نشست گروه ۲۰ و نقش جدید ترکیه در منطقه

روز یکشنبه و دوشنبه ۱۵ و ۱۶ نوامبر (۲۴ و ۲۵ آبان) نشست گروه۲۰ در آنتالیای ترکیه با شرکت اوباما و پوتین، روسای جمهوری آمریکا و روسیه و همچنین سران ۱۸ کشور دیگر برگزار می​شود. ترکیه ریاست دوره​ای گروه ۲۰ را برعهده دارد.

به نوشته روزنامه​های ترکیه تا کنون ۱۱۰ میلیون یورو برای برگزاری نشست آنتالیا هزینه شده است. احمد داوود​اوغلو، نخست وزیر ترکیه اعلام کرد که ۲۵۰۰ خبرنگار برای پوشش خبری این نشست ثبت نام کرده​اند. شهر بندری آنتالیا اکنون تحت شدید​ترین تدابیر امنیتی قرار دارد و برپایی هرگونه تظاهرات در این شهر ممنوع اعلام شده است.

رسانه​های ترکیه همچنین می​نویسند خاورمیانه اکنون به یکی از اولویت​های استراتژیک سیاست خارجی ترکیه تبدیل شده است. دولت جدید این کشور در نظر دارد وزارتخانه جدیدی بنام "وزارت خاورمیانه" تاسیس کند و مسائل مربوط به این منطقه از جمله مشکلات مربوط به امور پناهجویان را نیز از طریق آن پیگیری کند. بیش از دو میلیون پناهجو و آواره جنگی سوری و عراقی به این کشور پناه برده​اند.

آیا ترکیه عربستان را به ایران ترجیح خواهد داد؟

یکی از شرکت​کنندگان منطقه​ای نشست گروه ۲۰ ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی است که شامگاه پنجشنبه ۱۲ نوامبر در راس یک هیات هزار نفره وارد شهر بندری آنتالیا شد. عربستان تلاش می​کند نفوذ منطقه​ای ایران را خنثی و یا حداقل ضعیف کند. کشورهای حاشیه خلیج فارس و برخی دیگر از کشورهای عربی از سیاست​های عربستان پشتیبانی می​کنند اما این کشور نیاز به متحد استراتژیک قوی چون ترکیه دارد.

تدابیر امنیتی در ترکیه برای تامین نشت گروه ۲۰

ترکیه در"جنگ نیابتی" ایران و عربستان در منطقه تاکنون علیه عربستان رسما موضع​گیری نکرده است. رئیس‌جمهور این کشور بارها در جانب​داری از عربستان از همسایه خود ایران خواست، تمام نیروهای خود را از یمن، عراق و سوریه بیرون بکشد. انتظار می​رود یکی از مهم​ترین موضوعات گفت‌وگوهای ملک سلمان و اردوغان "دخالت​های ایران در منطقه" باشد.

کارشناسان به رغم موضع​گیری اردوغان علیه ایران، تاکید می​کنند که این کشور در حمایت از عربستان سعودی دست به اقدام عملی نزده و یا "پشتیبانی​ تدارکاتی" نکرده است. مولود چاوش​اوغلو، پیش از این در حل بحران یمن حتی پیشنهاد همکاری به ایران داد. او صریحا گفت: «بيشترين تکليف و نقش بر عهده ترکيه، ايران و عربستان سعودی است».

پادشاه عربستان با هیات هزار نفره به ترکیه سفر کرد

نیاز ترکیه به بازارهای منطقه

ترکیه با ایران حدود ۵۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد و ۵۰۰ سال است که در مرزهای طرفین صلح و آرامش حاکم است. ایران حدود ۲۰ درصد از نفت و گاز این کشور را تامین می​کند و با برداشته شدن تحریم‌های بین​المللی در فکر انتقال گاز خود از خاک ترکیه به اروپاست. در عوض ترکیه محصولات خود را از طریق خاک ایران به کشورهای آسیای میانه صادر می​کند. مقامات دو کشور امیدوارند حجم تبادلات تجاری از سطح ۱۵ میلیارد دلار تا ۳۰ میلیارد دلار ارتقا یابد. داووداوغلو، پیش از این حتی اعلام کرد که سطح مبادلات تجاری در سال ۲۰۲۰ به صد میلیارد دلار خواهد رسید.

بیشتر بخوانید: سفر روحانی به ترکیه و صد میلیارد دلار تبادلات تجاری

حال این پرسش مطرح می​​شود که آیا ترکیه منافع کلان خود در ایران را به بازار کشورهای خلیج فارس و دلارهای عربستان ترجیح خواهد داد؟

حسن هاشمیان، کارشناس کشورهای عربی در پاسخ به این پرسش می​گوید: «سیاست ترکیه براین نیست که بین ایران و عربستان یکی را انتخاب کند و مسئله این نیست که ترکیه کدام کشور را ترجیح دهد. سیاست کنونی ترکیه بازگشت به سیاست گذشته یعنی "صفرکردن مناقشات با همسایگان" است. این کشور سعی می​کند مشکلات خود با همسایگان را به حداقل برساند تا بتواند از بازار ایران و بازار کشورهای حوزه خلیج فارس استفاده کند.»

حسن هاشمیان، کارشناس کشورهای عربی

آقای هاشمیان در ادامه ضمن اشاره به حضور هیات هزار نفره عربستان توضیح می​دهد که بخش عمده از این افراد را سرمایه​گذاران بخش خصوصی عربستان تشکیل می​دهند. عربستان به گفته این کارشناس قصد دارد حدود ۶ میلیارد دلار در ترکیه سرمایه​گذاری کند و حجم تبادلات تجاری خود را که حدود۱۴ میلیارد دلار برآورد می​شود تا سطح ۲۰ میلیارد دلار ارتقا دهد.

هاشمیان تصریح می​کند: «در سال ۱۹۲۹ روابط ترکیه و عربستان سعودی پایه​گذاری شد و تا به امروز استراتژی خاصی بین دو کشور وجود دارد که هر دو کشور را در یک بلوک سیاسی قرار داده است. هر دو کشور به رغم اختلافی که بر سر اخوان المسلمین مصر دارند در وضعیت کنونی معامله تجاری را در اولویت مناسبات خود قرار داده​اند و به دو متحد استراتژیک در منطقه تبدیل شده‌اند و در برابر سیاست ایران در منطقه می​ایستند.»

این کارشناس در پایان صحبت​های خود ولی نتیجه گیری می​کند که با این وجود ترکیه قصد دارد ایران را به طرف همکاری سوق دهد تا مقابله، زیرا اولویت سیاست​های ترکیه فعال​تر شدن در بازار ایران بعد از برداشته شدن تحریم‌ها و نفوذ بیشتر در بازار کشورهای حاشیه خلیج فارس است.