برنامه آری، اتهام نه

اطلاعیه پنج تن از نخبگان نظری اصلاح طلب از جمله دکتر سروش که سعی در ترسیم و تشریح مواضع، اصول و شروطی که پیش از آن مهندس موسوی نیز در بیانیه هفدهم از آن به عنوان شرط لازم رسیدن به یک تفاهم ونه سازش با حاکمیت یاد کرده بود، داشتند، متاسفانه با نوعی از واکنشها از جانب جریانهای متفاوت منتقد مواجه گشت، که نه اخلاقی بود و نه منطقی.

برخی با کمال تاسف تصور می کنند، تغییر مترادف است با دگردیسی خلق الساعه ونه یک فرایند که متناسب با شرایط مشخص باشد.

تصور می کنند، عبور موفقیت آمیز جامعه از شرایط اسف برانگیزی که حاکمیت فعلی برای کشور بوجود آورده است، به مسابقه پرش طولی می ماند که دونده باید چنان گام بردارد که خط معین و معرف عبور از وضع کنونی را به طرفه العینی بگذراند و فریاد پیروزی سر دهد.

خیر، اینگونه نیست، در اینکه جنبش فعلی مختصات یک حرکت انقلابی مقتدر و مستعد را دارد، به شخصه هیچ تردیدی ندارم، اما آیا انقلاب در قالب مفاهیم و ویژگی ها و خروجی های عملی ماضی اکنون هم واجد معناست یا مفهوما منطبق با شرایط زمانی و فکری کنونی دچار تغییر در تعریف و تبارز شده است؟

حرک کنونی در ایران، نه یک جنبش انقلابی مشابه جنبش ها و حرکت های دهه هفتاد، بل یک جنبش انقلابی در مفهوم مدرن آنست که بر خلاف اسلافش در پی نیست و هست یک شیه نیست. اتفاقا به مارتونی می ماند که مراحلخاص خود را طی می کند.

اطلاعیه مربوطه را برخی از دوستان چنان نا امیدانه تفسیر می کنند و آنچنان بر طبل محکومیتش می کوبند که اگر انسان نداند و ندیده باشد و راقمانش را نشناخته باشد، تصور می کند خدای ناخواسته دکتر سروش، دکنر کدیور، دکتر عبدالعلی بازرگان، دکتر مهاجرانی و آقای گنجی سر بر آستان حاکمیت سائیده اند و بر سر سفره پوزش و بندگی در برابر حاکمیت نشسته اند و از مواهب چنین نشستی متنعم گشته اند..

به جرات می گویم، این درست است که آنچه ما اکنون شاهدش هستیم در افعال معترضانه ملت سبز، وامدار مظالمیست که تاریخی سی ساله دارد و مولود چهار ساله زعامت نکبت بار احمدی نژاد نیست، اما نطفه آن در بیش از دوازده سال اخیر در تراوش افکار و نمود افعال اصلاح طلبان خواه درون ساختاری خواه برون ساختاری بسته شده است، چه که سروشها و کدیور ها و بازرگان ها و مهاجرانی ها و گنجی ها یکشبه از کوزه مخالفت بیرون نیامده اند که به آنان حق اظهار و صدور اطلاعیه و ترسیم مواضع را ندهیم.

دوستان به جای محکومیت مواضع عزیزان نامبرده اگر دارایش هستند، ارائه گر برنامه باشند، چه که یک جریان سیاسی در قالب حزب، جبهه، گروه یا حتی خط فکری و فردی مشخصی زمانی می تواند خود را ذی حق بداند در ایراد انتقاد به موضعی دیگر که خود معرف و رسام یک طرح و برنامه سیاسی راهبردی برای اوضاع مشخص باشد. اینکه ما از طلوع آفتاب تا شامگاه تحلیل می کنیم و تفسیر می کنیم و محکوم می کنیم و مخاطب را نامید می سازیم و این و آن را مطرود می انگاریم، این باور بفرمایید نه حلال مساله است و نه در بردارنده کمکی برای رسیدن به مطلوب.

اگر حرفی داریم در چهارچوب یک دیسکورس مطالبه محور، عالیست، این میدان منقبض نیست، بیاییم و مطرح کنیم و در مقابل دید جامعه قرار دهیم.

درك اينكه يك يا چند جريان مشخص صرفا با نگاه از پايه منفي شروع به خوانش اين بيانيه كرده اند و مالا به مدد همين منفي انگاري و ظن از آن نتايجي خاص را در تفاسير خود خارج مي كنند و نويسندگانش را به باد نه انتقاد بل بعضا توهين و افتراي سياسي مي گيرند، دقيقا زماني سختي خود را نمايان مي سازد كه با نگاهي به سابقه و رويكرد اين به اصطلاح نقادان، متوجه مي شويم اينان كه به ادعاي خود بخشي از نيروهاي سياسي را تشكيل مي دهند، از بدو شروع نهضت، هيچ طرح و برنامه خاصي را كه بتوان در مقابل ديگر طرح ها قرار داد ارائه نكرده اند.

قطعا نقدهاي جدي به قسمت هايي از بيانيه اين پنج عزيز وارد است ، اما طرح و برنامه را بايد در مقابل طرح و برنامه قرار داد نه عصبانيت و توهين و اتهام و افترا را.

جنبش سبز نه متعلق به طيف خاصي از سياسيون و نه متعلق به مشي خاص نظريست. سندش بنام هيچ خاصي زده نشده است، چه شخص و جريان و چه مشي و مكتب.

بنابراين در اين بزنگاه حساس بهتر است بجاي ايراد اتهام به يكديگر مكمل هم باشيم و در كنار ملت. افتراقها و اختلاف ها را مي توان پاي صندوق راي حل كرد.

مهندس موسوی عزیز، و دوستان راقم اطلاعیه اخیر تعهد خود را به زعم من اثبات کرده اند به عنوان موثرين و هادیان و حامیان و سرمایه های فکری جنبش، حداقل حق نقش آفريني نظري دارند، حال اگر دیگران، نقد و اصلاحی در نظر دارند و مضافی شاید، بیایند و مطرح کنند. از بیرون گود نشستن و تحلیل کرده و زبان بر محکومیت دیگران سپردن چندان صعب و سخت نیست، مهم درک عینی واقعیات سیاسی اجتماعی امروز ایران است، بدیهیست از زاویه یک نگاه ایده ئال محور نمی توان به تصویر عینی و مطلوبی دست یافت.

يك نقطه ضعفي كه از نگاه اين حقير در ما ايرانيان خاص فعالين سياسي وجود دارد و جنبه تاريخي هم دارد، اين مهم است كه همه گاه چون باطل را در برابر خود ديده ايم، خود را حق مطلق انگاشته ايم و از اين رهگذر تحليلمان به تحميل مي نمايد و تحصيل نتيجه مان انحرافي.

بهتر است از اين دور باطل خارج شويم. قطع يقين بيانيه پنج نفر فاقد جنبه هاي منفي نيست و اساسا بيانيه اي كه صرفا از جانب پنج نفر صادر مي شود، احساس منفي به ما تزريق مي كند، تو گويي حتي در دايره روشنفكران اصلاح طلب فقط همين پنج تن هستند و باقي.............

نقد بسيار است و البته مهم و بايد سعي كنيم به وادي اتهام زني و جنگ هاي لفظي كه جز طرح لبخند بر لبان كودتا چيان و حاكمان هيچ خروجي در بر نخواهد داشت، هل داده نشويم.

در ضمن این مواضع رهبران و هادیان فکری جنبش سبز را با هیچ استدلالی نمی توان عقب نشینی از خواست عمومی ملت تعبیر کرد، این مواضع و ادبیاتی که در تشریح و توضیح آن به کار بسته شده بود، ادبیات عقب نشینی نبود، ادبیات هشدارگونه بود و قطعا مشرب از دیدگاهی معقول می گیرد که چون جنبش ، مطالبات مشخص سیاسی و اجتماعی دارد، خب، این را می توان روی میز سیاسی به کرسی نشاند به شکلی که هزینه ها کمتر شود كف مطالبات را مطرح مي كند و بديهيست روي ميز سياسي از كف به سقف مي رسيم نه از فضايي ميان زمين و آسمان،

بيانيه التماس نمی کند، هشدار می دهد که این یک جنبش اصیل و فراگیر است که ریشه در مطالبات مسلوب ملت دارد و قطعا حرکتی که عقبه اجتماعی سنگین دارد، شکست نخواهد خورد. حال گوش حکومت می تواند همچنان بسته بماند که پایش را خواهد خورد یا آنکه باز گردد و ببیند و بفهمد، که باز هم می گویم، فرض محال، محال نیست.

بنابراین می توان به جای ایراد و ابلاغ اتهام در پوسته نقد های صوری در رسانه های مختلف، مواضع خود را، برنامه مدون خود را مطرح کرد و روی میز قرار داد.

mrshokouhifard@gmail.com