اما این تنها اقدام نظامی ترکیه در روزهای اخیر نبوده است. این کشور در روزهای اخیر مواضع یک گروه کرد را هم که در جنگ علیه داعش در سوریه و عراق پیشتاز بوده، بمباران کرده است.
دولت ترکیه می گوید که مداخله اش در این درگیری‌ها مهم است.
اما گروهی از منتقدان، استراتژی ترکیه را کوته بینانه دانسته اند و معتقدند که احتمالا نتیجه معکوس خواهد داشت.
چگونه ترکیه به اینجا رسید
ظاهرا داستانی که به مداخله نظامی ترکیه منجر شد به اندازه کافی روشن است.
حمله انتحاری در یک مرکز فرهنگی در شهر سوروچ به کشته شدن دست کم ۳۲ نفر منجر شد
ماجرا از ۲۰ ژوئیه و در پی حمله‌ای انتحاری در شهر سوروچ شروع شد. سوروچ شهری عمدتا کردنشین در جنوب شرق ترکیه و در نزدیکی مرز سوریه واقع است.
این حمله انتحاری که در یک مرکز فرهنگی در این شهر اتفاق افتاد به کشته شدن دست کم ۳۲ نفر منجر شد.
ظاهرا این حمله به دستور گروه موسوم به دولت اسلامی ( داعش) صورت گرفته بود.
اما معترضان کرد، دولت ترکیه را به تبانی با داعش متهم کردند. ادعایی که از سوی ترکیه تکذیب می شود.
دو روز بعد از این ماجرا، نیروهای حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک)، دو مأمور پلیس ترکیه را به اتهام همکاری در بمبگذاری در شهر سوروچ کشتند.
در همین حال درگیری پیکارجویان داعش با نیروهای ترکیه در امتداد مرز سوریه به کشته شدن یک سرباز ترکیه منجر شد.
ترکیه در (۲۴ ژوئیه) در پاسخ به این تحرکات، در عملیاتی گسترده صدها نفر را به ظن طرفداری از داعش و پ‌ک‌ک بازداشت و همزمان جنگنده های این کشور مواضع این گروهها را در سوریه و عراق بمباران کرد.
ترکیه همچنین از دستیابی به توافقی خبر داد که براساس آن به نیروهای آمریکا اجازه استفاده از پایگاه هوایی اینجرلیک در جنوب کشور داده می شود. اقدامی که باعث تسریع در حملات هوایی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا علیه مواضع داعش خواهد شد.
پس از آن ظاهرا در عملیاتی تلافی جویانه از سوی پ‌ک‌ک، دو سرباز ترکیه کشته شدند.
دولت ترکیه می گوید که حاضر است با تمام دشمنانی که منافع ملی کشورش را به خطر می اندازند، بجنگد. اما بسیاری از ناظران معقتدند که ترکیه بیشتر علاقمند به جنگیدن علیه یک دشمن است.
در پی جنگ در سوریه گروه کثیری از پناهجویان با عبور از مرز وارد ترکیه شده اند
کرم اکتم، استاد مرکز مطالعات جنوب شرق اروپا در دانشگاه گراتس در اتریش می گوید: "سیاست ترکیه عبارت از این است که وانمود کند علیه داعش می جنگد، در حالی که در واقع هدف دیگری را دنبال می کند و آنهم عبارت است از نابودی پ‌ک‌ک."
ترکیه تا کنون چه کاری کرده است؟
ترکیه پ ک ک را گروهی تروریستی می داند
برای دانستن اساس مداخله ترکیه، کافی است به تاریخ پر آشوب این کشور با کردها نگاهی بیندازیم.
کردها اقلیتی قابل ملاحظه در ترکیه و همچنین در کشورهای همسایه سوریه، عراق و ایران هستند.
در هر یک از این کشورها، کردها فعالیت هایی علیه دولت ها داشته اند. گاه این فعالیت ها برای کسب حقوق بیشتر و گاه برای کسب استقلال بوده است.
تاریخ درگیری مسلحانه بین دولت ترکیه و نیروهای پ‌ک‌ک به سالهای دور برمی گردد، اما در سال ۲۰۱۳ میلادی طرفین با برقراری آتش بس موافقت کردند.
اما این آتش بس تحت تاثیر جنگ داخلی در سوریه قرار گرفت.
این جنگ یگان های مدافع خلق، نیروی نظامی کردهای سوریه که روابط نزدیکی با پ‌ک‌ک دارند را تقویت کرده است.
ترکیه همانند متحدانش در میان کشورهای عرب حوزه خلیج فارس، خواستار سرنگونی رژیم بشاراسد در سوریه است. این کشور متهم شده که از بسیاری از گروههای شورشی مخالف دولت سوریه حمایت می کند، اما این حمایت یگان های مدافع خلق را شامل نمی شود.
ترکیه تدابیر امنیتی را در امتداد مرز با سوریه تشدید کرده است
ترکیه با نگرانی، ناظر پیشروی یگان های مدافع خلق در امتداد مرز جنوبی خود است.
گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) تقریبا نواحی تحت کنترل یگان های مدافع خلق در سوریه را در محاصره دارد. ترکیه اتهامات وارده از سوی کردها را مبنی بر این که این کشور از داعش برای کاستن از نفوذ کردها استفاده می کند، رد کرده است.
اما ترکیه مسیری است برای عبور خارجیانی که قصد دارند به اسلامگرایان در سوریه بپیوندند.
براساس ادعاهای مطرح شده، تسلیحات و کمک های مالی هم از همین طریق به دست گروه های اسلامگرا در سوریه می رسد.
ترکیه پیش از این به شرکت در عملیات نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا علیه داعش تمایلی نداشت.
در مقابل از پ‌ک‌ک و داعش به عنوان گروه های تروریستی نام برده است.
ترکیه همچنین به تازگی خواستار ایجاد منطقه حائلی در داخل سوریه و در امتداد مرز خود شده که در اختیار هیچ گروهی نباشد.
این درحالی است که یگان های مدافع خلق در جنگ علیه داعش در سوریه پیشتاز هستند.
این گروه با پشتیبانی حملات هوایی آمریکا، از شهر مرزی کوبانی علیه داعش در سال گذشته محافظت کرد و در سال جدید میلادی پیکارجویان را از بیشتر شهرهای سوریه که همجوار با ترکیه است، به عقب راندند. به این ترتیب یگان های مدافع خلق توانستند بر مناطق تحت کنترل خودبیافزایند که این مسئله خشم بیشتر دولت ترکیه را بدنبال داشته است.
چه چیزی برای ترکیه تغییر کرده است؟
واشنگتن پست در گزارشی از دستیابی به توافقی بین آمریکا و ترکیه در مورد ایجاد منطقه ای حائل خبر داد.
بسیاری از تحلیل گران معتقدند که جلوگیری از پیشروی یگان های مدافع خلق در سوریه، ترکیه را وادار کرده تا دست به عملیات نظامی بزند.
بر اساس این تئوری، دولت آنکارا دریافته که نحوه برخوردش با داعش سازنده نبوده است. ترکیه با غیرفعال نشان دادن خود، ناخواسته به یگان های مدافع خلق فرصت داد که تحت حمایت حملات هوایی آمریکا به موفقیت هایی برسند.
گزارش شده که طرح ایجاد منطقه ای حائل، به ترکیه در جنگ نقشی کلیدی می دهد.
پ ک ک پایگاههایی در مناطق شمالی عراق دارد
جزییات ایجاد این منطقه هنوز مشخص نشده است، اما گفته می شود که این طرح از طریق حملات هوایی آمریکا به خروج نیروهای داعش از شمال سوریه کمک خواهد کرد.
آرون اشتین، کارشناس مسائل ترکیه در یک موسسه پژوهشی در لندن می گوید: "ترکیه و آمریکا از زمان آغاز درگیری ها موضعی مخالف هم نداشته اند. آمریکا، پ‌ک‌ک را هرگز به ترکیه ترجیح نمی دهد."
مداخله نظامی ترکیه، به جز تحولات در سوریه، دلایل دیگری هم داشت.
سینان اولگن، کارشناس سیاست خارجی ترکیه در موسسه کارنگی اروپا می گوید: "آنکارا دیدگاههایش را نسبت به داعش به عنوان دشمنی سودمند تغییر داده است".
به گفته آقای اولگن، سیاست ترکیه در قبال داعش این کشور را در معرض انتقادات متحدانش در ناتو قرار داد. در همین حال حمله انتحاری در شهر سوروچ افکار عمومی را برای سرکوب داعش تهییج کرد و خطرات بردباری درقبال این گروه را برجسته کرد.
ملاحظات سیاسی داخلی در ترکیه هم احتمالا در این مورد نقش داشته است.
در حالی که حزب حاکم عدالت و توسعه با از دست دادن اکثریت کرسی ها در انتخابات اخیر، مجبور است که به دنبال تشکیل دولتی ائتلافی باشد. همزمان حزب دموکراتیک خلق ها که از حمایت کردها برخوردار است، با دادن وعده های فرا قومیتی توانست کرسی هایی را از حزب عدالت و توسعه بگیرد.
کرم اکتم، استاد مرکز مطالعات جنوب شرق اروپا در دانشگاه گراتس در اتریش می گوید که حزب عدالت و توسعه در پی برگزاری انتخابات زودرس است به این امید که بتواند نتایج بهتری به دست آورد و دولت را به تنهایی تشکیل دهد.
به گفته این استاد دانشگاه، جنگ با پ‌ک‌ک بخشی از سیاست تضعیف حزب دموکراتیک خلق ها است تا از این طریق به نفوذ این حزب مخالف که از پشتیبانی کردها برخوردار است، پایان دهد.
چه اتفاقی برای کردها می افتد؟
حمله انتحاری در شهر سوروچ یکی از مرگبارترنی حملات در تاریخ اخیر ترکیه است
مشخص نیست برای مناطقی که اخیرا از سوی یگان های مدافع خلق، نیروی نظامی کردهای سوریه، تصرف شد، چه اتفاقی خواهد افتاد.
اما اگر منطقه حائل ایجاد شود، احتمالا این نیروها از بخشهایی از این مناطق خارج می شوند.
آرون اشتین معتقد است که از کردها در بخش هایی از این مناطق که اکثر ساکنانش کرد نیستند، استقبال نمی شود.
آقای اشتین وضعیت یگان های مدافع خلق را با پیشمرگه های کرد عراق که با داعش می جنگند، مقایسه کرده و می گوید که این گروه هم مجبور شد از مناطقی در عراق که کردها در آن اکثریت ندارند خارج شود.
ترکیه احتمالا در تلاش است تا بین یگان های مدافع خلق و پ‌ک‌ک با اتخاذ سیاست نرمتری نسبت به کردهای سوریه اختلاف بیندازد.
سینان اولگن، کارشناس سیاست خارجی ترکیه در موسسه کارنگی اروپا می گوید: "ترکیه با توجه به نقش یگان های مدافع خلق در مقابله با داعش، بین این گروه و پ‌ک‌ک تفاوت قائل است."
آقای اولگن می افزاید: "حملات هوایی ترکیه صرفا مواضع پ‌ک‌ک را در مناطق کوهستانی شمال عراق هدف قرار می دهد."
بهر حال هیچ تضمینی برای موفق بودن چنین تاکتیکی وجود ندارد.
اشتباهات احتمالی دیگر چه چیزی خواهد بود؟
ترکیه بتازگی در عملیات گسترده صدها نفر را به ظن هواداری از داعش و پ ک ک دستگیر کرد
معمولا نقشه ها آنطور که طراحی می شوند، پیش نمی روند. هنوز معلوم نیست واکنش داعش یا دولت سوریه به افزایش حملات هوایی آمریکا چه خواهد بود، یا گروههای شورشی که قرار است در منطقه حائل مستقر شوند آیا مطابق میل آمریکا و ترکیه رفتار خواهند کرد یا نه؟
بخش عمده ای از این گروهها را اسلامگرایان افراطی از جمله جبهه نصرت وابسته به القاعده تشکیل می دهد. گروهی که از نظر آمریکا چندان "میانه رو" نیست که از پشتیبانی هوایی نیروهای ائتلاف برخوردار باشد.
به هر حال اگر ترکیه در مورد کردها و حمایت داخلی از داعش برآورد اشتباهی داشته باشد، این کشور با آشوب های دوگانه روبرو خواهد شد.
در حال حاضر نیروهای ترکیه و کردها که هر دو علیه داعش می جنگند، با یکدیگر هم درگیر شده اند.
نتیجه این مقابله چند جانبه مشخص نیست، اما این اقدام ترکیه بار دیگر بر این مسئله تاکید می کند که آمریکا بدون در نظر گرفتن اهداف متناقض هم پیمانان منطقه‌ای اش نمی تواند در جنگ با اسلامگرایان افراطی پیروز شود.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید