محمد بن سلمان، ولیعهد جدید عربستان کیست؟

اما ورود او به عرصه قدرت، حدود چهار سال پیش آغاز شد، وقتی او به عنوان رئیس دیوان ولى عهد انتخاب شد که رتبه وزارت داشت. پدرش که آن زمان ولیعهد بود، در بهمن ۱۳۹۳ با مرگ ملک عبدالله، پادشاه عربستان شد.

اولین اقدام در وزارت دفاع؛ جنگ یمن

ملک سلمان، در سال اول سلطنتش، دو تصمیم بحث برانگیز گرفت. انتصاب فرزند ۲۹ ساله‌اش به وزارت دفاع و انتصاب برادرزاده‌اش، محمد بن نایف، به ولیهدی. او اولین نوه ابن سعود بود که به این مقام می‌رسید.

اولین اقدام محمد بن سلمان بعد از رسیدن به وزارت دفاع، آغاز جنگ یمن در بهار ۱۳۹۴ بود. اقدام عربستان، پاسخی به رانده شدن عبدربه منصور هادی، رئیس جمهوری یمن از کشور توسط شورشی‌های حوثی بود. دو سال بعد از شروع جنگ، عربستان و متحدانش که کشورهای عرب منطقه هستند، پیشرفت محدودی داشته‌اند.

در جنگ یمن، عربستان به بمباران هدف‌های غیر نظامی متهم است. یمن فقیرترین کشور عرب منطقه، براثر جنگ دچار بحران انسانی شده است. اما عربستان ایران را به حمایت از حوثی‌ها و هیزم ریختن به آتش جنگ متهم می‌کند. اتهامی که ایران رد می‌کند.

رابطه با ایران: مذاکره نمی‌کنیم!

محمد بن سلمان، مواضع تندی علیه حکومت ایران دارد. او اعتقاد دارد که ایران به دنبال تسلط بر جهان اسلام است. او اخیرا در مصاحبه با شبکه ام‌بی‌سی درباره امکان مذاکره با ایران گفت: "چه طور با آنها گفت‌وگو کنید؟ منطق آنها این است که مهدی منتظَرخواهد آمد و آنان باید زمینه را برای ظهور او فراهم کنند و باید جهان اسلام را تحت سلطه در بیاورند."

این سخنان در حالی بیان می‌شود که تهران و ریاض در یکی از پرتنش‌ترین دوران روابط سیاسی خود هستند. روابطی که در سال‌های اخیر با جنگ یمن و موضع متضاد دو طرف در سوریه، چهره‌ای خشن گرفته و حتی به جنگ نیابتی توصیف شده است.

عربستان، سیاست‌های به گفته مقام‌های "نرم" دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق آمریکا در قبال ایران را دوست ندارد. ریاض همچنین از توافق هسته‌ای با ایران ناخرسند است و اعتقاد دارد، درآمد رفع تحریم‌ها، به تقویت "گروه‌های تروریستی تحت حمایت ایران" و بی‌ثباتی بیشتر منطقه می‌انجامد. این تنش‌ها با دو اتفاق تشدید شد.

در پاییز سال ۱۳۹۴ بیش از ۴۰۰ ایرانی در ازدحام جمعیت در مراسم حج کشته شدند. حکومت ایران مقام‌های سعودی را در این زمینه مسئول دانست.

در زمستان همین سال به دنبال اعدام یک روحانی شیعه در عربستان عده‌ای به سفارت این کشور در تهران و کنسولگری آن در مشهد حمله کردند. عربستان در واکنش به این اقدام رابطه دیپلماتیک خود با ایران را قطع کرد.

دورنمای مدرن برای عربستان محافظه‌کار

در دو سال اخیر، وزارت دفاع تنها سمت محمد بن سلمان نبود. پدرش او را به معاونت ولیعهد، معاون دوم نخست وزیر و رئیس شورای اقتصاد و توسعه هم منصوب کرده بود. از آن زمان او برنامه‌هایی برای تغییرات در اقتصاد و جامعه عربستان معرفی کرده است که به عنوان دورنمای ۲۰۳۰ شناخته می‌شود.

حق نشر عکسAFPImage captionزنان در یک نمایشگاه عطر و لباس در جده عربستان سعودی

در بعد اقتصادی، هدف او فاصله گرفتن از اقتصاد وابسته به نفت و فضای بازتر برای بنگاه‌های اقتصادی است. حذف یارانه‌ها و حقوق‌های دولتی کلان و حتی خصوصی سازی بخشی از شرکت نفت عربستان هم برنامه‌های جدیدی در اقتصاد بسته عربستان است.

توسعه اجتماعی، بخش بحث‌برانگیز نظرات محمد بن سلمان است. عبور از مرزهای سنتی و نزدیک شدن به همسایگانی چون امارات و عمان و کویت.

فرزند مورد علاقه پادشاه ۸۱ ساله عربستان، می‌تواند نماینده حدود دو سوم جامعه باشد که همسن او یا از او جوان‌تر هستند.

بسیاری از این جوانان به لطف بورس‌های سخاوتمندانه حکومت در بهترین دانشگاه‌های جهان تحصیل کرده‌اند و حالا در زادگاهشان، هم دنبال اشتغال هستند و هم گذراندن اوقات فراغت. تا مجبور به گذراندن آخر هفته در امارات و کشورهای همسایه دیگر نباشند و زنان هم بتوانند رانندگی کنند.