عربستان با قطع کمک مالی به لبنان در را به روی ایران باز می کند

به نظر می رسد ریاض به جای رقابت با ایران در پشت صحنه تصمیم گرفته است لبنان را برای حمایت حزب الله از ایران در سوریه مجازات کند. عربستان با قطع میلیاردها دلار کمک مالی از گردشگران سعودی خواسته است از سفر به لبنان پرهیز کنند و حزب الله، قویترین سازمان سیاسی، اجتماعی و نظامی لبنان، را یک گروه تروریستی خوانده است.

کشور مورد علاقه سعودی ها به خاطر شب های زنده، سواحل و کوهستان های اش، بار دیگر به میدان نبرد استیلای منطقه ای میان ایران شیعه و عربستان سعودی سنی بدل می شود. لبنان که به سختی از جنگ داخلی نجات یافته است، اسراییل را در همسایگی دارد، بیش از یک میلیون پناهجوی سوری را سکنی داده، و به تقسیم قدرت شکننده ی قومی-مذهبی برای ثبات اش استوار است، از تصمیم عربستان لطمات سنگینی خواهد دید.

ایران تاکتیک هایش در لبنان را تغییر نداده است، اما عربستان به یک رشته تحرکات جدید در چارچوب سیاست خارجی مورد نظر پادشاه جدید و فرزندش دست می زند.

عربستان سعودی مدعی است که مقابله با نفوذ ایران حق آن کشور و حتی وظیفه اش است: در یمن به جنگ شورشیان مورد حمایت ایران رفته است. در سوریه از شورشیان مخالف بشار اسد، رییس جمهوری سوریه، حمایت می کند که از پشتیبانی ایران بهره می برد.

از این جهت مایه شگفتی است که عربستان در لبنان به جای مقابله با ایران تصمیم گرفته است گامی به عقب بگذارد. اقدامی که خطر افزایش نفوذ ایران و چند تکه شدن رقبای سنی اش را در بر دارد. این تاکتیکی است که عملا هیچ کس این جا فکر نمی کند شانسی برای تحت فشار گذاشتن لبنان در جهت محدود کردن حزب الله داشته باشد.

تنش پیشاپیش به شکل هایی شدت گرفته است: پس از این که یک کانال تلویزیونی حسن نصرالله، رهبر حزب الله لبنان، را مورد تمسخر قرار داد، حامیان این گروه با مسدود کردن راه ها و آتش زدن تایر خودروها موجب رو در رویی های مختصر خیابانی با گروه های رقیب شدند.

حسن نصرالله در یک سخنرانی در سه شنبه شب عربستان سعودی را به جنایت و قتل عام در حملات هوایی اش در یمن متهم کرد و از ریاض خواست “با حزب الله طرف شود نه با مردم لبنان.”

نیروهای نظامی حزب الله از ارتش لبنان قدرت بیشتری دارند و به طور خودمختار عمل می کنند و به طور مشخص درگیر عملیات زمینی بزرگی در سوریه هستند تا به بشار اسد در ماندن در قدرت کمک کنند.

چهره های سیاسی تمام جناح ها در لبنان می گویند درخواست عربستان از لبنان برای محکومیت ایران و حزب الله غیرواقعی است.

ولید جنبلاط، رهبر دروزی ها که اخیرا با «جریان مستقبل» ائتلاف کرده است، به یک رسانه اپوزیسیون سوریه، می گوید: “اگر بعضی فکر می کنند که حزب الله به خاطر موضع گیری کشورهای عرب از سوریه بیرون خواهد آمد، باید بدانند آن ها چنین نخواهند کرد.”

حتی «جریان مستقبل»، نزدیکترین متحد عربستان سعودی در لبنان، نتوانسته است حزب الله را گروه تروریستی بخواند و در بیانیه ای به این بسنده کرده که حزب الله در فعالیت های تروریستی نقش داشته است.

تازه ترین دور اتهامات متقابل بین ایران و سعودی ها با اعدام شیخ نمر باقر النمر، روحانی شیعه سعودی، در عربستان و حملات ایرانی ها به سفارت عربستان در تهران آغاز شد.

در دی ماه، وقتی عربستان سعودی در نشست مشترک “اتحادیه عرب” و “سازمان همکاری اسلامی” در پی انتشار بیانیه ای رسمی در محکومیت حمله به سفارت آن کشور در تهران بود، لبنان بیانیه را امضا نکرد.

جبران باسیل، وزیر امور خارجه لبنان، رهبر “جنبش میهنی آزاد”، حزب مسیحی نزدیک به حزب الله، اعلام کرد که لبنان بر سر حمله به سفارتخانه عربستان سعودی “در همبستگی” با آن کشور می ایستد اما امضای بیانیه ناقض سیاست لبنان مبنی بر بیطرفی رسمی در مناقشه سوریه است.

سعد حریری، رهبر “جریان مستقبل” با انتقاد از باسیل گفت موضع او موضع لبنان نیست.

پس از آن، عربستان اعلام کرد چهار میلیارد دلار کمک تعهد داده شده به لبنان را قطع می کند. سه میلیارد دلار از این کمک به ارتش لبنان اختصاص داشت. هدف از این کمک تقویت توان ارتش لبنان برای استقلال عمل بیشتر بود.

عربستان تاکید دارد که این تصمیم با هدف جلوگیری از نفوذ این گروه در سیاست خارجی و کاستن از نگرانی های امنیتی ناشی از کشف گروه هایی از حزب الله در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس گرفته شده است.

غطاس خوری، عضو پیشین مجلس لبنان، به نمایندگی از اردوگاه حریری، می گوید متحدان لبنانی عربستان موضع ریاض را درک می کنند اما می کوشند با رایزنی ذهنیت سعودی ها را عوض کنند: “ارتش لبنان برای ما حیاتی است.”

هفته گذشته، عربستان و چهار متحدش در شورای همکاری خلیج فارس با وجود هیچگونه تغییر محسوس در وضعیت امنیتی لبنان اعلام کردند که آن کشور برای شهروندشان ناامن است.

با این وجود این تصمیم ها احتمالا تاثیر محدودی خواهد داشت: زمان تحویل سه میلیارد دلار هنوز فرا نرسیده است و توریست های سعودی و دیگر کشورها پیشتر طی جنگ سوریه لبنان را ترک کرده بودند.

اما عربستان سعودی و متحدان ش در خلیج فارس اهرم های فشار دیگری هم دارند: آن ها ممکن است دست به اخراج نیم میلیون لبنانی بزنند که در آن کشورها مشغول به کار هستند.

ظاهرا عربستان پیشاپیش حمایت هایش از سعد حریری را هم کاهش داده است.

کارکنان رسانه خبری حزب حریری می گویند پرداخت دستمزدهایشان نامنظم شده است. “جریان مستقبل” با کمبود منابع مالی در آستانه انتخابات شوراها در بهار روبرو است و قطع کمک های عربستان می تواند باعث شکست کاندیداهای آن ها در برابر کاندیداهای حزب الله شود.

چندین دیپلمات و تحلیلگر لبنانی در توضیح دلیل کاهش حمایت سعودی ها می گویند لبنان جایش را به یمن، سوریه، و دیگر مناقشات داده است.یک دیپلمات می گوید: «لبنان دیگر اولویت عربستان نیست».

 ان برنار در روزنامه نیویورک تایمز. رادیوآمریکا