انتخابات ریاست جمهوری فرانسه : اولاند یا سرکوزی؟

روز یکشنبه ششم ماه مه رای دهندگان فرانسوی رئیس جمهوری خود را برای پنج سال آینده انتخاب می کنند. روز شنبه پنجم ماه مه رای دهندگان ساکن خارج از کشور برای تعیین تکلیف دو رقیب انتخاباتی محافظه کار و سوسیالیست راه صندوق های رای گیری را درپیش گرفتند. انتخابات روز یکشنبه در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، روشن خواهد کرد که ازمیان راه یافتگان به دور دوم انتخابات ، یعنی نیکولا سرکوزی رئیس جمهوری محافظه کار کنونی و فرانسوا اولاند، نامزد حزب سوسیالیست فرانسه ، که هردو ۵۷ ساله اند، کدام یک به کاخ الیزه راه خواهد یافت. اولاند در دور اول انتخابات با فاصله ای نه چندان چشمگیر بر سرکوزی پیروز شد.

توازن قوای دو رقیب انتخاباتی، امید ها و نومیدی ها 

نخستین دور انتخاباتی ریاست جمهوری فرانسه روز ۲۴ آوریل برگزار شد. در این انتخابات فرانسوا اولاند با ۲۸ و ۶۳ درصد بالاترین میزان آرا را به دست آورد. نفر بعدی پس از او با فاصله ای اندک، نیکولا سرکوزی بود. رئیس جمهوری کنونی فرانسه حدود ۲۷ و یک صدم درصد آرا را از آن خود کرد. اما شگفتی آورترین جنبه این انتخابات میزان آرای نفر سوم بود. مارین لوپن ، نامزد حزب راست افراطی جبهه ملی، ۱۸ و یک صدم آرا را به دست آورد. در واقع مارین لوپن توانست هواداران محافظه کار سرکوزی را از دست او بیرون آورد و برای اولین بار در تاریخ انتخابات فرانسه این حزب در رده سوم قرار گرفت. از آن بدتر برای سرکوزی این بود که برای اولین بار در تاریخ جمهوری پنجم فرانسه ، رئیس جمهور شکست خورده وارد دور دوم می شد. این باعث شد تا مشاوران رئیس جمهور به او پیشنهاد کنند که در برابر اولاند راهی تهاجمی تر و رو در رو در پیش بگیرد و از سوی دیگر با دعوت آنان به اتحاد و با تحریک احساسات وطن پرستی آنان و شعار "عشق به میهن" در جذب آرای لوپنی ها بکوشد. اما مارین لوپن با پیروزی چشمگیرش در این انتخابات در فکر ایجاد اولین حزب مهم راست گرای فرانسه و دومین حزب پرقدرت در این کشور است و نمی خواهد با حمایت از سرکوزی و فدا کردن نیروهایش در پای او، این فرصت را ازدست بدهد.

مارین لوپن اکنون در هوای آن است که حزب خود را بر ویرانه های حزب اتحاد برای جنبش مردمی (UPM) سرکوزی قرار دهد. احتمالا علاوه بر این امر استراتژیک، سرکوزی در مورد برخی از اصول اعتقادی لوپنی ها، مانند مهاجران و غیر فرانسوی ها و مسلمانان نیز به اندازه کافی راست گرا نبوده است.

سرکوزی همچنین به جذب آرای حزب فرانسوا بایرو در دور دوم امید داشت. حزب جنبش دمکرات( مودم) با تمایلات چپ میانه خواستار اتحاد فرانسویان و عدم اختلاف و تفرقه در کشور است.

بایرو گفته بودتا اوائل ماه مه منتظر می شود تا ببیند کدام حریف نظرات بهتری عرضه می کند. سرکوزی اما این امید خود را نیز از دست داد. پس از مناظره روز چهارشنبه و سخنرانی های روز پنجشنبه، بایرو شامگاه روز پنجشنبه اعلام کرد که به اولاند رای می دهد زیرا موضع سرکوزی در زمینه مهاجران را نمی پسندد. او گفت که این به منزله یک اعلام نظر شخصی است و دستور حزبی شمرده نمی شود و اعضای حزب در انتخاب مخیرند.

با این حال روشن است که کفه درصد مهمی از آراء با این موضع گیری به سوی اولاند سنگین شده است. حزب جنبش دمکرات بایرو در دور اول انتخابات با ۹ و یک دهم در صد مقام پنجم را به دست آورده بود. به نظر می رسد که این حزب که در انتخابات ۲۰۰۷ جایگاه چشمگیری یافته بود با این تنزل دیگر امیدی به رهبری فرانسه ندارد و به نوعی قافیه را به لوپنی ها باخته است.

در دور اول انتخابات می توان گفت که حزب "جبهه چپ"، با رهبری ژان ـ لوک ملانشون با کسب ۱۱ و ۱۳ درصد آرا نتوانست دومین حزب چپ در انتخابات پیروز شود. در برابر حزب "جبهه ملی " که پیروزیش در دور اول بسیار چشمگیر و نامنتظر بود.

با این حال به محض اعلام نتایج دور اول، ژان لوک ملانشون، که اگرچه حزبش در مقام چهارم قرار گرفته اما خود مرد دوم مقتدر چپ شمرده می شود، بیدرنگ اعلام کرد که از اولاند و حزب سوسیالیست در دور دوم انتخابات حمایت خواهد کرد.

سرکوزی در جریان مبارزه انتخابی خود از حمایت بی دریغ آنگلا مرکل برخوردار بود. خانم مرکل در ماه مارس در گیرودار کمپین انتخاباتی سرکوزی همراه با او در یک مصاحبه مطبوعاتی مشترک در تلویزیون ظاهر شد و "حمایت فعال" خود را از او اگر نه در مقام صدراعظم آلمان که در مقام رهبر حزب دمکرات مسیحی اعلام کرد. او گفت:« من حمایت همه جانبه خود را از نیکولا سرکوزی اعلام می کنم. زیرا ما به دو حزب سیاسی دوست تعلق داریم و طبیعی ست که از او در کمپین انتخاباتی اش حمایت می کنم.»

با این حال این امر نتوانسته است راهی به دل فرانسویان که شیوه اداره جامعه آلمان را نمی پسندند، باز کند. تا جایی که در یک برنامه طنز سیاسی تلویزیونی فرانسه از مرکل به عنوان رئیس جمهوری فرانسه یاد شد. سرکوزی البته بر روابط دوستانه خود با گرهارد شرودر، رهبر حزب سوسیال دمکرات آلمان، که حزبی متمایل به چپ است نیز تاکید کرده است.

اما در برابر این حمایت مرکل از سرکوزی ، اولاند توانست در جریان مناظره چهارشنبه و با اعلام راه حل خود تاکید بر سرمایه گذاری در اشتغال و رشد در برابر راه حل سرکوزی که برای رهایی از شکست اقتصادی روش کاستن از هزینه ها و صرفه جویی بیشتررا ارائه می داد، حمایت باورنکردنی اتحادیه اروپا را به دست آورد.

ماریو دراگی، رئیس بانک مرکزی اتحادیه اروپا، روز چهارشنبه بیدرنگ پس از مناظره دو رقیب ریاست جمهوری، از پیشنهاد اولاند استقبال کرد. اولاند وعده داده است که به محض رسیدن به ریاست جمهوری اولین کارش ارسال درخواست از سرگرفتن مذاکرات برای تغییر پیمان سیاست صرفه جویی به کشورهای اتحادیه اروپا خواهد بود. آلمانِ آنگلا مرکل از مهم ترین دولت های حامی سیاست صرفه جویی برای رهایی از بدهی های یورو بوده است. 

نظرسنجی ها و برتری اولاند بر سرکوزی 

فعل و انفعالات پس از دور اول انتخابات، سبب شده است که بر اساس نظر سنجی های مختلف در فرانسه ، بر محبوبیت اولاند افزوده و از آرای احتمالی سرکوزی کاسته شود. موسسه نظر سنجی فرانسوی ایفوپ – فی دوسیال در نظرسنجی که برای هفته نامه پاری ماچ انجام داده، نتایج نظرسنجی را چنین اعلام کرده است: حمایت از فرانسوا اولاند تا ۳۰ در صد بالا رفته، در حالی که سارکوزی به ۲۳ و نیم درصد کاهش یافته است. پس از او رهبر راست افراطی ، مارین لوپن است که با ۱۹ و نیم درصد توانسته است به محبوبیت بیشتری دست یابد و حزب میانه روی فرانسوا بایرو نیز تا ۱۱ و نیم درصد بالا رفته است.

نظر سنجی های دیگر نیز به نظیر همین نتایج رسیده اند. روز چهارشنبه گال سلیمان، از آژانس نظرخواهی بی وی ا، به اسوشیتد پرس گفت :« دیگر مبارزه تقریبا تمام شده و اگر تا ۴۸ ساعت آینده فاجعه عجیب و نامنتظری رخ ندهد فرانسوا اولاند پیروز خواهد شد. »

اقتصاد، و امور داخلی :عوامل تفوق اولاند بر سرکوزی

در مناظره روز چهارشنبه تلویزیونی دو رقیب انتخاباتی ، مسئله اقتصاد، اشتغال، و امور داخلی فرانسه بیش از مسائل خارجی و بین المللی مورد نظر قرار گرفت.

به طورکلی از میان مهم ترین مسائلی که توانست کفه آرای فرانسوی ها را به سود اولاند سنگین تر کند، می توان در درجه اول به مسئله بحران بدهی های واحد پولی یورو اشاره کرد. راه حل سرکوزی تنگ تر کردن کمربندها و صرفه جویی و کاستن از هزینه هاست. اما اولاند بر بازسازی و احیای رشد اقتصادی تکیه می کند. راه حلی که حمایت رئیس بانک مرکزی اروپا را برایش درپی آورد.

مسئله مهم دیگر در زمینه دیپلماسی و روابط خارجی فرانسه است. سرکوزی بیش از همه روسای جمهوری فرانسه، بویژه در نیم قرن گذشته به آمریکا نزدیک شده و حامی سیاست های آن بویژه در جنگ ها بوده است. در برابر او، اولاند وعده داده است که سربازان فرانسوی را زودتر از موعد از افغانستان بیرون آورد.

و نکته مهم دیگر مسئله مالیات است. اولاند می خواهد که ثروتمندان تا ۷۵ درصد از درآمد خود را برای مالیات بدهند و در عوض از مالیات اقشار کم درآمد کاسته شود. سرکوزی می خواهد بار مالیات بطور کلی برای همه فرانسویان سبک شود ولی مالیات بر فروش افزایش یابد.

مناظره تلویزیونی و تاثیر سرنوشت ساز آن 

فرانسوا اولاند ، نامزد حزب سوسیالیست فرانسه بر پرده دو کانال تلویزیونی دولتی و خصوصی فرانسه در برابر نیکولا سرکوزی رئیس جمهوری کنونی فرانسه قرار گرفت تا پایه های پیروزی ای را که در دوراول انتخابات ریاست جمهوری به دست آورد، برای دور دوم آن نیز که قرار است روز یکشنبه برگزار شود تحکیم کند.

دو حریف در این نبرد کلمات یا مناظره تلویزیونی که توسط دو مجری سابقه دار تلویزیونی فرانسه اداره می شد، در برابر یکدیگر صف کشیدند و با پرتاب کلمات نیشدار که به توهین نیز کشیده شد کوشیدند پشت حریف را به خاک برسانند تا تکلیف ساکن آینده کاخ الیزه را در پنج سال آینده روشن کنند.

در حالی که سرکوزی با حرکات عصبی دست صورت و شانه و استفاده از کلماتی چون "دروغگو" و "مفتری" و "خودخواه" حالتی تهاجمی و عصبی به خود گرفته بود، فرانسوا اولاند توانست آرامش خود را حفظ کند و در عوض سرکوزی را به " پایین نیاوردن سطح مناظره" و یا گفتن این که" چرا این قدر واژه دروغ در قلب شما عمق دارد" اکتفا کند. 

موافقان اولاند معتقدند که او در این مناظره بخوبی از پس سارکوزی برآمد و تفوق خود را بر او نشان داد و درنهایت نتیجه مناظره به نفع او تمام شد. اولاند توانست پس از این مناظره حمایت فرانسوا بایرو، رهبر سانتریست های فرانسه را که در دور اول انتخابات ۹ درصد آرا را به دست آورده بودند، از آن خود کند. اما سرکوزی تنوانست حمایت لوپنی هارا که به آنان امید بسته بود به دست آورد.

با این حال هواداران سارکوزی درباره نتیجه مناظره عکس این نظر را داشتند. به نظر هم حزبی ها و هواداران رئیس جمهوری فرانسه ، او بود که توانست اولاند را از میدان بدر کند.

به نظر عده ای از ناظران سرکوزی محافظه کار در عرصه مسائل بین المللی خوب پیش رفت. اما وقتی پای زندگی رای دهندگان داخلی در میان آمد کم آورد. این یعنی که ممکن است نیکولا سرکوزی بزودی از کار بیکار شود و خانه مسکونی ـ کاخ الیزه - را به ساکن بعدی واگذار کند.

به هرحال روز یکشنبه میلیون ها رای دهنده فرانسوی عزم جزم کرده اند که مانع پیروزی سرکوزی در دور دوم انتخابات و ریاست او بر جمهوری فرانسه برای پنج سال دیگر شوند.

برنامه طنزآمیز عروسکی تلویزیون فرانسه نیز نتیجه این انتخابات را پیش بینی کرده است. بخشی از این برنامه از ماجرایی می گوید که در روز یکشنبه اتفاق می افتد . این برنامه بانوی اول فرانسه، کارلا برونی – سرکوزی ، و وارث ثروتی هنگفت و مانکن درجه یک پیشین، را نشان می دهد که دارد چمدان هایش را می بندد تا برای فرار از دادن ۷۵ در صد مالیات بر در آمد ثروتمندان با درآمد بسیار بالا، که اولاند وعده آن را داده است ، راه سویس را درپیش گیرد.