رشدی ابوالعوف

خبرنگار بی‌بی‌سی، استانبول

یک مقام ارشد فلسطینی که به مذاکرات آتش‌بس آگاه است، گفته است که میانجیگران قطری و مصری در حال بررسی «تماس‌ها و ابتکاراتی هستند که به سطح مذاکرات نمی‌رسند»، بلکه در حال محک زدنشان هستند.

قطر میزبان مذاکراتی بود که منجر به وقفه یک هفته‌ای درگیری‌ها در پایان نوامبر شد. اما اسرائیل تیم مذاکره کننده خود را به خانه بازگرداند و مذاکرات شکست خورد.

یکی از مقامات ارشد حماس هم به بی‌بی‌سی گفته است که در حال حاضر هیچ مذاکره‌ای وجود ندارد و آنها قبل از پایان دادن حملات اسرائیل، گروگان‌ها را آزاد نخواهند کرد.

این مقام مسئول حماس ادامه داد: «تماس با میانجی‌ها ادامه دارد، اما در حال حاضر هیچ مذاکره‌ای در جریان نیست. اما به همه طرف‌ها اطلاع دادیم که حماس آماده مذاکره بر اساس یک توافق جامع است که توقف فوری حملات را تضمین می‌کند».

این مقام حماس همچنین افزود: «ما مطمئن هستیم که اسرائیل مجبور به پذیرش آتش‌بس خواهد شد، زیرا نمی‌تواند اسرا را با زور آزاد کند.»

روز یکشنبه، نخست‌وزیر قطر گفت برای یک توافق دیگر بین اسرائیل و حماس «از پای نمی‌نشیند» اما «تمایل یکسانی را از دو طرف نمی‌بیند».

ملانی وارد، مدیر کمک‌های پزشکی برای فلسطینیان، به بی‌بی‌سی نیوز گفت:«ما در بحبوحه بدترین فاجعه انسانی هستیم که ما که در غزه کار می کنیم تا حالا دیدیم.»

او می‌گوید حتی زمانی که کمک‌ها به این منطقه می‌رسد «امکان ندارد که آن را بین مردم نیازمند توزیع کرد، زیرا بمباران‌های اسرائیل بسیار شدید است».

«نظم در غزه در حال فروپاشی است، این بسیار واضح است. انواع خدمات عمومی از دفاع شهری گرفته که آدم‌ها را از زیر آوار بیرون می‌آورد تا پلیس و بیمارستان و سیستم بهداشتی همه بر اثر این حملات در حال نابودی است.»

«صادقانه بگویم، کلمات در توصیف وضعیت وحشتناک روی زمین، از جمله برای کارکنان خودم، کاملا قاصر است.»

جرمی بوئن

سردبیر بخش بین‌الملل بی‌بی‌سی

من تصور می‌کنم اینکه اسرائیل از پایان حماس صحبت می‌کند، بسیار خوشبینانه است و پیشرفت نیروهای اسرائیلی آنطور که می‌خواهند نبوده است.

چون امکان این را نداریم که از داخل غزه گزارش تهیه کنیم راحت نیست که تحلیل دقیقی از شرایط ارائه دهیم.

با این حال دیروز که تیم ما در حال رانندگی به سمت تل‌آویو بود، ترس و وحشت مردمی که شاهد پرتاب موشک از غزه به داخل خاک اسرائیل بودند، به وضوح قابل مشاهده بود.

وقتی که آژیر خطر به صدا درآمد، سیستم دفاع موشکی «گنبد آهنین» اسرائیل فعال شد.

خودروها به سرعت متوقف شدند و مردم از اتومبیل‌‌های خود بیرون پریدند و به سمت پناه‌گاه‌ها دویدند.

چند برخورد و تصادف هم به دلیل هرج و مرج در خیابان‌ها گزارش شد.

در آن سوی مرز اما، جنگی تمام‌عیار بین ارتش اسرائیل و جنگجویان حماس در خان‌یونس و همچنین در شهر غزه در شمال در جریان است.

اسرائیل هنوز آن مناطق را به کنترل خود در نیاورده است.

در حالی که اسرائیل می‌گوید تا کنون نزدیک به «۷ هزار جنگجوی حماس» در این جنگ کشته شده‌اند، آنها همچنان از تونل‌های خود بیرون می‌آیند و سربازان اسرائیلی را هدف قرار می‌دهند.

پس ما چگونه می‌توانیم ارزیابی کنیم که آیا حماس شکست خورده است؟

فرماندهان حماس همچنان در باریکه غزه هستند و بنابراین اسرائیل نمی‌تواند مدعی شود که رهبران ارشد حماس دستگیر یا کشته شده‌اند.

علاوه بر این، نام سه رهبر ارشد حماس همچنان در فهرست کشته‌شدگان و دستگیر‌شدگان نیست.

با توجه به ترس و وحشتی که دیروز در میان مردم شاهد بودم و در حالی که حماس همچنان موشک‌ به سمت اسرائیل پرتاب می‌کند، تصور اینکه این جنگ به زودی تمام شود، غیرواقع‌بینانه به نظر می‌رسد.

فیلیپ لازارینی، رئیس آژانس آوارگان فلسطینی سازمان ملل متحد که از غزه دیدن کرده گفته است غیرنظامیان در نوار غزه «جهنم روی زمین» را تجربه می‌کنند.

سازمان ملل می‌گوید توزیع کمک‌ در بسیاری از مناطق به دلیل شدت جنگ و محدودیت‌ حرکت در مسیر جاده‌های اصلی تا حد زیادی متوقف شده است.

آقای لازارینی در پستی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت: «تراژدی بی‌پایان غزه در حال عمیق‌تر شدن است. مردم همه جا هستند، در خیابان‌ها زندگی می‌کنند، به همه چیز نیاز دارند. آنها ناامیدانه خواستار امنیت و پایان یافتن این جهنم روی زمین هستند.»

او گفت این سازمان با «وضعیت غیرممکن» روبرو است.

روز شنبه هم یک مقام ارشد امدادرسانی سازمان ملل گفت نیمی از جمعیت غزه گرسنه هستند و تنها بخشی از کمک مورد نیاز وارد نوار غزه شده است.

جنگ اسرائیل و حماس وارد سومین ماه خود شده است. در اینجا خلاصه‌ای از آنچه که امروز گذشت را می‌خوانیم:

• اسرائیل بمباران غزه را ادامه داده که تمرکز آن بر خان یونس در جنوب این باریکه است. درگیری‌های زمینی هم در رفح گزارش شده، جایی که از هزاران نفر از ساکنان خان یونس خواسته شده است به آنجا بروند.
• سازمان بهداشت جهانی گفته است که کمتر از یک سوم بیمارستان‌های غزه، آن هم به صورت نیمه فعال مهیای پذیرش بیماران هستند. ریچارد پیپرکورن، نماینده سازمان جهانی بهداشت در غزه، با این هشدار که دیگر نباید هیچ مرکز بهداشتی و امکانات پزشکی در غزه از دست برود گفت: «امیدواریم که این اتفاق نیفتد.»
• خبرگزاری فلسطینی وفا می‌گوید دستکم چهار فلسطینی در حمله پهپادی اسرائیل به شهر جنین در شمال کرانه باختری اشغالی کشته شده‌اند. رسانه‌های اسرائیل می‌گویند این حمله در پاسخ به یک حمله پهپادی «تروریست‌ها» بوده است.
• به گزارش خبرگزاری فلسطینی وفا، نیروهای اسرائیلی سه بیمارستان را هم در کرانه باختری محاصره کرده و فلسطینی‌ها را مستقیما هدف قرار داده‌اند.
• نهادهای فلسطینی تصاویری منتشر کرده‌اند که سربازان اسرائیلی را در حال یورش به اردوگاه آوارگان جنین در کرانه باختری اشغالی‌ نشان می‌دهد.
• آمریکا بار دیگر از اسرائیل خواسته هر چه بیشتر برای حفظ جان غیرنظامیان در غزه بکوشد هرچند تاکید کرده است که حماس هم مسئول جان شهروندان است.

ابراز نگرانی کاخ سفید از گزارش‌ «استفاده اسرائيل از فسفر سفید»

روز دوشنبه روزنامه واشنگتن پست در گزارشی اعلام کرد شواهدی به دست آورده که نشان می‌دهد اسرائيل در حمله‌ای در ماه اکتبر به ضهیره در جنوب لبنان از فسفر سفید آمریکایی استفاده کرده است. پیشتر سازمان عفو بین‌الملل گفته بود این حمله باید به دلیل استفاده از فسفر سفید به عنوان یک جنایت جنگی احتمالی مورد تحقیق قرار بگیرد. ۹ غیرنظامی در این حمله مجروح شدند.

روز دوشنبه جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید به خبرنگاران گفته است آمریکا قطعا درباره «گزارش‌ها در خصوص استفاده اسرائيل از فسفر سفید ساخت آمریکا در جنوب لبنان» نگران است و «برای دریافت اطلاعات بیشتر از اسرائيل پرس و جو خواهد کرد.»

آقای کربی گفت «فسفر سفید کاربرد مشروع نظامی هم دارد و هر زمانی که این ماده از سوی آمریکا در اختیار ارتش دیگری قرار می‌گیرد توقع کامل ما این است که در همین موارد مشروع به کار برود.»

مهمات آغشته به فسفر سفید برای ایجاد دیوار دود، علامت دادن به نیروهای خودی و یا به آتش کشیدن سنگر و ساختمان‌های دشمن به کار می‌رود اما استفاده از آنها در مناطق غیرنظامی و به عنوان یک اسلحه آتش‌زا ممنوع است. این مواد به سوختگی شدید در بدن و گاهی مرگ منجر می‌شود.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، متیو میلر، می‌گوید تصاویری که هفته گذشته از مردان برهنه‌شده و دست‌بند زده در شمال غزه که توسط ارتش اسرائیل بازداشت شده بودند «بسیار ناراحت‌کننده» است.

این نخستین واکنش وزارت خارجه آمریکا به این تصاویر است که هفته گذشته به طور گسترده منتشر شد و با واکنش‌های بسیاری روبرو شد.

صبح امروز هم بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، گفت که دهها پیکارجو حماس «با زمین گذاشتن اسلحه خودشان را تسلیم کرده‌اند».

آقای میلر گفته: «آن تصاویر از نظر ما بسیار ناراحت‌کننده و نگران‌کننده است. و در همین رابطه جویای اطلاعات و توضیح بیشتر شده‌ایم که قضیه چه بوده و ضمنا اصلا چرا عمومی و علنی شده‌اند.»

سازمان پزشکان بدون مرز می‌گوید یکی از جراحان این سازمان امروز در بیمارستان العوده در شمال غزه تیر خورده و مجروح شده است.

آن طور که سازمان پزشکان بدون مرز - MSF ام‌اس‌اف - گفته تیراندازی از بیرون بیمارستان صورت گرفته و در حالی روی داده که این بیمارستان «توسط تک تیراندازها محاصره شده بود».

مقام‌های این سازمان غیردولتی و خیریه پزشکی می‌گویند بیمارستان العوده از روز پنجم دسامبر تحت محاصره نیروهای ارتش اسرائیل بوده است.

محمد صلحه، مدیر بیمارستان العوده کمی پیش‌تر به خبرگزاری رویترز گفته بود که تانک‌های اسرائیلی چند روز است که این بیمارستان را محاصره کرده‌اند و هر کس که قصد ترک این بیمارستان را داشته هدف قرار داده‌اند.

سخنگوی ارتش اسرائیل هم به خبرگزاری رویترز گفته نیروهای این کشور از قوانین بین‌المللی تبعیت می‌کنند و تمامی «تدابیر عملی و ممکن را برای پرهیز از آسیب رسیدن به غیرنظامیان» اعمال می‌کنند.

ارتش اسرائیل هم حماس را به استفاده از مراکز پزشکی به عنوان سنگر و مقر عملیاتی متهم می‌کند - اتهامی که حماس آن را انکار می‌کند.

1. مهمترین تحولات روز دوشنبه در جنگ اسرائیل با حماس در غزه

   

    

   در حالی که با نزدیک شدن به میانه ماه دسامبر در بسیاری از نقاط جهان مراسم‌های پایان سال میلادی و کریسمس کم و بیش شروع شده است، اخبار مربوط به جنگ در غزه و وضعیت بحرانی صدها هزار غیرنظامی آواره در این نوار باریک ساحلی، همچنان در صدر اخبار جهان است.

   • بنابر گزارش نهادهای امدادرسان، بسیاری از غیرنظامیان دوشنبه شب هم گرسنه در چادرهایشان به خواب رفتند چرا که همچنان ورود کامیون‌های انسان‌دوستانه به داخل غزه از زمان آغاز حملات ارتش اسرائیل در جنوب این نوار ساحلی با مشکلات فراوان و بسیار آهسته شده است.
   • کمبود آب، دارو و غذا هم در شمال و هم در جنوب غزه همزمان با شدت گرفتن حملات ارتش اسرائیل علیه حماس، شدت گرفته است.
   • در همین حال تانک‌های ارتش اسرائیل به سمت مرکز شهر خان یونس در جنوب غزه حرکت می‌کنند؛ جایی که صدها هزار غیرنظامی فلسطینی در انجا پناه گرفته‌اند و از دو ماه پیش و پس از آغاز حملات اسرائیل به شمال غزه، ساکن خان یونس شده‌اند.
   • اسرائیل اکنون به این جنگ زدگان گفته که باید به سمت المواصی حرکت کنند چرا که خان یونس حالا کانون حملات ارتش برای نابود کردن تاسیسات زیربنایی حماس و دستگیری پیکارجویان این گروه است. اما نهادهای امدادرسان بین‌المللی از این تصمیم و هشدار عمومی اسرائیل انتقاد کرده و می‌گویند المواصی منطقه ای باریک و کوچک است که تنها چند ساختمان در آن واقع شده و فاقد تاسیسات زیربنایی برای تامین نیازهای اولیه آوارگان است.
   • در بقیه نقاط نوار غزه هم آن طور که سازمان ملل متحد ارزیابی کرده و هشدار می‌دهد، اوضاع «و نظم و روال شهری» با فروپاشی به اندازه یک پلک بر هم زدن فاصله دارد.
   • تشکیلات بهداشتی حماس در غزه روز دوشنبه آمار کشته‌شدگان حملات اسرائیل طی ۹ هفته گذشته را ۱۸ هزار نفر اعلام کرده است.
   • بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، گفته دهها پیکارجو حماس با گذاشتن اسلحه بر زمین تسلیم نیروهای اسرائیلی شده‌اند.
   • فرمانده ارتش اسرائیل هم گفته پس از بیش از دو ماه عملیات نظامی در غزه اکنون نشانه‌هایی مبنی بر «آغازی بر پایان» گروهی که حماس را برای سالها کنترل و اداره می کرد مشاهده می‌شود. با این حال یک تحلیل‌گر نظامی در گفتگو با بی‌بی‌سی
   • گفته این پیش‌بینی «از بسیاری جهات بسیار خوش‌بینانه» بوده است.
   • در تحولی جداگانه، بریتانیا و اتحادیه اروپا گفته‌اند مشغول تهیه و تدوین تحریم‌هایی علیه شهرک‌نشینان افراطی‌گرایی هستند که در مناطق اشغالی رود اردن علیه غیرنظامیان فلسطینی مرتکب خشونت می‌شوند.
   • از زمان حمله خونین حماس به اسرائیل که طی آن ۱۲۰۰ نفر توسط پیکارجویان حماس کشته و بیش از ۲۴۰ نفر به اسارت این گروه درآمدند، خشونت علیه غیرنظامیان فلسطینی در کرانه باختری به شدت افزایش یافته و طی دو هفته اخیر شتاب گرفته است به طوری که هفته گذشته وزارت خارجه آمریکا هم با انتقاد شدید از این خشونت‌ها، اعلام کرده برای شهرک‌نشینانی که در این خشونت‌ها نقش داشته‌اند دیگر روادید ایالات متحده صادر نخواهد کرد و ویزاهای فعلی آنها و اعضای خانواده‌هایشان را هم ابطال خواهد کرد.
   • در همین حال، تظاهرات و تجمع‌های ضد جنگ و خواستار آتش‌بس در غزه در گوشه و کنار جهان همچنان ادامه دارد. روز دوشنبه معترضان در سانتیاگو، پایتخت شیلی مقابل سفارت آمریکا تجمع کردند و خواستار توقف‌فوری درگیری در غزه شدند.

   

    

2. روانپزشک معالج گروگان‌های آزاد شده: حماس به آنها دارو خورانده و بسیاری ر آزارجن

اعضای شورای امنیت سازمان ملل امروز از گذرگاه رفح بازدید خواهند کرد تا از امدادرسانی به ساکنان غزه و چگونگی بهبود آن مطلع شوند. گزارش شده است که بیش از ۱۰ سفیر کشورهای عضو شورای امنیت در این سفر حاضر خواهند بود. نمایندگان آمریکا، فرانسه و گابن در این سفر شرکت نخواهند کرد.

گیلعاد اردان، سفیر اسرائیل در سازمان ملل، بازدید هیات سازمان ملل از مرز غزه را «مغرضانه» خواند و گفت این موضوع نشان‌دهنده آن است که «این شورا فقط به فکر ساکنان غزه است و رنج ساکنان جنوب [اسرائیل] و همچنین سرنوشت ربوده‌شدگان را نادیده می‌گیرد.»

او گفت: «بازدید اشتباه هیات شورای امنیت که تا به امروز حماس را محکوم نکرده است، هرگونه مشروعیت تصمیماتش درباره جنگ در غزه را بی‌اعتبار می‌سازد. این شرم‌آور است.»

• ارتش اسرائیل بار دیگر به ساکنان نوار غزه دستور داد تا شهر غزه در شمال و خان یونس در جنوب این باریکه را ترک کنند. این در حالی است که از صبح امروز درگیری‌ها در سرتاسر این منطقه تشدید شده است.
• بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، گفته است که ده‌ها جنگجوی حماس «سلاح‌های خود را زمین گذاشته و خود را تسلیم کرده‌اند». حماس این موضوع را تکذیب کرده است. آقای نتانیاهو دیروز گفت شکست کامل حماس زمان بیشتری را می‌طلبد و این «آغازی بر پایان حماس» است.
• وزارت بهداشت غزه که تحت کنترل حماس است می‌گوید در ۲۴ ساعت گذشته ده‌ها نفر در این باریکه کشته شده‌اند.
• اسرائیل هم اعلام کرده است که ۷ سرباز دیگرش در این درگیری‌ها کشته شدند که تعداد آنها از آغاز جنگ به ۱۰۴ نفر می‌رسد.
• یک رشته حملات موشکی از غزه به اسرائیل انجام شده و که در نتیجه آنها یک نفر در شهر حولون در جنوب تل‌آویو زخمی شده است.
• آژانس پناهندگان فلسطینی سازمان ملل از «ناهماهنگی شدید» در ارسال کمک‌های این سازمان به غزه خبر داد.
• اجلاس ویژه مجمع عمومی سازمان ملل فردا (سه‌شنبه) برای به رأی گذاشتن آتش‌بس در غزه برگزار خواهد شد. جمعه گذشته آمریکا با استفاده از حق وتوی خود جلوی تصویب قطعنامه شورای امنیت برای آتش‌بس در غزه را گرفته بود.

حماس هشدار داده است که نمی‌گذارد هیچ «اسیری» غزه را زنده ترک کند مگر اینکه خواسته‌هایش برآورده شود.

ابوعبیده، سخنگوی حماس، در کلیپ صوتی که دیروز (یکشنبه) در کانال تلگرام شاخه نظامی این گروه منتشر شده، گفته است: «نه دشمن فاشیست و رهبری استکبار آن... و نه حامیان پشت سر آنها... نمی‌توانند اسیران خود را بدون مبادله، مذاکره و موافقت با شرایط مقاومت زنده پس بگیرند».

فشار بر مقامات اسرائیلی برای آزادی ۱۳۸ گروگانی که که هنوز در اختیار حماس و سایر گروه‌های مسلح فلسطینی هستند، افزایش یافته است.

اسرائیل بارها گفته است برای نجات گروگان‌ها هر کاری که می‌تواند انجام خواهد داد.

تاکنون حدود ۱۱۰ گروگان در مجموع آزاد شده‌اند، اما آتش‌بس یک هفته‌ای در هفته گذشته پایان یافت و از آن زمان اسرائیل بمباران غزه را از سر گرفته است.