جمهوری اسلامی از طریق سوییس تحریم‌ها را دور می‌زند

سال گذشته کشورهای غربی اقدام به ارائه نقشه عملی برای برداشتن گام‌های قاطع جهت وارد کردن ضربات اقتصادی به ایران از راه ایجاد محدودیت در زمینه‌هایی مانند انرژی و مبادلات پولی و غیره کردند. تحریم‌های مصوب در اکتبر گذشته به هدف قراردادن شرکت‌های همکاری‌کننده با ایران در لیست سیاه، در کنار شرکت‌هایی که از در لیست سیاه ایالات متحده هستند بود. تحریم‌های اعمال شده و مدنظر آمریکا به هدف بازداشتن کشورهای دیگر از بستن قرارداهای نفتی و تجاری با ایران از محدوده منطقه‌ای فراتر رفته، تا جایی که آنها را تهدید به تحریم ورود آنها به بازار آمریکا کرده بود. التزام بین‌المللی به اعمال تحریم‌ها علیه ایران امری اتفاقی نبوده، بلکه نسبت به دو سال قبل از لحاظ کمی و کیفی بسیار بیشتر شده است تا جایی که مراجع و مجامع بین المللی بر اثرگذاری این تحریم‌ها بر وضعیت داخلی ایران امیدوار شدند، ولی بتدریج نوعی ناامیدی بین‌المللی نسبت به تاثیر سریع و کوتاه مدت این تحریم ها بر ایران بوجود آمد. غربی‌ها انتظار داشتند با این تحریم‌ها ایران را وادار به کنار گذاشتن اهداف نظامی - هسته ای خود و شفاف‌سازی کامل پروژه‌های خود کرده تا جایی که امکان تحقیق و بررسی برای اطمینان از صلح‌آمیز و مدنی بودن برنامه هسته‌ای ایران وجود داشته باشد، در حالی که تاکنون چنین دستوری از جانب رهبر انقلاب آیت‌الله خامنه‌ای صادر نشده است. روند تاثیرگذاری تدابیر مدنظر غربی‌ها معمولا بخاطر همکاری شرکت‌های مختلف بین‌المللی با ایران که رژیم در هر فرصتی برای دورزدن تحریم ها با آنها ارتباط برقرار می‌کند کند می‌شود. هیات کارشناسی سازمان ملل که به هدف بررسی میزان پایبندی ایران به قطعنامه ۱۹۲۹ تشکیل شده گزارش داده که ایران به‌صورت پیوسته و بدون تعلل در پی فرار از تحریم‌ها بوده است. براساس این گزارش ایران موفق شده شبکه گسترده و پیچیده‌ای از شرکت‌های غیرحقیقی برای فعالیت های اقتصادی و تجاری غیرقانونی و ارتباط با شرکت های در لیست سیاه قرار گرفته تشکیل دهد و همچنین با افرادی که می‌توانند نقش مهمی در همکاری با ایران برای تبدیل شدن به یک کشور هسته‌ای برای تغییر توازن نظامی و سیاسی در خاورمیانه و چه بسا فراتر از آن رابطه برقرار کند. شیوه همکاری این شرکت ها با ایران مبتنی بر معامله پایاپای است. برای مثال گمان می‌رود که دو شرکت بسیار بزرگ و عمده بنام‌های «گلینکور» و «ترافیگورا» که مقر آنها در سوییس است با شرکتی که در زمینه فعالیت های هسته‌ای با ایران همکاری دارد (براساس گزارش دیلی گراف بریتانیا ۱/۲/۲۰۱۳ ) ارتباط برقرار کرده‌اند. ماه گذشته مشخص شد گلینکور، بعنوان بزرگ ترین شرکت تامین کالاهای اساسی در سطح جهان و ترافیگورا بعنوان شرکت بزرگ دنیا در زمینه تجارت موادخام، هزاران تن آلومینیم برای شرکت ایرانی «ایرلاکو» تهیه کرده اند. ایران به این حجم آلومینیوم برای تولید لوله‌هایی که در ساخت دستگاه گریز از مرکز برای غنی سازی اورانیوم بکار می‌رود نیاز دارد. شرکت ایرلاکو خود بطور مستقیم متهم به تلاش برای توسعه توانایی هسته‌ای ایران از طریق همکاری با شرکت فعال در زمینه تکنولوژی گریز از مرکز بنام «تیزا» استت که از شرکت های زیرمجموعه سازمان انرژی اتمی ایران (A.E.O.I ) است. مدیران هر دو شرکت مذکور از جانب شورای امنیت به تحریم بین المللی محکوم شده‌اند. ایرلاکو در دسامبر گذشته از جانب اتحادیه اروپا نیز تحریم شد. علاوه بر آن سه سال قبل شورای امنیت طی قطعنامه‌ای حکومت‌ها از ساخت دستگاه‌هایی که امکان استفاده از آنها غنی‌سازی می‌رود برحذر داشت. هرچند امروزه ایران و شرکتهای ایرانی به سختی قادر به انجام معاملات مالی برای تجاری خارجی خود هستند، ولی شریان‌های حیات تجاری ایران کماکان جاری است. بعنوان مثال ایران در سال های اخیر سود زیادی از طریق یکی از موسسات خصوصی مالی در سوییس متعلق به یکی از شخصیت های هندی که فعالیت های خود را بر بازارهای جدیدالتاسیس متمرکز می‌کند بدست آورده است. معاملات پایاپای از این نوع ایران را قادر کرده تا از طریق تبادل پرداخت قیمت با کالا بجای پول تحریم های قطعی را دور بزند. بنابراین هنوز اقدامات بسیاری لازم است صورت گیرد تا ایران را از انجام تجارت با بقیه دنیا بازدارد. انتظار می‌رود خواسته‌های ایران در زمینه هسته‌ای در حد کنونی ثابت بماند، زیرا مشخص شده که به تازگی محمود احمدی‌نژاد، رییس جمهور ایران از تمامی نهادها و سازمان‌های مربوط در داخل حکومت خواسته بخاطر وجود سختگیری‌های اتحادیه اروپا از گسترش ارتباطات اقتصادی خود با شرکت‌های سوییسی خودداری نمایند. این دستورالعمل در پی توصیه بانک مرکزی ایران به تحکیم و گسترش همکاری با شرکت هایی که مقر آنها در سوییس یا کشورهایی خارج از منظومه و محدویت های اتحادیه اروپا قرار دارد صادر شد. تاکید مسئولین ایرانی بر بیانیه دولت سوییس در جولای ۲۰۱۲ مبنی بر قبول نداشتن عدم اعتماد به موثر بودن تحریم‌های جدید تحمیل شده بر ایران است. وزارت امور اقتصادی سوییس ممنوعیت بستن قراردادهای نفتی با ایران را مردود شمرد و به بانک مرکزی ایران اجازه داد تا فعالیت های مالی خود در سوییس را ادامه دهد. خلاصه اینکه، سوییس بصورت جزیی تحریم های جدید علیه ایران را پذیرفته، بنابراین کشفیات اخیر نشان دهنده افزایش روابط دوگانه تجاری ایران و سوییس در زمینه‌های مختلف است. در حالی که سوییس از ایران نفت وارد نمی‌کند، ولی تجارت نفت ایران در سرزمین سوییس برقرار است. مثلا شرکت «نفت ایران» از شرکت‌های زیرمجموعه «شرکت ملی نفت ایران» مقر آن در لوزان است، در حالی هر دو شرکت ایرانی از طرف آمریکا و اروپا تحریم هستند.
 ایرانی‌ها از تعدادی شرکت پوششی برای عبور از تحریم‌های غرب استفاده می‌کنند. یکی از اینها شرکت تجاری «پتروسوییس» است که دفتر آن در لوزان در همان ساختمانی است که شرکت «نفت ایران» نیز در آن قرار دارد و جایگزین شرکت «خدمات انرژی مروارید» شده که در لیست سیاه آمریکا است. اجرای تحریم‌ها کاری مشکل است. تاریخ نشان داده که در برخی شرایط کارساز، و گاهی نیز ناموفق بوده است. در مورد ایران می‌توان گفت که علی‌رغم اظهارنظرهای خوشبینانه، تاکنون تحریم‌ها موثر نبوده است. پایبندی و التزام شرکت ها و کشورها در سراسر دنیا به اجرای تحریم‌ها برای موفقیت آن ضروری است. در این‌صورت است که می‌توان رهبران ایران را به بازنگری در محاسبات خود در مورد منافع ملی وادار کنند تا به نحوی آنرا تعریف کنند که خطری که برای کشورهای منطقه و جهان نداشته باشد. ولی با کشف هسته‌های جاسوسی ایران در عربستان سعودی، ادامه حمایت این کشور از رژیم سوریه (که حتا اگر منجر به پیروزی آنها در جنگ شود، ولی موجب تخریب و نابودی سوریه شده‌اند)، تهدیدهای کره شمالی، عکس‌العمل ایران نسبت به تصمیم ترکیه در مقابل اسراییل (سفیر ایران در آنکارا گفته بود: از ترکیه آموختیم که اسراییل فقط زبان زور و مبارزه را می‌فهمد) امید به اینکه رهبران ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری سیاست نرم و اعتمادسازی بین خود و کشورهای دنیا در پی گیرد رنگ می‌بازد.

هدى الحسينی در: شرق الاوسط  - مترجم: عبدالسلام سلیمی (ایران در جهان)

ایمیل دریافتی

پایان گزارش خبری./.