یک سال بعد و پس از هجوم نظامی آمریکا، عراق با تغییر حکومت صدام از محور یاد شده خارج شد. کره شمالی و جمهوری اسلامی از سال 2006 تاکنون مورد تحریم جامعه جهانی قرار داشته اند. در طول دو سال گذشته، و بعد از گسترش جنگ داخلی در سوریه، رژیم اسد در محور غیررسمی کشورهای منزوی، مکان سابق رژیم صدام را پر کرده است. رونالد ریگان رییس جمهور پیشین آمریکا برای نخستین بار اتحاد شوری سابق را "امپراطوری شیطانی" نام داد. اتحاد شوروی در ادامه جنگ سرد در سال 1991 از هم فرو پاشید. علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی محور همکاری های ایران و سوریه را "محور مقاومت" نام داده است. اقدام مشترک روز پنجشنبه ایران، سوریه و کره شمالی در مخالفت با تصویب پیش‌نویس پیمان تجارت جهانی اسلحه، عملا محور نامطبوع تازه ای را به افکار عمومی در جهان عرضه کرده است.
مطابق تازه ترین نظرسنجی‌های افکار عمومی آمریکا که نتایج آن در ابتدای هفته جاری انتشار یافت، ایران در ردیف کشورهای مورد علاقه مردم آن کشور در ردیف سه کشور آخر قرار دارد. همین نظرسنجی حاکی بود که 64 در صد از مردم آمریکا از حمله نظامی علیه ایران حمایت میکنند.
سفیر در برابر رییس جمهور
جمهوری اسلامی برای نخستین بار از سوی جورج بوش رییس جمهور سابق آمریکا طی سخنرانی سالانه وی که در 29 ژانویه سال 2002 ایراد شد در کنار کره شمالی و عراق در "محور کشورهای شیطانی" قرار گرفت. پیش از آغاز اجلاس هفته گذشته بررسی پیش‌نویس پیمان تجارت جهانی اسلحه در نیویورک، محمود احمدی نژاد طی گفتگویی با پرس-تی-وی، رسانه انگلیسی‌زبان دولتی ایران، اعلام داشت که وی از تصویب پیمان یادشده حمایت می‌کند. با این وجود در اجلاس روز پنجشنبه 28 ماه مارس، محمد خزاعی سفیر ثابت جمهوری اسلامی در سازمان ملل به بهانه آنچه "وجود بسیاری نقایص حقوقی و نکات مبهم" خواند، با تصویب پیش‌نویس مخالفت کرد. از جمله نکاتی که خزاعی در توجیه مخالفت خود با تصویب پیش‌نویس پیمان مورد استناد قرار داد، عدم اشاره در آن به ممنوعیت فروش اسلحه به گروههایی است که متوسل به خشونت میشوند.در این موضوع خاص، جمهوری اسلامی عدم فروش اسلحه به "ارتش آزاد سوریه" را مورد نظر داشته است. در پیش‌نویس تهیه شده، اگرچه انتقال اسلحه به گروههای مسلح مورد اشاره صریح قرار نگرفته ولی در آن بطور کلی قید شده است که "کلیه نقل و انتقالات سلاح باید مشمول ملاحظات دقیق مربوط به نقض حقوق بشر و خطرهای انسانی ناشی از آن قرار گیرد." بشار جعفری سفیر دولت بشار اسد در سازمان ملل در تائید موضع ایران و توجیه مخالفت خود با پیش‌نویس اظهار داشت: "فروش اسلحه به گروههای شورشی در متن آن مستقیما منع نشده و ملاحظات امنیت ملی ما در آن مورد توجه قرار نگرفته است." نماینده کره شمالی نیز دلیل مخالفت خود را با پیش‌نویس "متعادل نبودن و تبعیض‌آمیز بودن" آن معرفی کرد. ایران و کره شمالی از سال 2006 تاکنون به دلیل پیگیری برنامه های اتمی و موشکی هدف تحریم‌های متعدد شورای امنیت قرار گرفته و مشمول مقررات عدم صدور اسلحه به خارج شده اند. حکومت بشار اسد در دمشق بقای خود را تا حدود زیادی مدیون ادامه کمکهای نظامی پنهانی ایران و روسیه است.
سرنوشت پیمان
ارزش تجارت جهانی اسلحه سالانه 70 تا 80 میلیارد دلار است. با این وجود پیمان واحدی که به موجب آن خرید و فروش و حمل اسلحه متعارف مانند تانک، زرهپوش، هلیکوپتر، هواپیما، تیربار و مسلسل، مابین کشورهای جهان تحت ضوابط و نظارت خاص قرار گیرد تاکنون از دسترس جامعه جهانی دور مانده است. اگر چه نگاه روسیه، چین و هند نسبت به پیش‌نویس تهیه شده انتقادی است، در عین حال اعلام داشتند که راه تصویب آنرا سد نخواهند کرد. کشورهای یاد شده در صورت تصویب پیمان طبیعتاً آزاد خواهند بود که از پیوستن به آن خودداری کنند.
بمنظور اهمیت بخشیدن به مفاد پیمان، دولت آمریکا در گذشته اصرار ورزیده بود که پیش‌نویس آن با اتفاق آراء در سازمان ملل تصویب شود. در اجرای این پیشنهاد به کلیه اعضاء سازمان ملل، حق وتوی پیش‌نویس داده شد. با استفاده از این حق سه کشور ایران، کره شمالی و سوریه خود را در برابر 193 کشور دیگر جهان قرار دادند. از مدتی پیش تعدادی از کشورها و سازمانهیا فعال حقوق بشر بمنظور تصویب پیش‌نویس، رایزنی هایی را آغاز کردند و انتظار می‌رفت که متن آن طی جلسه پنجشنبه از تصویب بگذرد. در انتقاد از رفتار پیش‌بینی نشده سه کشور ایران، سوریه و کره شمالی در مخالفت با تصویب پیش‌نویس، دیپلماتهای چند کشور منجمله آمریکا اظهار داشتند که تصویب متن پیمان از سوی سه کشور یاد شده به گروگان گرفته شد. علاوه بر سه کشور ایران، کره شمالی و سوریه، انجمن ملی اسلحه در آمریکا نیز که مخالف ممنوعیت حمل اسلحه است مخالفت خود را با پیش‌نویس سازمان ملل اعلام داشت به این بهانه که "مالکیت فردی اسلحه را تحت تاثیر قرار خواهد داد". انجمن دست راستی یاد شده طی بیانیه ای تاکید نمود که برای پیشگیری از اجرای مفاد آن در آمریکا مبارزه خواهد کرد. بی شک بعد از سالها تلاش بمنظور تنظیم متن پیش‌نویس پیمان تجارت جهانی اسلحه و قانونمند ساختن آن، پیمان یادشده به دلیل وتوی سه کشور به فراموشی سپرده نخواهد شد. بمنظور دور زدن وتوی ایران، کره شمالی و سوریه، سفیر بریتانیا، همراه با نمایندگان استرالیا و مکزیک و چند کشور دیگر، پیش‌نویس پیمان را برای بان کی‌مون، دبیر کل سازمان ملل فرستاد که به رای اعضاء مجمع عمومی گذاشته شود. انتظار می‌رود که متن پیش‌نویس با بیش از دوسوم آراء از تصویب مجمع عمومی بگذرد. به این ترتیب وتوی سه کشور مخالف خنثی خواهد شد، ولی عوارض روابط عمومی منفی برای ایران، کره شمالی و سوریه در افکار جهانی باقی می‌ماند.
ایمیل دریافتی
پایان گزارش خبری./.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید