شب چله نماد پیروزی بر اهریمن سردی و تاریکی

شب چله به معنی افشاندن نور و گرما بر زمستان در آغاز ‌آن است تا سرما نتواند بر مناسبات انسانی چیره شود

شب یلدا یا شب چلّه از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است. مردم در این شب، طی شدن بلندترین شب سال و آغازی بر پایان سردی‌ها و خاموشی‌ها را جشن می‌گیرند. نام درست این شب در آیین‌های ایرانی بایستی چله باشد؛ زیرا یلدا یک واژه سریانی است. یلدا به زمان بین غروب آفتاب ۳۰‌آذر و طلوع خورشید اول دی گفته می‌شود.

شب چله در ایران باستان ۵ قرن پیش از میلاد و در زمان داریوش اول، به تقویم رسمی ایرانیان راه یافت. چله و جشن‌هایی که در این شب برگزار می‌شود یک سنت باستانی است.

یلدا واژه‌ای سریانی است و مصادف با میلاد مسیح است. یلدا جشن ظهور مهر یا میترا است که مسیحیان در قرن چهارم میلادی آنرا به عنوان روز تولد عیسی نامگذاری کردند.

واژه سریانی یلدا، در ادبیات ایران جایگاه خاص خود را دارد. یلدا، علاوه بر نامی که بر بلندترین شب سال اطلاق می‌شود، در موسیقی و شعر ایرانی نیز بار معنایی و وصفی دارد. یلدا به معنی گسترش تاریکی‌ها در پی مرگ شفق است. وصف نمادینی از اندوه و غمناکی که در حال چیره شدن است اما مردمان هوشیار با بیدار بودن و جمع شدن در یک مکان تا برآمدن خورشید و طلوع فلق با آن به مقابله برمی‌خیزند.

مفهوم مشترک شب چله

با وجود تلقی‌ها متفاوت از مفهوم شب چله اما می‌توان یک مضمون مشترک در همه آنها یافت:

ایرانیان باستان شب چله را نبردی بین اهورا و اهرمن می‌دانند. در این تلقی اهرمن با سردی و برودت تلاش می‌کند تا عشق و امید و دوستی را از دل‌ها برکند اما اهورا با مشعل نور و گرما این تلاش را ناکام می‌گذارد. جمع شدن در یک مکان و گرفتن جشن به این دلیل است.

به این ترتیب شب چله به معنی افشاندن نور و گرما بر زمستان در آغاز ‌آن است تا سرما نتواند بر مناسبات انسانی چیره شود.

۴دهه حاکمیت اهرمن آدم‌خوار

اما در ایران زمین بیش از ۴دهه است، نبرد بین اهریمن آدم‌خوار در کسوت سران حکومت با اهورای آزادی‌ستان ادامه دارد. اهرمن با سرقت اموال عمومی و گسترش فقر تلاش می‌کند، سرما و برودت را بر جامعه ایران حاکم کند. اما مردم و جوانان معترض در نبردی طولانی بدنبال نابودی این اژدهای آدم‌خوار هستند.

پایان شب چله را می‌توان در نبرد شهاب‌های شب‌شکنی دید که سال‌‌ها است به‌دنبال خورشید آزادی قله‌های انسانیت را پیموده و در بر فراز کوهستان‌ها آتش عشق و امید بر آزادی را فروزان نگه داشته‌اند.

باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش

صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود

کانون حقوق بشر ایران را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:
تلگرام / توییتر / اینستاگرام / یوتیوب / فیسبوک