سکوت آذربايجان و چراييهاي آن‏

انتخابات دوره دهم ريـاسـت جمهـوري را مي تـوان يکي از نـقاط عطف حيات سياسي> جـــمــهوري اسلامي دانست . رويدادهاي قبل و بعد از انتخابات،آن را بسيار> متفاوتتر از يک رويداد سياسي نموده است. گستردگي اقشار و طبقات مختلف درگير با> فرايند انتخابات، توافق نظر و تاکيد جريانات سياسي منتـــقـد دولـــت بر لزوم> تغيير و نزديکي آن با ديدگاه مردم، شعارهاي طرح گرديده در انتخابات که بعضا با> تابو شکني ها همراه گرديــد، نتــايج انــتخابات و انتخاب مجدد آقاي احمدي نژاد> و همچنين اعتراضات گسـترده خـيابــاني بخصوص در تهران و اتفاقات ديگر از> ويژگيهايي است که اين انتخابات را کاملاً متفاوت از ديگر انتخابات پس از انقلاب> مي نمايد. به هر روي آنچــه کــه نتيــجه انتخابــات دوره دهم رياست جمهوري> بوده ابقاي آقاي احمدي نژاد بعنوان رييس جمهور ايران و در پي آن بوجود آمـــدن> جرياني اعتراضي است که با نام جنبش سبز نام نهاده شده است . جرياني که در> ابتدا در اعتراض به نتيجه انتخابات شکل گرفت و اکنون از عـکـس العمل به عمل> تغيير موقعيت داده و به طرح مطالبات انباشته شده مي پردازد . ولي آنچه که در> وقايع اخير بسيار جالب توجه بود عدم شــرکـت گسترده مردم آذربايجان در اين> اعتراضات و به تعبيري سکوت آذربايجان است .>> با توجه به تأثير گذاري رويدادهاي اخير بر کل جامعه ايران و به تبع آن> آذربايجان و درک ضرورت آسيــب شناسي جنبش سبز و نيز بيان ديدگاه ها و مطالبات> ملت آذربايجان از سوي نخبگان و روشنفکران آذربايجاني مطالب متعددي در چراي> ســکوت آذربايجان منتشر گرديده است . در اين نوشته نيز سعي در بيان علل و عوامل> اين پديده خواهيم داشت.>> - برگزاري مراسم متعدد در سالهاي گذشته مانند گرامي داشت سالروز قيام بابک،> سالروز امضاي مـشروطيـــــت،برقراري دولت خود مختار آذربايجان، روز جهاني زبان> مادري، اعتراض به فجايع خوجالي، سالگرد شهادت ستارخان و ... فضـاي سنگين امنيتي> را براي آذربايجان بوجود آورده است که پس از قيام پي در پي شهر هاي کوچک و بزرگ> آذربايجان در سال 85 اين فضا بسيار تشديد يافته است .وجود چنين فضايي تاثيرات> منفي در روحيه عامه مردم گذاشته و باعث دشوارتر شدن فعاليت براي فعالين اجتماعي> و بالا رفتن ميزان ريسک براي آنان خواهد بود. به تابعيت از فضاي موجود فعالين> در زمينه هايي که متضمن گامي به جلو در راه سعادت مردم آذربايجان نيست ، شانسي> وجود نخواهد داشت .>> ـ آذربايجان در صد ساله اخير مرکز تحولات فکري و تغــييرات اجتمــاعـــي ايران> بــوده است . اگرچه پيـــشرو بودن در عرصه انديشه از افتخارات آذربايجان به> حساب مي آيد ولي باعث رخدادهايـي ناگوار در اين خطه شده است که تأثير عميقي بر> روحيه مردم آذربايجان داشته و در حافظه تاريخي آنان به جاي مانده است. از> وقايعي که آثار آن هنوز در جامعه آذربايجان قابل مشاهده است وقايع رخ داده پس> از قيام 1356 و پيروزي انقلاب 1357 و مسئله جنبش خللق مسلمان و آيت الله> شريعتمداري است . خاطرات آنروزها در ذهن نسل اول تصويرگر نگاه ابزاري نيرو هاي> مرکز گرا به ملت آذربايجان است . اتفاقات سالهاي اخير علي الخصوص بايکوت خبري> فجايع 20 تير 1378 دانشگاه تبريز و نيز سلسله قيامهاي 1385 در کنار سانسور> مراسم سالانه قلعه بابک که با تجمع چند صد هزار نفري هويت طلبان برگزار مي شد و> ديگر اتفاقات آذربايجان باعث تسري يافتن بي اعتمادي به نيروهاي مرکز گرا از نسل> گذشته به نسل جوان مردم آذربايجان و فعالين آذزبايجاني گرديده است .>> ـ فضاي ايجاد شده از سوي ستادهاي تبليغاتي قبل از انتخابات نيز نقش بسزايي در> بوجود آمدن واکنش سکوت داشته است . محتاط گري ملموس در تبليغات آقاي موسوي به> عنوان يک آذربايجاني شايد ايشان را تنها در جايگاه انتخاب بد از بدتر قرار داد> و باعث جلب اعتماد مردم آذربايجان و ارتقاي جايگاه ايشان به گزينه ي مطلوب> نگرديد . از سويي وجود افرادي مانند خاتمي که انتقادات بسياري از دوره رياست> جمهوريشان وجود دارد و از سويي تصاويري از ايشان در اهانت به ملت آذربايجان> در> اثناي انتخابات پخش گرديد در کنار آقاي موسوي در جايگاه رهبري جريان اعتراضي> باعث فاصله گرفتن فعالين هويت طلب که کنشگران اصلي جامعه آذربايجاني را تشکيل> ميدهند از جنبش سبز گرديد . از سويي نگاه هاي مغرورانه ايشان و ديگر حاميان> جنبش سبز نسبت به نخبگان آذربايجان که گاها با برخوردهاي توهين آميز نيز همراه> بوده شکاف بين اين جنبش و جنبش هويت طلبي آذربايجان را تعميق بخشيده است .>> ـ ابهام در برنامه و شعارهاي موج سبز از ديگر موارد دخيل در سکوت آذربايجان است> . عدم طرح صريح مطالبات جنبشهاي اجتماعي مختلف باعث تشکيک در صداقت رهبران موج> سبز در سر دادن شعار دموکراسي نيز گرديده است ؛ چراکه اولين شرط پيشروي به سوي> دموکراسي التزام به پلوراليسم مي باشد . حال آنکه رهبران و حاميان اصلي اين موج> چه در شعار و چه در عمل نه تنها نتوانسته اند صداقت خود را در قبال اين شعار به> اثبات رسانند بلکه گاها باعث ايجاد نگاهي ترديدآميز از سوي نخبگان برخي جريانات> و جنبشها مانند جنبش هويت طلب آذربايجان گرديده اند. به طور مثال سخنان توهين> اخير آقاي نوري زاده در مورد هويت طلبان آذربايجان که زبان گوياي ملت> آذربايجانند و پان تورک خواندن ايشان حاکي از رسوبات شوونيسي در افکار ايشان> وعدم صداقت به شعار پلوراليسم است که مانعي بزرگ در همسويي کنشگران اجتماعي> آذربايجان با موج سبز مي باشد .>> اگرچه موارد مذکور بخشي از عوامل چرايي سکوت آذربايجان را تشکيل ميدهند ولي به> نظر نگارنده آنچه که بيش از همه موارد جلب توجه مي نمايد عمق شکاف بي اعتمادي> به جريانات منسوب به مرکز است که ناشي از عوامل و رخدادهاي متفاوتي است .> اميداست رهبريت جنبش سبز با رفع اين شکاف امکان بوجود آمدن جنبشي فراگير در> ايران به سوي دموکراسي واقعي را به وجود آورند.>