اجلاس صلح قاهره بدون دستیابی به توافقی پایان یافت

اجلاس صلح قاهره که برای بررسی جنگ اسرائیل- غزه امروز تشکیل شده بود، بدون دستیابی به توافقی پایان یافت.

این بزرگترین گردهمایی چندجانبه‌ای بود که تاکنون برای حل این بحران تشکیل شد، اما چند غایب بزرگ از جمله اسرائیل و ایران دارد در حالیکه کشورهای عربی-اسلامی و اتحادیه اروپا حضور پررنگی دارند.

این اجلاس به دعوت عبدالفتاح سیسی رئیس‌جمهور مصر برگزار شد و آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل هم در آن شرکت و سخنرانی کرد.

از کشورهای عربی-اسلامی، فیصل فرحان وزیر خارجه عربستان، حمد بن عیسی آل خلیفه پادشاه بحرین، ملک عبدالله دوم پادشاه اردن، تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر، محمد سودانی نخست‌وزیر عراق، محمد بن زاید آل نهیان رئیس امارات متحده عربی، هاکان فیدان وزیر خارجه ترکیه، هیثم بن طارق سلطان عمان، ولیعهد کویت، ناصر بوریطه وزیر خارجه مراکش و رئیس شورای ریاست جمهوری لیبی حضور داشتند و همچنین احمد ابو غیط دبیرکل اتحادیه عرب.

 

اتحادیه اروپا در این اجلاس حضور چشمگیری داشت و نخست‌وزیران ایتالیا، اسپانیا، یونان، وزیران خارجه بریتانیا، آلمان و فرانسه و نروژ، شارل میشل رئیس شورای اروپا و جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا شرکت کردند.

جز روسای جمهور آفریقای جنوبی و قبرس، جای جون نماینده ویژه چین در امور خاورمیانه، وزیر خارجه ژاپن و میخائیل بوگدانوف معاون وزیر خارجه روسیه، ملانی جوی وزیر خارجه کانادا و و مائورو ویرا وزیر خارجه برزیل هم در اجلاس حضور داشتند.

 

غایبان بزرگ اجلاس

جز اسرائیل، گزارشی از حضور نمایندگان سوریه و لبنان در این اجلاس منتشر نشده است. ایران هم حضور نداشت. خرداد ماه امسال علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در دیدار با پادشاه عمان گفته بود: «از رابطه با مصر استقبال می‌کنیم و مشکلی در این زمینه نداریم.»

ماه پیش هم خبرگزاری‌های ایران از ملاقات وزیر امورخارجه ایران با همتای مصری خود در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد خبر دادند. با این حال روابط دیپلماتیک دو کشور هنوز قطع است.

غایب بزرگ دیگر آمریکا بود که فقط بت جونز، کاردار سفارتش در قاهره در این اجلاس بود. کشورهای عربی-اسلامی پس از جنگ اخیر با سردی با آمریکا برخورد کرده‌اند. بنا بر گزارش‌ها محمد بن سلمان ولیعهد عربستان ساعت‌ها آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا را که در ریاض بود منتظر ملاقات نگه داشته بود.

جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا هم در سفر اخیر خود به اسرائیل قرار بود به اردن برود و نشستی چهارجانبه با پادشاه اردن، رئیس‌جمهور مصر و رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین داشته باشد اما این جلسه هم لغو شد.

 

هدف اجلاس رسیدن به یک موضع مشترک بود،‌ اما دیپلمات‌ها در نبود برخی بازیگران اصلی، ممکن است در موضوع‌های حساسی مثل حق دفاع از خود برای اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها، و همچنین گنجاندن (یا نگنجاندن) حمله دو هفته پیش حماس و چگونگی موضع‌گیری در قبال این سازمان به نتیجه نرسند.

عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر در سخنرانی افتتاحیه گفت هدفش از دعوت به این نشست، «توافق بر سر یک نقشه راه» و «پایان دادن به فاجعه انسانی در غزه و احیای راهی به سمت صلح» بوده است.

در این نشست، نمایندگان کشورهای عرب، محاصره و بمب‌باران و «جابجایی اجباری» مردم غزه را «محکوم» یا به شدت با آن مخالفت کردند از جمله فصیل بن فرحان.

ملک عبدالله دوم پاشاه اردن در سخنرانی‌اش گفت جابجایی مردم غزه چه در داخل چه در خارج آن مشمول تعریف «جنایت جنگی» می‌شود.

 

محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین گفت: «ما جایی نمی‌رویم، ما در سرزمین خود می‌مانیم.»

دبیرکل سازمان ملل درخواست «آتش‌بس انسان‌دوستانه» کرد و گفت هیچ چیز نمی‌تواند حمله حماس را توجیه کند و هیچ چیز هم نمی‌تواند «مجازات جمعی» مردم غزه را توجیه کند.

آنتونیو گوترش همچنین به گذرگاه رفح بین مصر و غزه اشاره کرد و گفت دیروز شاهد بودیم که کامیون‌های پر از غذا در یک سوی این گذرگاه بودند و در سوی دیگر «شکم‌های خالی.»

آغاز اجلاس اندکی بعد از آن بود که بیست کامیون امدادرسانی اجازه یافتند از گذرگاه رفح وارد نوار غزه شوند در حالی که بنا بر گزارش‌ها، دویست کامیون دیگر پشت دروازه این گذرگاه منتظر اجازه ورود هستند.

 

از بین نمایندگان اروپایی، جیمز کلورلی وزیر خارجه بریتانیا هم گفت: «من مستقیم با دولت اسرائیل در باره وظیفه‌شان در احترام گذاشتن به قوانین بین‌المللی و اهمیت حفظ جان غیرنظامیان در غزه صحبت کرده‌ام.

«با وجودی شرایط بسیار دشوار، من خواستار انضباط و حرفه‌ای‌گری و خویشتنداری ارتش اسرائیل شده‌ام.»

جورجا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا خواستار جلوگیری از گسترش جنگ شد و کریاکوس میتسوتاکیس، نخست‌وزیر یونان گفت هیچ مداخله نظامی نمی‌تواند به این بحران خاتمه دهد و تنها راه حل، سیاسی است.

سیریل راماپوسا، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی هم گفت: «ما قویا بر این نظر هستیم که حمله به شهروندان در اسرائیل، ادامه محاصره غزه، تصمیم به جابجا کردن اجباری مردم غزه به علاوه استفاده بدون تمایز از زور از طریق بمباران، نقض قوانین بین‌المللی است.»