کوبانی؛ نشانه ای آشکار از استراتژی اشتباه غرب

از نظر نظامی شهر کوبانی تا سقوط کامل فاصله بسیار اندکی دارد. این در حالیست که بسیاری از مناطق آن مرز بلند و 822 کیلومتری میان ترکیه و سوریه در اشغال نیروهای گروه تروریستی داعش است و حال با سقوط احتمالی کوبانی یا همان عین العرب می توان گفت که بخش عمده ای از این مرز طولانی و مهم در اختیار این گروه تروریستی قرار خواهد گرفت.

بسیاری بر این باورند که به زودی اتفاق خاصی در کانون های قدرت در آنکارا و واشنگتن خواهد افتاد و وضعیت تغییر خواهد کرد اما این کشورها نشان دادند که توانایی و اراده همان کمک های وعده داده شده را نیز ندارند. آنچه امروز در کوبانی روی می دهد اما می تواند نه تنها برای تروریست های داعش بلکه برای ما نیز درسی بزرگ باشد: شکست در یک نبرد به هیچ عنوان به معنای شکست در جنگ و غیره نیست.

با این همه اما بی تردید ترکیه و ایالات متحده آمریکا و همین طور اروپا در این روزها نبرد تعیین کننده و مهمی را از دست داده و به عبارتی شکست خوردند. این کشورها درست مانند سه سال گذشته که ارزیابی هایی غلط از جنگ داخلی در سراسر سوریه داشتند این بار و باز هم شبه نظامیان داعش را دست کم گرفتند. و هنوز هم خطراتی که از این مناقشه ناشی می شود مورد ارزیابی درست این کشورها قرار نمی گیرد.

از مدت ها پیش مساله اصلی دیگر بر سر یک پیروزی نظامی نیست بلکه مساله اصلی همان نمایش قدرت و جنگ روانی و آن تصاویری است که داعش از خود به نمایش می گذارد. دنیا از زمان محاصره شهر کوبانی به یک نظاره گر کاملا ناتوان بدل شده و صدها روزنامه نگار و خبرنگار در این سوی مرز یعنی در خاک ترکیه به چشم خود می بینند که چگونه نیروهای داعش ساعت به ساعت به مرکز شهر کوبانی نزدیک تر می شوند.

هر پرچم سیاه جدیدی که توسط این تروریست ها در شهر کوبانی به اهتزاز درمی آید به معنای یک پیروزی تبلیغاتی برای این گروه است و البته داعشی ها با افتخار و همواره این تصاویر را بلافاصله در اینترنت قرار داده و به سراسر جهان پیام پیروزی خود را انتقال می دهند. میلیون ها نفر از مردم جهان به صورت زنده شاهد هستند که چگونه کشورهای از نظر نظامی قدرتمند نه تنها توان متوقف ساختن یک گروه وحشی تروریستی را ندارند، بلکه از اراده لازم برای متحد شدن علیه این گروه نیز برخوردار نیستند. و این همه در حالی است که سازمان های تروریستی در سراسر جهان به دلیل موفقیت های داعش انگیزه و جسارت بیشتری پیدا کرده و قصد دارند آن به اصطلاح "جنگ مقدس" خود را جهشی تعیین کننده داده یا خود به گروه داعش یا همان به اصطلاح دولت اسلامی ملحق شوند. در همان حال که آن شبه نظامیان تروریست از اتحادی مثال زدنی سود می برند، آن به اصطلاح ائتلاف ضد داعش در واقع از کشورهایی با انگیزه ها و منافع کاملا متفاوت تشکیل شده است.

 ایالات متحده آمریکا در این چند سال حداقل در ظاهر از هرگونه مداخله ای در چارچوب اشکال شناخته شده در مناقشه سوریه خودداری کرد.

دلایل اصلی این امتناع هم این بود که تجارب حاصل از دیگر مناقشات (جنگ عراق و جنگ افغانستان) که خود حاصل خطاهای فاحش و بزرگ بود به نوعی چون یک کابوس بر روح و روان آمریکایی ها سایه انداخته است اما آمریکا در نهایت زمانی که اقلیت ایزدی و البته مسیحیان شمال عراق مورد تهدید و آزار داعشی ها قرار گرفته و از خانه و کاشانه خود آواره شدند و هزاران تن از آنان به قتل رسیدند، تصمیم گرفت که با حملات هوایی علیه داعش وارد عمل شود. حال و با توجه به این که کردها و مسلمانان در شهر کوبانی در خطر داعش قرار گرفته و آمریکا هیچ اقدام موثری انجام نمی دهد، منتقدان آمریکا همه باورهای خود را تایید شده عنوان می کنند. ادعای اصلی آن منتقدان این است که هر جا مسلمانان قربانی شوند برای غرب اهمیتی ندارد و غربی ها تنها در حرف این عمل را محکوم می کنند. صرف نظر از درستی یا نادرستی این ادعا اما باید گفت که به هر حال افکار عمومی همین استنباط را پذیرفته است. و اگرچه که واشنگتن بالاخره فرمان حملات هوایی علیه داعش را در کوبانی نیز صادر کرد اما مردم جهان شاهدند که این اقدام نیز نمی تواند خسارت قابل توجهی به واحدهای کوچک اما مجهز داعش وارد کند و از همین رو حملات هوایی نیز در چهارچوب همان استراتژی نادرست جای می گیرد و صد البته آمریکا همچنان هیچ قصد و برنامه ای برای اعزام نیروهای زمینی به منطقه ندارد.

از سوی دیگر اتحادیه اروپا نیز همچنان در عمل نقش یک شاهد دست و پا بسته را بر عهده گرفته است. گرچه که برخی کشورهای اروپایی در عملیات های هوایی علیه داعش حضور و مشارکت دارند اما نشانه ای مبنی بر اراده این کشورها برای اقدامی مشترک علیه تروریست ها وجود ندارد. و صد البته همچنان بحث و جدل ها در مورد ارسال یا عدم ارسال اسلحه برای نیروهای ضد داعش در جریان است. و البته همین مساله نشان می دهد که اتحادیه اروپا تا چه اندازه برای ورود به این مناقشه ضعف دارد. آلمان در حال حاضر سلاح های کهنه و قدیمی ارتش این کشور را برای نیروهای کرد و به ویژه برای نیروهای پیشمرگ کرد در شمال عراق ارسال می کند. اما آن گروه هایی که در برابر نیروهای داعش بزرگترین پیروزی ها را کسب کرده اند یعنی نیروهای پ.ک.ک و شاخه سوری آن از این سلاح های آلمانی سهمی نمی برند زیرا این دو گروه به صورت رسمی در فهرست سازمان های تروریستی قرار دارند و نمی توان سلاحی در اختیار آنان گذاشت.

در این میان ترکیه کاملا منافع خود را دنبال کرده و از مدت ها پیش بر آن است که از این موقعیت در جهت زیاده خواهی های خود بهره ببرد. البته این کشور پذیرای 1 میلیون و  600 هزار پناهجوی سوری است و از قرار معلوم تنها در سه هفته اخیر در حدود 160 هزار پناهجوی غالبا کرد که به دلیل حملات داعش علیه کوبانی این شهر را ترک کرده اند به خاک ترکیه وارد شده اند. آنکارا برای چندین ماه از این که داعش را سازمانی تروریستی قلمداد کند خودداری می کرد زیرا 49 شهروند این کشور و از جمله چندین دیپلمات ترک در اسارت شبه نظامیان تروریست داعش قرار داشتند. اما ترکیه از وضعیت فعلی در کوبانی در جهت برقراری یک منطقه حایل و حفاظت شده در خاک سوریه که کنترل آن کاملا در اختیار سربازان ترک باشد استفاده می کند. در این حالت در عمل مناطق کردنشین سوریه نیز در اختیار ترکیه قرار می گیرد. پرزیدنت رجب طیب اردوغان حتی اعلام کرد که تفاوتی میان داعش و پ.ک.ک قایل نیست و از سوی دیگر آن ده ها تانک ارتش ترکیه که در مرز مستقر شده اند در عمل هیچ عملیاتی انجام نمی دهند. با این حال اردوغان روز سه شنبه از آمادگی کامل کشورش برای حملات زمینی علیه داعش گفت و اضافه کرد:" تروریسم با حملات هوایی از بین نمی رود". احمد داود اوغلو نخست وزیر نیز از "آمادگی همه جانبه" ترکیه گفت اما ظاهرا آنکارا انتظار دارد که همه کشورها در مورد یک استراتژی علیه حکومت بشار اسد به توافق برسند. افزون بر آن، به گفته نخست وزیر ترکیه این کشور تنها در صورتی اقدام به اعزام نیروهای خود خواهد کرد که "دیگران نیز سهم خود را ادا کنند".

 سقوط احتمالی کوبانی یک لکه ننگ سیاسی نه تنها برای ترکیه بلکه برای آمریکا و اتحادیه اروپا خواهد بود. مردمی که در آن شهر رنج می کشند و در برابر داعش مقاومت می کنند حتی از دریافت کمک های غیرنظامی نیز محروم شده و در کمال ناامیدی علیه نیروهای داعش می تازند. آنها راه دیگری به غیر از درخواست کمک از دیگر کشورها ندارند و پی در پی به وسیله ایمیل و تلفن سیاستمداران و روزنامه نگاران را به یاری می طلبند. احمد داود اوغلو نخست وزیر ترکیه اوایل ماه اکتبر وعده داد که کشورش برای متوقف ساختن داعش همه اقدامات لازم را انجام می دهد اما تا به امروز که اتفاق خاصی را در این رابطه شاهد نبوده ایم.

 منبع: اشپیگل آنلاین

 ترجمه: شفقنا