نخستین گزارش دبیرکل سازمان ملل در مورد نحوه اجرای توافق اتمی شش قدرت جهانی با ایران انتقاد آمریکا، روسیه و ایران را برانگیخته است.

این گزارش در مورد نحوه اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و تحریم‌های باقیمانده علیه ایران، روز دوشنبه (۱۸ ژوئیه/ ۲۸ تیر) توسط جفری فلتمن، مسئول امور سیاسی سازمان ملل به ۱۵ عضو شورای امنیت ارائه شد.

گزارش دبیر کل سازمان ملل شش ماه پس از آنکه ناظران سازمان ملل تأیید کردند ایران به تعهدات خود برای اجرای توافق اتمی عمل کرده است به شورای امنیت ارائه شد. در این مدت بخشی از تحریم‌های آمریکا علیه ایران که مرتبط با برنامه اتمی این کشور بودند لغو شد اما بخشی از تحریم‌ها ‌و محدودیت‌های سازمان ملل علیه ایران همچنان پابرجاست.

در بخشی از گزارش دبیرکل سازمان ملل به شورای امنیت، شکایت ایران از آمریکا به دلیل عدم بهره‌مندی کامل از لغو تحریم‌ها پس از توافق اتمی مطرح شده است. این نکته انتقاد شدید نماینده آمریکا را برانگیخته است.

سامانتا پاور، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل روز دوشنبه در شورای امنیت تأکید کرد: «آمریکا به شدت با بخش‌هایی از این گزارش مخالف است از جمله به دلیل اینکه خارج از محدوده موضوع گزارش است.»

او در ادامه افزود: «ما می‌دانیم که ایران هم به شدت با بخش‌هایی از گزارش مخالف است.» سامانتا پاور گفت: «برخی استدلال می‌کنند که این گزارش برای حفظ توازن باید به ایران فرصتی برای بیان شکایت خود در مورد کاهش تحریم‌ها پس از توافق اتمی را بدهد اما شورای امنیت به آقای بان کی مون اجازه طرح چنین مسائلی را در گزارش خود نداده است.»

در گزارش دبیرکل سازمان ملل به شکایت ایران در مورد محدودیت‌های وضع شده برای سفر ایرانیان به آمریکا و همچنین توقیف اموال بانک مرکزی ایران براساس رأی دادگاهی در آمریکا اشاره شده است.

"اشتباه در سرفصل‌های گزارش"

نماینده روسیه در سازمان ملل، ویتالی چورکین نیز گزارش بان کی‌مون را شامل "اشتباهاتی در سرفصل‌های این گزارش" خوانده که مربوط به موشک‌های بالستیک ایران است.

بان کی مون در گزارش خود خاطر نشان کرده است که فعالیت‌های موشکی ایران با "روح همکاری سازنده" برای اجرای توافق اتمی سازگار نیست و در عین‌حال تصریح کرده است که تصمیم‌گیری در مورد آزمایش‌های موشکی ایران بر عهده شورای امنیت سازمان ملل است.

نماینده روسیه در اعتراض به این بخش از گزارش دبیرکل سازمان ملل روز دوشنبه در شورای امنیت تأکید کرد که فعالیت‌های موشکی ایران ارتباطی به موضوع گزارش بان کی‌مون ندارد. او گفت: «بخش‌هایی از گزارش دبیرکل ارتباطی با دستور کار او ندارد.»

سازمان ملل متحد در قطعنامه ۲۲۳۱ از ایران خواسته است به مدت ۸ سال از کار بر روی موشک‌های بالستیک که دارای قابلیت حمل کلاهک اتمی هستند‌، خودداری کند. این درخواست الزام آور نیست اما کشورهای غربی، زبان سیاسی این قطعنامه را به معنای منع ایران از فعالیت‌های موشکی می‌دانند و معتقدند که ایران از لحاظ سیاسی باید به این قطعنامه متعهد باشد.

اعتراض ایران به نگرانی بان‌ کی‌مون از برنامه موشکی

پس از ارائه گزارش دبیرکل سازمان ملل به شورای امنیت، بهرام قاسمی سخنگوی وزرات خارجه ایران ابراز نگرانی بان کی مون از آزمایش‌های موشکی را "مغرضانه" خواند.

قاسمی در گفتگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا گفت: «ابراز نگرانی این گزارش نسبت به آزمایشات موشکی ایران، اقدامی کاملاً مغرضانه و جانبدارانه می‌باشد، چون برخلاف نص صریح قطعنامه ۲۲۳۱ و صرفاً با استناد به معیارهای اعلام شده توسط آمریکا و با زیر پا گذاردن کلیه اصول حرفه‌ای و کاملا خارج از حیطه اختیارات، دبیرکل در این رابطه اظهار نظر کرده است.»

سخنگوی وزارت خارجه ایران تأکید کرد: «موشک‌های بالستیک ایران برای حمل کلاهک‌های هسته‌ای طراحی نشده‌اند و به هیچ عنوان در حیطه صلاحیت قطعنامه ٢٢٣١ قرار نمی‌گیرند.»

این درحالی است که یک تیم ناظران تحریم‌های ایران دسامبر سال گذشته میلادی (آذر ماه ۱۳۹۴) انجام آزمایش موشکی ماه اکتبر در ایران را نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل دانسته بود.

اشاره ناظران تحریم‌های ایران به آزمایش موشک دوربرد هدایت‌پذیر عماد بود که روز ۱۰ اکتبر (۱۸ مهر) در ایران انجام شد. به گزارش رسانه‌های نزدیک به محافل امنیتی در ایران، برد این موشک که از نسل جدید موشک‌های بالستیک زمین به زمین است ۱۷۰۰ کیلومتر و وزن کلاهک آن تا ۷۵۰ کیلوگرم است و ضریب خطایی کمتر از پنج متر دارد.