نگاهی اجمالی به نظام حبسخانه ای

از قرن هفدهم میلادی که گالیله به جرم اعتقاد به گردیدن زمین به حبس خانگی رفت، تاریخ شاهد محاکمه‌های زیادی شبیه دادگاه تفتیش عقاید گالیله بوده است.

بعضی زندانیان حتی فرصت محاکمه و دفاع هم نداشتند. بسیاری مانند رئیس‌جمهوری پیشین تونس، رئیس‌جمهوری سابق اندونزی و آیت‌الله محمدکاظم شریتعمداری مرجع شیعیان، در بستر بیماری و پشت دیوارهای خانه خود از دنیا رفتند؛ خانه‌ای که برایشان حبسخانه شده بود.

در ایران پیش از انقلاب، حکم نوشته و نانوشته حبس خانگی تقریبا وجود نداشت، جز محمد مصدق که تبعید او به روستایی کوچک، بیشتر شبیه حبسی خانگی بود. تاریخ ۳۴ ساله پس از انقلاب اسلامی اما به وفور شاهد خانه‌هایی بود که سران احزاب چپ و نویسندگان روشنفکر، بدون حکم قضایی در آن محبوس شدند.

این نوشته نگاهی است به پیشینه و دلایل حبس خانگی ۱۳ نفر از چهره‌های مشهور معاصر ایران و جهان که خانه، زندان‌شان شد.

حبس خانگی میرحسین موسوی از سران مخالفان در ایران و همسر او به گفته نزدیکانش از ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ شروع شد.

روز ۲۵ بهمن به دعوت او و مهدی کروبی، تهران و چند شهر دیگر شاهد آخرین  تظاهرات گسترده‌ای بود که معترضان به نتیجه انتخابات ساماندهی کردند.

صبح همان روز گزارش شد که مأموران امنیتی با حضور مقابل خانه رهبران مخالفان مانع خروج آنها از خانه شدند.

مهدی کروبی و میرحسین موسوی، دلیل برگزاری راهپیمایی را حمایت از مردم مصر و تونس در بهار عربی اعلام کرده بودند. اقدامی که واکنش تند حاکمیت را در پی داشت.

بعد از برگزاری تظاهرات که با حضور گسترده نیروهای امنیتی برگزار شد، علی لاریجانی رئیس مجلس ایران دستور تشکیل کمیته "بررسی افراد ضد انقلاب" را صادر کرد و نمایندگان هم با شعار دادن علیه سران مخالفان خواستار اعدام آنان شدند.

به این ترتیب میرحسین موسوی، پنجمین و آخرین نخست وزیر جمهوری اسلامی در آستانه ۶۹ سالگی بدون برگزاری دادگاه و محاکمه در بازداشت خانگی قرار گرفت. نخست وزیری که مورد اعتماد بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران بود.

بعد از بازداشت خانگی میرحسین موسوی، گروه‌ها و نهادهای داخلی و بین‌المللی از جمله سازمان ملل به این بازداشت اعتراض کردند؛ اما اعتراض‌های گروهی و مردمی از چند تجمع خیابانی و دادن شعارهای اعتراضی و الله اکبر بر پشت بام ها فراتر نرفت.

دختران میرحسین موسوی بارها درباره وضعیت سلامت او و مادرشان ابراز نگرانی کرده‌اند. گفته می‌شود او یک بار به دلیل ناراحتی قلبی با حفظ تدابیر شدید امنیتی در بیمارستان بستری شده است.

در آستانه شروع سومین سال حصر سران مخالفان در ایران، شیرین عبادی و شش نهاد حقوق بشری  خواستار پایان بازداشت خانگی و فراقانونی آنها شده‌اند.