در فلوجه چه خبر است؟

در فلوجه، پیکارجویان یک گروه وابسته به شبکه القاعده موسوم به حکومت اسلامی عراق و شام، با مردان قبایلی سنی مذهب مخالف دولت عراق همدست شده‌اند.

عراق همیشه دستخوش خشونت بوده چرا ناآرامی‌ها این بار اهمیت پیدا کرده؟

انبار، که اکثر ساکنان آن عرب‌های سنی مذهب هستند بزرگ ترین استان عراق است و با اردن، عربستان سعودی و سوریه هم مرز است.

از سال ۲۰۰۴، که نیروهای عراقی با پشتیبانی آمریکا، شورشیان را از استان انبار بیرون راندند، این اولین بار است که پیکارجویان کنترل بخشی از این استان را به دست می‌گیرند.

این موفقیت شورشیان، یک تهدید جدی برای اعمال قدرت نوری مالکی نخست وزیر عراق و یک عقب نشینی مهم از تلاش‌هایی است که برای کاهش خشونت‌های فرقه‌ای در این کشور صورت می گیرد. این خشونت ها از دو سال قبل که برنامه خروج نیروهای آمریکایی از عراق تکمیل شد، افزایش یافته است.

عرب های سنی مذهب که در عراق در اقلیت قرار دارند، در زمان ریاست جمهوری صدام حسین قدرت را قبضه کرده بودند. از هنگامی که دولت نوری مالکی بر سر کار آمد، عرب‌های سنی از تبعیضی که می گویند علیه آنها به عمل می آید و نیز از این که هدف نیروهای امنیتی قرار می گیرند شکایت داشته‌اند.

کل جمعیت شهرهای رمادی و فلوجه بالغ بر یک میلیون نفر است و از دست دادن این دو شهر سبب اتحاد پیکارجویان و جوامع ناراضی سنی مذهب شده و وحدت عراق را به مخاطره خواهد انداخت.

پس از اشغال عراق توسط آمریکا در سال ۲۰۰۳، استان انبار به کانون ناآرامی ها تبدیل شد و مقاومت مردم این استان هرگز از بین نرفت.

چه عواملی موجب شروع ناآرامی‌ها شد؟

اولین دلیل، برچیدن چادرهای معترضان سنی در رمادی، توسط نیروهای دولتی در پایان ماه دسامبر گذشته بود. آقای مالکی گفته بود این چادرها که از یک سال قبل دایر شده بود به صورت "قرارگاهی برای رهبری القاعده در آمده"است.

پیکارجویان سنی مذهب واکنش خشونت آمیزی نشان دادند و آقای مالکی برای آرام کردن اوضاع با خروج ارتش از مناطق شهری رمادی موافقت کرد.

ولی به مجرد این که سربازان رمادی را تخلیه کردند، پیکارجویان به خیابان های رمادی و فلوجه و طارمیه ریخته و به پاسگاه‌های پلیس حمله کردند؛ زندانیان را آزاد کرده و اسلحه ها را غارت کردند.

آقای مالکی یک روز بعد تصمیم خود را عوض کرد و به سربازان دستور بازگشت به شهر را داد ولی نیروهای دولتی نتوانستند کنترل کامل رمادی را به دست بگیرند. از طرف دیگر مقامات دولتی اذعان کردند که فلوجه از کنترل دولت خارج شده است.

چگونه پیکارجویان توانستند فلوجه را تحت کنترل خود درآورند؟

دولت عراق می گوید در ماه های اخیر پیکارجویان شاخه ای از حکومت اسلامی عراق و شام، از سوریه که با عراق هم مرز است، وارد خاک عراق شده و به تشدید شورش ها کمک کرده اند.

شاخه شبکه القاعده در عراق که قبل از گروه موسوم به حکومت اسلامی عراق و شام تشکیل شده بود، پس از شکستی که در سال ۲۰۰۴ خورد، تقریبا از بین رفت ولی پس از بروز مناقشه در سوریه، توانست موقعیت خود را در آن کشور مستحکم کند و اکنون قوی ترین گروه شورشی جهادی در سوریه است.

پیکار جویان حکومت اسلامی عراق و شام، موفق شده اند در مرزهای نفوذپذیر شمال و شرق سوریه که از دسترسی نیروهای امنیتی عراق دور است، مراکزی برای خود دایر کند.

در فلوجه، قبایل سنی مذهب مخالف دولت عراق با این گروه همدست شده و برای کنترل شهر به پیکار جویان کمک کردند. این قبایل به پیکارجویان به چشم هم مذهبانی نگاه می کنند که درمبارزه با دولت آقای مالکی که رهبری آن با شیعیان است، به آنان کمک می کنند. ولی درمیان قبایل سنی مذهب در رمادی نوعی اتفاق نظر برای ایستادگی در برابر حکومت اسلامی عراق و شام دیده می شود. از نظر آنان پیکارجویان، تروریست هایی هستند که وجهه این شهر را که مرکز سنی نشینان است، خدشه دار کرده اند.

آیا دولت موفق به کنترل مجدد رمادی و فلوجه خواهد شد؟

تردیدی نیست که القاعده یک تهدید عمده برای امنیت عراق است. هوشیار زیباری، وزیر خارجه عراق تخمین می زند که حکومت اسلامی عراق و شام حدود ۱۲هزار پیکارجو در سوریه و عراق دارد.

ولی تعداد پرسنل امنیتی دولت عراق در حدود ۹۳۰ هزار نفر است که در ارتش، پلیس و سرویس های امنیتی سرگرم خدمتند.

نوری مالکی در گذشته نیز با یک چنین چالش هایی روبرو بوده است. در سال ۲۰۰۸، او در جریان عملیاتی برای سرکوب کردن ناآرامی ها در بصره، چهار تیپ ارتش را به این شهر اعزام داشت تا کنترل شهر را از دست پیکارجویان شیعه مذهب خارج کنند.

پس از فرونشاندن ناآرامی ها در بصره، آقای مالکی نیروهای دولتی را در شهرک صدر در حومه بغداد مستقر ساخت. شهرک صدر تا آنموقع توسط ارتش مهدی به رهبری مقتدی صدر یک روحانی شیعه تندرو اداره می شد.

جان کری، وزیر خارجه آمریکا در واکنش به درگیری های جاری در فلوجه و رمادی گفته است در حالی که واشنگتن به عراق برای مقابله با شورشیان کمک می کند، این "جنگی است که متعلق به عراقی هاست" و سربازان آمریکایی به عراق باز نخواهند گشت.

در سال ۲۰۰۴، نیروهای آمریکایی برای کنترل فلوجه در دو نبرد مهم با پیکارجویان سنی درگیر شدند. این درگیری ها یکی از خونین ترین نبردهای سربازان آمریکایی از زمان جنگ ویتنام تا کنون بود.