شورش گرسنگان در قیام سراسری آبان ۹۸
مقدمه
پس از گذشت ۴ سال از قیام سراسری مردم ایران در آبان ۹۸ تامل و درنگ در آن سرفصل تاریخی؛ درسهای زیادی برای قیام های بعدی مردم ایران همراه دارد. از اینرو در نظر داریم به چرایی و چگونگی شکل گیری این قیام بپردازیم.ابتدا مسائل راهبردی سپس کاربردی را بررسی خواهیم کرد.
در این قیام، در ۹۰۰ نقطه در قریب به ۲۰۰ شهر ایران، تظاهرات و درگیری شکل گرفت. دستکم ۱۵۰۰ تن از مردم و جوانان در شهرهای مختلف ایران، هدف شلیک های مأمورین خامنه‌ای قرار گرفته و جان باختند. علاوه بر این ۱۲ هزار تن بازداشت و ۴ هزار تن مجروح گردیدند.
هنگامی که زمین زیر پای خامنه‌ای ضحاک به لرزه درآمد، او دستور شلیک داد تا باز هم نظامش را بر خون مردم و رنج و درد خانواده‌ها به همین دلیل بود که نماینده خامنه ای در استان البرز، سیدمحمدمهدی حسینی گفت: « این فتنه جام زهری بود که خامنه‌ای در آن لحظه نوشید». منظور او از نوشیدن جام زهر توسط خامنه‌ای، دادن فرمان شلیک به سوی مردم بیگناه در کف خیابانها است.
قیام سراسری آبان ۹۸ از منظر راهبردی
۱. قبل از هر چیز پتانسیل عظیم انفجاری جامعه ایران برای سرنگونی دیکتاتوری، نشان داد که به توصیف برخی از مقامات خود نظام این انفجار دست کمی از انفجار بمب اتمی نداشته است. سرکوب و اختناق، فقر و سیه‌روزی اقتصادی، غارت و چپاول، بیکاری و گرسنگی و بی خانمانی و آوارگی قشر وسیعی از مردم ایران در ۴۵ سال گذشته توسط یک دیکتاتوری مذهبی، در ایران که یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا از نظر ذخایر طبیعی است؛ و همچنین سیاست صدور تروریسیم به سایر کشورهای جهان و صرف هزینه‌های هنگفت برای گروههای نیابتی، جان مردم را به لب رسانده و همانند بشکه باروت، منتظر یک جرقه کوچک است. یک جرقه مانند بالا بردن قیمت بنزین که تبدیل به انفجار عظیمی در جامعه شد.
بنابراین آنچه مسلم است اجتناب ناپذیر بودن و در تقدیر بودن وقوع این انفجارها است. در نتیجه از نظر راهبردی باید در هر زمان و مکانی انتظار وقوع آنرا داشت و برای چنین شرایطی از آمادگی لازم برخوردار بود.
۲. قیام سراسری آبان ۹۸ تصویر گویا و روشنی از چگونگی قیامی که منجر به سرنگونی این نظام دیکتاتوری وحشی میشود ارائه نمود. بعبارت خیلی ساده نشان داد که یگانه روش ممکن برای نفی دیکتاتوری و برقراری دمکراسی و حاکمیت مردمی در ایران قیامی بمانند قیام آبانماه ۹۸ میباشد. قیام سراسری آبان ۹۸ را میتوان به عنوان یک الگو و مدل در نظر گرفت الگویی که میتواند راهنمای عمل برای هر قیام متصور در آینده باشد.
این الگو دو ویژگی برجسته دارد «برق آسا» بودن و «درهم شکستن» همه مظاهر سرکوب و اختناق در کوتاهترین زمان ممکن.
یعنی اگر خامنه ای توانست با شلیک مستقیم وحشیانه و کشتار بی سابقه ۱۵۰۰ شهروند در دو روز، مانع فوران آتشفشان خشم مردم شود، در نتیجه باید ابعاد قیام بعدی هم آنقدر بزرگ و وسیع باشد که شلیک مستقیم هم قادر به خاموش کردن آن نباشد.
این دورنمای ترسیم شده در قیام سراسری آبان ۹۸ برای تعیین تکلیف بین مردم ایران و ضحاک خونریز یعنی خامنه‌ای است.
۳.سازمان یافتگی و هماهنگی بین عناصر شرکت کننده در قیام سراسری، نفش تعیین کننده و موثری دارد.
۴.عنصر تعیین کننده در چنین الگویی، مردم محروم و به جان آمده از فقر و گرسنگی، زنان سرکوب شده و محروم از اولیه ترین حقوق اجتماعی می باشند که هم قاعده هرم قیام سراسری را تشکیل میدهند و هم در بالای هرم نقش رهبری قیام را برعهده می گیرند.
اکنون با این مقدمه راهبردی جزئیات حوادث و وقایع و برخی اطلاعات آماری و همچنین آثار این قیام سراسری و واکنش ها پیرامون آن را بررسی می کنیم.
گران شدن قیمت سوخت و ایجاد جرقه قیام سراسری
در روز ۲۴ ابان ۱۳۹۸ شرکت ملی بخش فراورده های نفتی از افزایش قیمت بنزین خبر داد و اعلام کرد قیمت بنزین معمولی سهمیه ای هر لیتر ۱۵۰۰ تومان و غیرسهمیه ای هر لیتر ۳۰۰۰ تومان خواهد شد و بنزین سوپر ۳۵۰۰ تومان میشود.
برای همگان روشن بود که گران شدن بنزین گران شدن سایر اجناس و کالاهای ضروری موردنیاز مردم و گران شدن هزینه حمل و نقل را در پی خواهد داشت و مصیبتی بر مصیبت اقشار فقیر و کم درآمد خواهد افزود. به همین دلیل کاسه صبر ملت به جان آمده ایران به سرآمد و به کوچه و خیابانها سرازیر شده و مظاهر چپاول و سرکوب این دیکتاتوری را به آتش کشیدند.
گران شدن بنزین نتیجه ناکارآمدی اقتصادی دولت روحانی بود که جیب مردم را بیش از گذشته خالی می‌کرد. کشوری که روی دریایی از نفت و گاز بنا شده و از نظر منابع طبیعی یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا به حساب می آید در اثر سیاست های نادرست حاکمیت و چپاول مسئولان و عوامل و وابستگان آن، به یکی از فقیرترین کشورهای جهان تبدیل شده و در وضعیت مرگبار اقتصادی قرار دارد.
بی تردید فقر اقتصادی و اختناق سیاسی دو عامل فوق العاده قوی است که از طرف این حکومت بر ملت ایران در ۴۵ سال گذشته اعمال شده و همچنان ادامه دارد. این فشار آنقدر متراکم و فشرده شده که با کوچکترین جرقه به انفجاری عظیم مانند قیام ۹۶ بخاطر گرانی تخم مرغ، قیام ۹۸ بخاطر گرانی سوخت و قیام ۱۴۰۱ در اعتراض به قتل مهسا امینی و اجبار در پوشش زنان شد. این شرایط انفجاری، جامعه ایران را همواره مستعد یک قیام عظیم اجتماعی نگه داشته است که حاکمان خونریز هم در وحشت از آن، شب و روز ندارند.
سایت انتخاب در ۴ آذر ۹۸ عوامل موثر شورش گرسنگان در قیام سراسری آبان ۹۸ را به شرح زیر بیان نموده و اعلام کرد زمینه پتانسیل انفجاری جامعه همچنان حل ناشده باقی مانده است.
مهمترین عوامل قیام سراسری آبان ۹۸
فساد اقتصادی
نظام رانت و رشوه‌خواری
محرومیت‌ها و محدودیت‌ها
نابرابری در عدالت اجتماعی و شکاف طبقاتی
عدم مشارکت شهروندان در ساختار اجتماعی و سیاسی
سوءاستفاده از قدرت و حقوق‌های نجومی
(منبع- سایت انتخاب- ۴آذر۹۸)
مواضع ضد و نقیض دولت روحانی در باره گرانی سوخت و تبعات آن
روحانی بعنوان رئیس جمهور وقت نظام، در سه موضع گیری مختلف سه حرف کاملا متفاوت و متناقض را بدون ذره ای شرم، چشم در چشم مردم ایران بیان کرد. ساعاتی پس از اعلام نرخ جدید، حسن روحانی (رئیس جمهور وقت) دلیل این افزایش را تقسیم درآمد حاصله بین ۶۰ میلیون ایرانی عنوان کرد و گفت «ریالی از این پول به خزانه نخواهد رفت». او تلاش دولت برای جبران کسری بودجه از محل افزایش قیمت بنزین را تکذیب کرد و گفت این تصمیم به نفع مردم و قشر تحت فشار جامعه است.
اما پس از فروکش کردن ناآرامی‌ها، روحانی در توضیح شرایط اقتصادی بحران‌زده دولت گفت: «سالانه حدود ۴۵۰ هزار میلیارد تومان بودجه برای اداره کشور در خزانه نیاز است، بالاترین مالیاتی که پیش‌بینی میشود سال آینده بتوانیم بگیریم ۱۵۰هزار میلیارد تومان است، ۳۰۰ هزار میلیارد تومان دیگر که برای بودجه لازم است را از کجا بیاوریم؟ درآمد اصلی که کشور را اداره می‌کند پول نفت است».
یعنی از ادعای توزیع درآمد حاصل از افزایش قیمت بین مردم عقب نشینی کرد و بصراحت اعلام نمود که این افزایش قیمت برای تامین کسری بودجه بوده است. دولت او بارها علت اصلی سهمیه‌بندی بنزین را مبارزه با قاچاق سوخت، کاهش مصرف بنزین و بهبود شرایط محیط زیست اعلام کرد . اما همه مردم و مخصوصا اقتصاددان های ایران میدانستند که این حرفهای مضحک و دروغ و چیزی شبیه به شوخی است
اما مضحک ترین و وقیحانه ترین ادعای روحانی مربوط به آذرماه همان سال میشود. او ۶ آذر ۹۸ در جلسه شورای اداری استان آذربایجان شرقی با بیان اینکه اجرای طرح سهمیه بندی بنزین را به وزیر کشور و شورای امنیت واگذار کرده بودم، گفت: «من هم مثل همه مردم صبح روز جمعه دیدم که قیمت بنزین تغییر کرده است».
یکی دیگر از ادعاهای این نظام از ولی فقیه گرفته تا رئیس جمهور و دیگر مسئولان نظام عدم تاثیر این گرانی بر گران شدن سایر اجناس بود که این دروغ نیز بسرعت برملا شد. خبرگزاری ایرنا روز یکشنبه۳آذر ۹۸ نوشت: «علی‌رغم اعلام مسئولان مبنی بر عدم رشد قیمت کالاها، گزارش‌های میدانی حکایت از افزایش قیمت برخی کالاها دارد. الگوی این افزایش‌ها، همان‌طور که انتظار می‌رفت، ابتدا از کالاهایی شروع شده که به‌صورت مستقیم از قیمت بنزین تأثیر پذیرفته‌اند. نرخ حمل‌ونقل مسافران درون‌شهری و میوه و تره‌بار گاهی بین ۲۵ تا ۵۰ درصد رشد داشته و بنابراین به‌طور غیرمستقیم بر هزینه تولید و در نهایت قیمت مصرف‌کننده تأثیر گذاشته است».
مسئول اصلی و نهایی گرانی سوخت
قطعا تصمیم نهایی درباره این گرانی توسط خود خامنه ای اتخاذ شده و اجازه گرانی سوخت از طرف او داده شده است. موضع گیری علنی او پس از آغاز قیام سراسری و قلمداد قیام بعنوان فتنه ۲۵ آبان و ممانعت از عقب نشینی مجلس و دولت از گرانی سوخت در همان سخنرانی تاییدی بر نقش اصلی او در این تصمیم گیری می باشد.
علی سعیدی رئیس عقیدتی سیاسی دفتر فرماندهی کل قوا یک روز پس از سخنرانی خامنه‌ای درباره تظاهرات مردم علیه حکومت گفت، خامنه‌ای مسئولیت تمام هزینه‌های گران کردن قیمت بنزین را پذیرفته است. وی روز چهارشنبه ۲۹ آبان، از تظاهرات مردم علیه این اقدام با عنوان «فتنه ۲۵ آبان» یاد کرد و سرانجام نیز اعلام نمود تمام مسئولیت این اقدام به عهده خامنه‌ای است.
خامنه ای نیز شخصا به صحنه آمد و در جلسه درس خارج، روز ۲۶ آبان ۹۸ گفت که در خصوص قیمت بنزین سررشته و تخصصی ندارد، اما «اگر سران سه قوه تصمیم بگیرند»، از آن تصمیم حمایت خواهد کرد. او حوادثی مانند آتش زدن بانکها را کار «اشرار» و نه مردم خواند. همچنین در همین سخنرانی با این عبارت خطاب به نیروهای سرکوبگر نظام فرمان به خاک و خون کشیدن قیام را صادر نمود و گفت که در «حفظ امنیت به وظایف خود عمل کنند».
سخنرانی او ورق را برگرداند. نمایندگان مجلس طرح‌های کاهش قیمت بنزین را پس گرفتند و همه مقامات به حمایت از این تصمیم پرداختند.
مروری کوتاه بر خسارتهای وارد شده بر حاکمیت توسط مردم در قیام سراسری آبان
در قیام سراسری آبان ۹۸، مردم و جوانان به پمپ بنزینها، به مراکز غارت و چپاول شامل بانکها و فروشگاههای زنجیره‌ای، مراکز سرکوب، حوزه‌های علمیه و فرمانداری‌ها و شهرداری‌ها هجوم برده و آنها را تخریب کرده و به آتش کشیدند.
شماری از مراکز به آتش کشیده شده در قیام سراسری آبان از این قرار بودند:
۱۰۰۰ شعبه بانک و خودپرداز
۱۰۷۶ موتور سیکلت و اتوبوس مربوط به مأمورین سرکوبگر
۹۰۰ پمپ بنزین
۱۲۰ دستگاه خودروی نیروهای سرکوبگر
۸۰ فروشگاه زنجیره‌ای
۴۱ مرکز نظامی و انتظامی
۱۹ دفتر امام جمعه و حوزه های علمیه
میزان خسارتها در قیام سراسری آبان نیز چنین ارزیابی شد:
۹۰۰ میلیارد تومان خسارت تعطیلی اینترنت
۶۰۰ میلیارد تومان خسارت به شبکه بانکی
۳۰۰ میلیارد تومان خسارت در شهر اصفهان (آتش زدن بانکها و اتوبوس‌ها و مراکز سرکوب)
۱۸۲ میلیارد تومان بابت تخریب فروشگاههای زنجیره‌ای
۶۳ میلیارد تومان بابت آتش زدن جایگاههای سوخت
۶۰ میلیارد تومان بابت شبکه اورژانس
۸ میلیارد تومان بابت تخریب و آتش زدن ساختمانهای جهاد دانشگاهی
ادامه دارد
کانون حقوق بشر ایران را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:
تلگرام / توییتر / اینستاگرام / یوتیوب / فیسبوک
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید