زیرپا گذاشتن قوانین با عدم احتساب مدت زمان بازداشت

گزارش پنجم

ایران گلوبال– طبق شواهد موجود در سالهای گذشته تا کنون و با افزایش بازداشت روزنامه نگاران، دانشجویان، فعالان سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، حقوق بشری و … به صورت سیتماتیک از طرف دولت ایران نهادهای حقوق بشری بین المللی با انتشار بیانیه و اطلاعیه‌های رسمی دولت جمهوری اسلامی را به نقض قوانین حقوق بشر متهم کرده‌اند، اما موضوع اصلی این است که دولت ایران نه تنها اعلامیه جهانی حقوق بشر را زیر پا گذاشته بلکه از گذشته تا کنون در زیر پا گذاشتن قوانین مصوب در آیین نامه سازمان زندان‌ها نیز تا جای ممکن کوشیده است.

از سالهای گذشته تا کنون تعداد قابل توجهی از افراد به عنوان زندانیان سیاسی و عقیدتی در زندان‌های مختلف ایران وجود دارند و هر روزه با بازداشت عده‌ی بسیاری بر تعداد آنها افزوده می‌شود.

در بسیاری از موراد بازداشت‌ها به صورت غیرقانونی و به منظور سرکوب فعالان صورت می‌گیرد به معنای آنکه ماموران امنیتی با یورش به منازل شخصی محل کار و … بدون حکم بازداشت آنها را دستگیر می‌کنند. از موارد مهم نقض قوانین عدم تفهیم اتهام بازداشت شدگان، هتک حرمت، توهین و تحقیر فرد بازداشت شده و خانواده‌های وی، بازجویی‌های غیرقانونی همراه با شکنجه‌های قرون وسطایی، محاکمه بازداشت شدگان در دادگاه‌های ۱۵ دقیقه‌ای بدون حق دفاع و دادخواهی به متهمان و در بسیاری موارد هم عدم اجازه در اختیار داشتن وکیل است.

متاسفانه دادرسی‌ها اغلب بدون کارشناسی قضائی و حقوقی و مبتنی بر دیدگاه امنیتی و سیاسی نهادهای اطلاعاتی و دادگاه‌ها انجام می‌گیرد در حالی که آئین دادرسی کیفری موارد لازم را متذکر شده است و این موضوع از جمله مواردی است که اکثر زندانیان از آن شکایت داشته‌اند. بر اساس اصل ٣۲ قانون اساسی، هیچکس را نمی‌توان دستگیر کرد مگر به حکم و ترتیبی که قانون معین می کند. در صورت بازداشت، موضوع اتهام باید با ذکر دلایل بلافاصله کتبا به متهم ابلاغ و تفهیم شود و حداکثر ظرف مدت بیست و چهار ساعت پرونده مقدماتی به مراجع صالحه قضایی ارسال و مقدمات محاکمه، در اسرع وقت فراهم گردد. متخلف از این اصل طبق قانون مجازات می شود. اما دستگیرشدگان بعد از دستگیری توسط نهاد دستگیر کننده مورد ضرب و شتم قرار می‌گیرند، به سلول انفرادی و بازداشتگاهی نامعلوم منتقل می‌شوند، به آنها چشم بند زده می‌شود و از حقوق اولیه یک زندانی محروم می‌شوند. به عنوان مثال از دیگر موارد نقض قوانین در مورد بازداشت شدگان بعد از صدور حکم و انتقال به زندان می‌توان به جلوگیری از مرخصی درمانی، اعزم به بیمارستان، استفاده از حق ملاقات حضوری و غیر حضوری با خانواده، در اختیار داشتن دارو، نگهداری زندانیان بدون در نظر گرفتن اصل تفکیک جرایم در بند زندانیان عادی، جلوگیری از آزادی برخی از زندانیان با اتمام دوران محکومیت، پرونده سازی‌های متعدد، ممانعت از اجرای حکم عدم تحمل کیفر و عدم احتساب مدت زمان بازداشت و انفرادی است.

آنچه در قوانین مصوب سازمان زندان‌ها آمده است به یک زندانی حق امکانات بهداشتی، تفریحی و رسانه‌ای می‌دهد اما این موضوع با آنچه در زندان‌ها به اجرا در می‌آید کاملا مقایر است.

هدف این گزارش مشخصا موضوع عدم احتساب مدت زمان بازداشت برای زندانیان سیاسی و عدم رعایت قانون اصل تفکیک جرایم بوده چرا که به همین منظور تعدادی از زندانیان بنا بر همین دلایل با وجود بیماری‌های متعدد دست به اعتصاب غذا زده‌اند.

همانگونه که می‌دانیم در قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب مواردی از بازداشت موقت پیش بینی شده است چنانچه در راستای همین موضوع در تبصره اول ماده ( ۲۹۵ ) قانون آیین دادرسی دادگاه‌های انقلاب نیز آمده است: چنانچه محکوم علیه قبل از صدور حکم لازم الاجرا به علت اتهام یا اتهاماتی که در پرونده امر مطرح بوده بازداشت شده باشد مدت بازداشت قبلی از مقدار حبس او کسر خواهد شد. چه بسا افرادی به علت اتهام به ارتکاب جرم «که البته قطعا نمی‌توان زندانیان سیاسی-عقیدتی را مجرم دانست» چندین ماه به صورت موقت بازداشت می‌شوند ولی پس از ختم تحقیقات و تکمیل پرونده و رسیدگی به ماهیت آن، تبرئه می‌گردند و یا مجرم شناخته شده و مجازات برایشان در نظر گرفته شده باشد مجازاتشان باید طبق قوانین مصوب خفیف‌تر و یا کم‌تر از مدت بازداشت قبل از صدور حکم در نظر گرفته شود اما با توجه به وضعیت زندانیان سیاسی-عقیدتی حال و حاضر در زندان‌های ایران موارد بسیاری از نقض قوانین مصوب زندان و آیین نامه‌های دادرسی را در مورد این موضوع شاهد هستیم.

متاسفانه اکثر زندانیان سیاسی در ابتدای بازداشت تحت بازجویی، شکنجه و ضرب و شتم قرار داشته و اکثرا مدت زمان زیادی را در انفرادی گذرانده‌اند. مدت زمان انفرادی برای بسیاری از این افراد چیزی بیش از دو سال بوده و این موضوع به تنهایی خلاف قوانین محسوب می‌شود، چرا که انفرادی به تنهایی بدترین نوع شکنجه برای بازداشت شدگان محسوب می‌شود و موضوع دوم در این باره عدم احتساب دوران بازداشت و انفرادی برای زندانیان است به این منظور که بازداشت شدگان مدت زمان زیادی را در انفرادی‌ها می‌گذرانند و بعد از انتقال به زندان زمان بازداشت و انفرادی آنها را به عنوان مدت زمان محکومیتشان به حساب نمی‌آورند و این نیز نقض فاحش حقوق بشر و قوانین مصوب زندان محسوب می‌شود. اسامی برخی از این زندانیان که نه تنها با زیرپا گذاشتن قوانین توسط مسئولین مدت زمان بازداشت و انفرادی در پرونده هایشان ذکر نشده بلکه هم اکنون بدون در نظر گرفتن اصل تفکیک جرایم در بند ۲ زندان رجایی شهر در بین زندانیان عادی نگهداری میشوند به قرار زیر است:

۱- علیرضا فراهانی ۲۴ماه انفرادی ، سلول ۲ در ۳ متر

۲- فرید آزموده ۲۰ ماه انفرادی در دادسرای نظام، سلول ۲ در ۱.۵ متر

۳- بهزاد ترحمی ۱۶ ماه انفرادی در دادسرای نظام، سلول ۲ در ۳ متر

۴- حجت حاتمی ۲۴ ماه انفرادی در دادسرای نظام، سلول ۲ در ۳ متر

۵- ایرج حاتمی ۲۴ ماه انفرادی در دادسرای نظام، سلول۲ در ۳ متر

۶- رضا کاهه ۱۷ماه انفرادی در دادسرای نظام، سلول ۲ در ۳ متر

۷- علیرضا ناصری ۴ ماه انفرادی در دادسرای نظام، سلول ۲ در ۳ متر

۸- اسد محمدی ۲۳ ماه انفرادی در دادسرای نظام، سلول ۲ در ۳ متر

به دلیل عدم احتساب مدت زمان بازداشت و نگهداری زندانیان سیاسی در بند زندانیان عادی هم اینک فرید آزموده، علیرضا فراهانی، بهزاد ترحمی، ایرج حاتمی در اعتصاب غذا به سر می‌برند و به دلیل عدم رعایت اصل تفکیک جرایم افشین بایمانی و ارژنگ داوودی از ۱۷ آذرماه سال جاری دست به اعتصاب غذای خشک و نامحدود زده‌اند.