسلامیّت نوع شیعه دوازده امامی» بیش از هزار سال آزگار است، رگ و پی اش را همچون سرطان تسخیر کرده است با آویزان شدن به اعلامیه حقوق بشر نمیتوان، یکه شبه خنثا و بی اثرش کرد. باید چیزی را از زهدان فرهنگ مردم ایران که در وجودشان اصالت داشته باشد، پایه قرار داد تا بتوان محصولات ارزشمند دیگران را به آن، پیوند زد. حالا اگر کسی با این استدلال من مخالف است یا راهکارهای دیگری دارد، باید با منطق و استدلال بیاید به من بگوید چطور و چگونه و چرا؟.
فحش و متلک و لیچارگویی و تهمت و افترا و بدپوزی و امثالهم، اصلا با گفتگو و تبادل نظر و سنجشگری، سنخیّتی ندارند و نباید هم هیچگاه به اینگونه اشخاص بی منطق، میدان داد. باید خیلی رک و پوست کنده گفت که اگر دلایل منطقی و اصولی داری، ردیف کن. اگر نداری، بیخودی وقت خودت و دیگران را نگیر و زحمت بیهوده نیز به دیگران نده.
من میخواهم مثلا بدانم که بحث حقوق، موضوعش چیست؟. مگر سوای این است که بحث «حقوق» به گرداگرد «رفتار انسان» میچرخد. همینطور موضوع «اخلاق» نیز به گرداگرد «رفتار انسان» میچرخد. بحث رفتار را با مثلا قانون جهانی حقوق بشر نمیتوان به تنهایی تضمین و اجرا کرد. تو ببین حتّا احکامی که زمامداران فقاهتی خودشان با دست خودشان نوشته و منتشر کرده اند، هیچکدامشان را اجرا نمیکنند. صرف وجود «قانون» به تنهایی نمیتواند تضمین کننده اجرای آن باشد. قانون باید از وجود شعور و فهم و درک و نیروی تمییز و تشخیص انسانها زاییده شود تا تضمین اجرایی پیدا کند و دولتها فقط ناظر اجرای آن به دست خود مردم باشند و اگر سوءتفاهماتی بین مردم پیش آمد در صدد حلّ مسئله بر آیند؛ نه اینکه با ضرب و زور و اعمال قدرت به جان مردم بیفتند که قانون را اجرا کنید یالله!. قانونی که از وجود خود انسانها بالیده و ریشه دار نباشد، دوامی نیز ندارد و پایدار نمی ماند. مسئله «قانون و اخلاق» به حوزه «فرهنگ جامعه» مربوط میشود که هر چقدر مردم اجتماع، فرهنگیده تر و آگاهتر و مسئولتر در قبال رفتارهای شخصی و دیگران باشند، به همان میزان به دخالت نیروهای دولتی در زندگی مردم، کمتر احتیاج است. قانون و زور قانونی در جایی شدّت مطلوب پیدا میکند که انسانها از آدمیگری و فرزانگی تهی شده باشند. و جایی که انسانها از فرهنگیده بودن و آدمیگری تهی شده باشند، خروارها «قوانین حقوق بشری» نیز کارگشا نخواهند شد؛ زیرا هیچ ما به ازایی در روح و روان مردم ندارند که بخواهند عملکرد داشته باشند. فقط حرفایی خوشگل و مامانی بر روی کاغذ میمانند و هیچ و پوچ.
شاد زی و دیر زی!
فرامرز حیدریان

در هر خانواده و قومی، آدمهای احمق وجود دارند و مسبب بسیاری از مشکلات خانوادگی و قوم و خویشی میشوند، امّا آدمهای فهمیده و با شعور همان خانواده و طایفه تلاش میکنند که جور عواقب بلاهتهای افراد احمق خانواده و طایفه را گردن خود بگیرند و در صدد جبران آنها بر آیند؛ زیرا نمیتوانند احمقهای خانواده را سرشان را ببرند و تا ابد، محکوم سیاهچال خانه و کاشانه کنند. جامعه ایرانی نیز، یک خانواده است که احمقهایش به وفورند و عاقلانش اندک. به همین دلیل باید جور ابلهانی را که هنوز نمیدانند کیستند و چیستند، طیف بیدارفهم جامعه ایرانی به گردن بگیرند.
2- شخصی چون من، انسان عقده ای و شهرت طلب و جاه طلبی نیستم به ذات و رفتار و خواست و اراده شخصی خودم. یاد گرفته ام که بر خویشتن، «شاهنشاه» باشم و بر سوائق و غرایزم «فرمانفرما» و هرگز در هیچ موقعیّتی و زمانی، مقهور غرایز و سوائقم نشوم؛ مبادا که کرامت انسانی ام پایمال نشود و همچنان انسان بمانم با تمام ویژه گیهای طبیعی و فرزانگیهای شخصی. امروزه روز، دنیای تکنیک، آنقدر پیشرفت کرده است که حتّا بچّه ها نیز از داخل اتاق شخصی خودشان میتوانند با مردم سراسر دنیا، گپ بزنند و مراوده داشته باشند. بر پا کردن حتّا استودیوهای شخصی نیز عین آب خوردن است. من اگر دنبال معروفیّت و شهرت بودم، تمام امکانات در اختیارم بود و هنوزم هست و نمی آمدم درخواستها و تمناهای اینهمه انسانهای با شعور و فهمیده و استاد و نویسنده و پژوهشگر و آکادمیکر و تحصیل کرده و کنشگر ارزشمند را از روز اول رد کنم؛ نه برای اینکه طاقچه بالا بذارم؛ بلکه به دلیل حفظ آرامش روح و روان خودم و فرصت برای اندیشیدن و جستجو کردن. اگر میخواستم چون دیگرانی که نمیدانم در قلب و ذهنشان چه میگذرد، در باره خودم با تبختر و پُزهای پیپ زیر لبی بلافم، مطمئن باش که اگر چیزی از آنها سرتر نداشته باشم، مطمئنا کمتر هم ندارم و چه بسا بیشتر و چربتر. ولی اگه شعور میداشتی و زبان بفهم بودی، نگاهی ساده به سایت من میافکندی که در زیر عکسم، چکیده بیوگرافی ام نوشته شده است: «به گیتی زاده شدم و دل باختم و در آتش حسرتهایم در حال سوختنم». حتّا همین عکسی که در سایت ایران گلوبال از من می بینید، بنا به خواهش کیانوش عزیز بود؛ وگرنه همینم برای من خیلی زیاده و اصلا نمیفرستادم برای کیانوش عزیز.
ای ابلهی که دوغ و دوشاب را از همدیگر تمییز و تشخیص نمیدهی، مطمئن باش آنانی که با من از در صحبت در میآیند، ظرفیّت فهم و شعورشان، میلونها مرتبه از تو و میلیاردها ابله تر از همچون خودت، بیشتر است. هیچکس آنها را مجبور نکرده. تصمیم شخصی خودشان است که پاسخی بدهند یا ندهند. و اگر کسانی هستند که سکوت میکنند، آنهم سکوتشان به دلیل شعور و فهمشان است که تشخیص میدهند، مسئله بحث در باره سنجشها و دیدگاهها و انتقادهای من، مسئله من بمیرم تو بمیری نیست. بنابر این اول، لولهنگ خودشان را و نیرو و توانایی استدلالی و آگاهی خودشان را برآورد میکنند، بعدش اگر بخواهند با من از در گفتگو بر میایند. مثل جنابعالی و امثال خودت، ابله نیستند که گز نکرده، پاره میکنید و زر مفت میزنید و از مزخرفگویی خودتان نیز سفت و سخت، غرّه اید و سرمست. یقین بدان چشمه ای که جوشان است اگر تمام عمرت در کنارش بایستی و به داخل آن بشاشی و برینی، تمام فضولاتت را با خودش میبره و همچون دریا تمیز میکنه و از راه لوله های آبکشی منزل به خورد خودت میدهد تا بالغ بشی و یاد بگیری که خودت را پیدا کنی و خودت باشی. اینجا هر کسی میداند و میفهمد که جنابعالی و امثال جنابعالی عین اطفال شیرخوار هستید که در قنداقهایتان میرینید و به دنبالش نیز میگوزید. بنابر این، هیچ انسان عاقلی به ریدن و گوزیدن بچّه های قنداقی نه میخنده، نه اشکال و ایراد میگیره. زیرا آدم بالغ و با شعور میداند که بچّه است و شیر خور و هنوز زمانها لازم است تا بزرگ و فهیم و با شعور شود.
3- من تمام عمرم شاگرد بودم و جستجوگر و همواره به دنبال آموزگارانی بودم و هنوزم هستم که به من، چیزی را بیاموزند و به زایش و دوام و قویمایه شدن استقلال فکر و قائم به ذات شدنم، کمک کنند و تا زنده ام مدیون خویشکاریهایشان هستم. خواه چنان آموزگارانی در ایران و چین و هند باشند. خواه در یونان باشند. خواه در آمریکا باشند. خواه در آمریکای لاتین باشند. خواه در آفریقا و صحرای کالاهاری باشند. خواه در کشورهای اروپایی. برای من، جستجوی انگیزندگان به فکر، در هر نقطه ای از جهان که باشند، عزیزند و دوست داشتنی و افتخار خودم میدانم که شاگرد آنها شوم و چیزی از آنها بیاموزم. هیچگاه نیز ادّعای استادی نکردم، زیرا روز به روز پی بردم که انسان، هر چقدر عمیق و ظریف و ریشه ای در باره مسائل بشری و زندگی و کیهان و کائنات و موجودات بیندیشد، خیلی خیلی کم میداند و دانشش نیز هیچ ضمانتی ندارد. استاد آنانی هستند که ادّعاها دارند؛ ولی وقتی که مطالبشان را میخوانی، متوجّه میشوی که حتّا تفاوت بین برف و باران را نمیدانند. ولی برای مشق آکادمیکی و شدیدا علمی ! که مینویسند صدها منبع و ماخد در باره «باران» و «برف» در ترّه هات و پرت و پلا گوییهایشان ردیف میکنند و به رخ خواننده میکشند. استاد و کنشگر مبارز آنانی بودند و هنوز هستند که در رکابداری و متعگی برای خونریزترین حکومت تاریخ بشر با افتخار و غرور، «هیجده سال پادوی» خود را حتّا جشن گرفتند و به اطّلاع عموم نیز رسانیدند. استاد آنانی هستند که باد به غبغب انداخته اند و از تمام رشته های تحصیلی که خوانده اند، الفبایشان را حتّا یاد نگرفته اند؛ چه رسد به اینکه بتوانند نظری و ایده ای در رشته تحصیلی از خودشان داشته باشند. استادی و کنشگری که شعور نداره تمییز و تشخیص بدهد که در تاریخ و فرهنگ جامعه اش چه جنایتهایی صورت گرفته است تا به کشف و سنجشگری و آگاه کردن مردم، همّت کند، چنان استادانی، حمّال و کنّاس مفید اجتماع نیز نیستند؛ چه رسد به اینکه ارزش کسی نامیده شدن را داشته باشند. استادی که شعور نداره به مردم خودش با صمیمت و رادمنشی حقیقت را بگوید و دلایل اینهمه تحریف و تقلیب و مسخسازی را توضیح دهد و مستدل بیان کند که چرا و چگونه «میترا»، «الله»، «الوهیم» که اصالتا خدایانی «مادینه» هستند؛ چگونه در دم و دستگاه الاهیات زتشتیگری و اسلامیّت و یهودیّت و مسیحیّت، یکباره خدایان نرینه شدند!!. یعنی خدایانی که در اتاق جرّاحی «موبدان و آخوندها و خاخامها و پاپها و کاردینالها»، تحت عمل ترانسسکسول قرار گرفتند و از زن بودن به مرد بودن تبدیل شدند! تا آنها را در خدمت غرایز و سوائق قدرتپرستی خودشان در آورند. چنان استادانی را باید بیل و کلنگ به دستشان داد و روانه کویر لوت و کویر نمک کرد برای کاشتن درخت و آبادی میهن.
4- زنده یاد «منوچهر جمالی»، یکی از نوابغ و فیلسوفان بسیار ژرفاندیش ایران و جهان است. هنوز در میان ایرانیان مدّعو، هیچکس در سطح جهانی آنقدر از لحاظ مغزی و فهمی و آگاهی و سطح فکری رشد نکرده است؛ طوری که بتواند مغزه فکری فقط یکی از کتابهای او را بفهمد؛ سنجشگری و بررسی اش پیشکش باد!. بنابر این، بحث در باره این متفکّر بی همتا را جایز نمیدانم که در اینجا مطرح کنم. کسانی که میخواهند آشنایی ابتدایی با افکار و ایده ها و تلاشهای بی همتای او داشته باشند، میتوانند به کتاب من در سایتم به نام «فلسفیدن انگیزشی» مراجعه کنند.
5- در خاتمه باز هم از آقای «سلیمی عزیز» و خوانندگان محترم پوزش میطلبم. در خصوص کژفهمیها و زرمفت زدنها نباید هیچگاه وقت گرانبها را هدر داد. ولی گاهی اوقات باید پس گردنی آبدار زد به احمقهایی که توّهم مسحورشان کرده است، شاید که به خود آیند و یاد بگیرند به جای آنکه خودشان را همچون آن روباهی که به دمب شتر بست (داستان روباه و شتر در مثنوی مولوی) تا احساس بزرگی کند و شتر نیز روز و شب به سر تا پای روباه میرید و میشاشید، سرانجام بفهمند که چگونه میتوان به جای آویزان شدن به «کون کارل مارکس» و امثالهم بر روی پاهای خودشان بایستند و به زبان تجربیات و تلاشها و زحمتهای فردی خودشان سخن بگویند و بلندگو و آلت دست شارلاتانهایی امثال «کیانوری و فرّخ نگهدار» نشوند و سر از پادوی کردن برای «ک.گ.ب» نیز در نیاورند و تمام عمرشون فقط مُتعه و رکابدار آخوندها نمانند. شاید!.
کما فی السّابق توصیه میکنم ای جاهل بی شرم، برو خودت را به شهرداری محلّ معرفی کن و بگو من آماده خدمتگزاری هستم. اگر شهردار محل، گفت ما نمیتوانیم به شما حقوق بدهیم، من با کمال میل حاضرم هزینه های جنابعالی را تقبّل کنم. حدّاقل در جمع کردن زباله های سطح شهر یا کمک به سالمندان میتوانی خیلی مفید جامعه بشری باشی. در باره چیزهایی که عمرا «آ و ب» را از همدیگر تمییز و تشخیص نمیدهی، فضولی بی جا نکن و زر مفت هم نزن که تمام آنچه میگویی، تف سر بالاست و خاک عالم تو سرت که هنوز نمیدانی ایرانی بودن یعنی چه؛ وگر نه افتخار خودت نمیدونستی که به در کون مارکس بچسبی و بعد از اینهمه فاجعه که بر سر ایران و مردمش رفت، شعار بدهی کما فی السّابق: «زنده باد زاپاتا». تو و هزاران نفر امثال تو، شعور درک و فهم برای صلابت و عظمت و نقش و خایه دار بودن یک میلیاردم «زاپاتا» را نیز ندارید. برو گمشو خوار زار نفهم. برو بمیر بی لیاقت. خاک تو سرت.
فعلا تا همین جا بس.
شاد زیید و دیر زیید.
فرامرز حیدریان