وضعیت بهداشت و درمان در بهداری زندان رجایی شهر

 گزارش چهارم 

بهداری به مکانی گفته می‌شود که جهت درمان و ارائه امکانات بهداشتی و درمانی به زندانیان در دوران محکومیتشان خدمات اولیه پزشکی ارائه می‌دهد و به عبارتی بهداری مکانی است که رسیدگی به امور بهداشت و تشخیص صحت و سلامت زندانیان را بر عهده دارد.

در تمامی مراکز درمانی هرگونه تخدی گری و عدم رعایت قوانین باید توسط مسئولین شناسایی و پیگیری شود این موضوع در زندان‌ها اهیت ویژه دارد چرا که بخشی از زندانیان دارای بیماری‌های واگیر دار هستند و به دلیل عدم رسیدگی‌های لازم و شرایط نا به سامان بهداری‌ها از جمله نبود تهویه مناسب در زندان، عدم بهداشت و محیط بسته که خود عامل موثری در رشد باکتری و شوع انواع بیماری است به راحتی محیط را برای سایرین خطرآفرین و وضعیت سلامت آنها را نیز به خطر می‌اندازد.

هر محیط درمانی فارغ از وسعت آن باید الگوی نظافت، پاكيزگی و بهداشت باشد، بنابراين رعايت ضوابط بهداشتی بخصوص بهداشت محيط در مراکزخدمات درمانی از الويت خاصی برخوردار است. مخاطرات عمده سلامت در بهداری ناشی از عدم اجرای مقررات بهداشتی می‌باشد كه كليه بيماران، ‌سایر زندانیان،‌ كاركنان و در نهايت تمامی افراد محیط زندان را در معرض خطر قرار مي‌دهد، هزينه ناشی از مواجهه با عوامل مخاطره آميز از نظر مالی و مرگ و مير و عوارض خاص بسيار زياد است. با اجرای برنامه بهداشت محيط در بهداری و زندان مي‌توان تهديدهای ناشی از مشكلات بهداشتی در زندان را كاهش داده و با برقراری فرايندهای بهداشتی نسبت به ارتقاء‌ كيفيت خدمات اطمينان حاصل نمود.

طی سالهای گذشته شمار بسیاری از زندانیان سیاسی، عقیدتی و امنیتی در شرایط نامساعد و به دلیل عدم رعایت موارد بهداشتی دچار بیماری‌های صعب العلاج شده‌اند و یا افرادی که از قبل بیمار بوده‌اند بیماریشان رو به وخامت گذاشته و به دلیل عدم رسیدگی‌های لازم متحمل زندگی سراسر درد و نهایتا مرگ تدریجی می‌شوند.

به دلیل سخت گیری‌های غیر ضروری، عدم توجه و بی مسئولیتی ماموران، بسیاری از زندانیان بیمار بر اثر تاخیر در درمان و عدم صلاحیت پزشکان به دلیل نداشتن تخصص کافی، جلوگیری از انتقال به بیمارستان و عدم اعزام به موقع زندانیان بیمار به مراکز درمانی خارج از زندان جانشان را از دست داده‌اند.

یکی از موارد مهم در این زمینه رعایت بهداشت و حساسیت نسبت به این موضوع است و این مسئله‌ای است که تا به امروز در زندان فاقد رسیدگی‌های لازم از سوی مسئولین بوده است. به همین منظور و به دلیل شکایت بسیاری از زندانیان در این باره، بر آن شدیم تا وضعیت اسف‌ بار بهداشت و درمان زندان رجایی‌شهر را آنگونه که هست شرح دهیم  که شاید کمک کوچکی به توجه بیشتر مسئولین باشد.

بهداری زندان رجایی‌شهر متاسفانه محلی است برای به کار گیری پزشکان غیر متخصص و تخلفات بسیار در زمینه بهداشت و سلامت بیماران و بیشتر از آنکه محیطی برای درمان زندانیان بیمار باشد محلی برای رد و بدل کردن مواد مخدر و به اعتیاد کشاندن زندانیان است و اگر بخواهیم در این موضوع دقیق شویم بهداری این زندان را مکانی پر از تخلفات ریز و درشت میابیم که به جای خدمات درمانی بیشتر موجب به خطر انداختن سلامت افراد محبوس در زندان می‌شود.

یکی از مشکلات اساسی مربوط به  زندانیان دیابتی است که به دلیل عدم رسیدگی به شدت تحت فشار و سختی قرار دارند و از دیگر مواردی که بارها در شکایت زندانیان مطرح شده است وضعیت بهداشت، شست و شو و تعویض ملحفه تخت این بهداریست که به گفته زندانیان به قدری کثیف و آلوده است که زندانی در بدترین شرایط جسمانی هم به سختی رغبت می‌کند روی آن دراز بکشد و اما موضوع دیگر سهمیه داروی بهداری است که بسیار محدود است و به بیماران با توجه به بیماری و نیازشان دارو تعلق نمی‌گیرد و اگر خانواده‌ای داروی فرد زندانی را از بیرون زندان تهیه کند باز هم مأموران اجازه ورود دارو را نمی‌دهند و یا داروها را تحویل گرفته و به زندانی نمی‌رسانند.

 در وضعیت‌های اورژانسی پزشک کشیک وجود ندارد و معمولا زندانیان مجبورند روزها و هفته‌ها در صف و نوبت بمانند و درد را متحمل شوند تا بتوانند به پزشک دسترسی داشته باشند. اما موضوع مهم این است که آیا اشخاصی که در بهداری زندان رجایی‌شهر مشغول به فعالیت هستند از علم پزشکی برخوردار بوده و یا اینکه تا چه میزان در کار خود مهارت دارند؟

افرادی که در زندان رجایی‌شهر به عنوان پزشک مشغول فعالیت هستند به جای پرسیدن وضعیت بیمار و رسیدگی به شرایط او برای درمان به نوعی نقش بازجو را بازی می‌کند و زندانی را با سوال و جواب‌های بی‌ربط مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد و هیچ گونه شرایط آموزشی برای پزشکان بهداری به خصوص برای مواقع استراری وجود ندارد و همین امر موجب شده که بارها در وضعیت اورژانسی بیماران، پزشکان حاضر در زندان مستأصل شده و به نوعی توانایی کمک رسانی و خدمات پزشکی به فرد بیمار را ندارند.

 موضوع بعدی این است که پزشکان بهداری هر گونه بیماری فرد زندانی را حتی در شرایط اورژانسی و اضطراری تمارض خطاب می‌کنند و به جای ارائه خدمات پزشکی بیمار را در همان وضعیت نگه داشته و این یکی از مواردی است که بارها موجب به خطر افتادن سلامت جسمانی افراد زندانی و در موارد بسیاری از افراد هم جان آنها را گرفته است.

زندانیان فاقد هر گونه بیمه درمانی هستند و وضعیت درمانی برای آنها که شرایط مناسب ندارند بسیار سخت است به خصوص در مورد دندان پزشکی این زندان که تنها خدمات رایگانش کشیدن دندان است و البته دندان پزشک زندان هم متاسفانه فردی است که فاقد تخصص داندانپزشکی بوده و زندانیانی که دچار بیماری دهان و دندان می‌شوند باید در طولانی مدت معطل مانده و هزینه‌های گزافی را در این باره پرداخت نمایند و این موضوعی است که موجب گشته بسیاری از زندانیان به دلیل ناتوانی مالی مجبور به تحمل درد شوند.

همان طور که آمار، ارقام و گزارشات نشان می‌دهند بیماری‌های مسری و خطرناک در اکثر زندان‌ها موجب خطرآفرینی برای سایر افراد محبوس در زندان می‌شود و از جمله این بیماری ها می توان به سل هپاتیت و HIV اشاره کرد و در این مورد مسائلی از جمله عدم رعایت بهداشت و درمان در بهداری زندان، عدم پیشگیری و پیگیری مسئولین برای شناسایی افراد بیمار و درمان آنها، جداسازی زندانیان بیمار از سایرین، عدم رعایت بهداشت فردی توسط بیماران، استفاده از تیغ اصلاح مشترک و روابط جنسی در زندان، استفاده از لوازم مشترک مربوط به زندانیان بیماری که اعتیاد دارند وضعیت سلامت سایر زندانیان را به مخاطره می‌اندازد.

اگر چه بیماری‌های مسری در هر شرایطی می‌تواند سلامت سایرین را به خطر بیاندازد اما با توجه به محیط زندان و تخطی گری مسئولین از قوانین برای این امر فراگیرتر بوده و البته این در حالی است که سازمان زندان‌ها بر اساس آیین‌نامه مصوب این سازمان موظف به انجام اقدامات لازم برای حفظ سلامت زندانیان، به ویژه معاینه و درمان آنها است در صورتی که در این زندان کوچکترین توجهی به آیین نامه مذکور نمی‌شود.