گاهشمار؛ سرگذشت کردستان از جنگ‌جهانی اول تا امروز

۱۹۲۰ - پیمان سور که دولت شکست خورده عثمانی آن را امضاء کرده بود، تشکیل یک کشور کردی را به شرط موافقت جامعه ملل (که بعدا با سازمان ملل متحد جایگزین شد) پیش‌بینی می‌کرد. اصل ۶۴ این پیمان به کردهای ساکن ولایت موصل اختیار می‌داد که در آینده به یک کردستان مستقل بپیوندند.
۱۹۲۱ - امیر فیصل به عنوان پادشاه کشور عراق (شامل ولایت موصل) تاجگذاری کرد.
قیام
۱۹۲۳ - شیخ محمود برزنجی علیه حاکمیت بریتانیا قیام و تشکیل پادشاهی کردستان را در شمال عراق اعلام کرد.
۱۹۲۳ - جمهوری تازه تأسیس شده ترکیه به رهبری کمال آتاتورک بر اساس پیمان لیسبون مشروعیت بین‌المللی یافت.
۱۹۲۴ - سلیمانیه به تصرف نیروهای بریتانیایی در آمد.
۱۹۳۲ - کردها در منطقه بارزان قیام کردند. آنها به پذیرش عراق در جامعه ملل در حالی که به خواست خودمختاری کردها بی اعتنایی می‌شد، معترض بودند.
۱۹۴۳ - ملا مصطفی بارزانی قیام دیگری را رهبری کرد و کنترل مناطق وسیعی از اربیل و بدینان را به دست آورد.
اوت ۱۹۴۶ - بمباران‌های نیروی هوایی بریتانیا قیام‌کنندگان کرد را به آن سوی مرز راند و آنها در ایران به کردهای ایرانی به رهبری قاضی محمد پیوستند که جمهوری مستقل مهاباد را اعلام کرده بود.
۱۹۴۶ - حزب دموکرات کردستان نخستین کنگره خود را در مهاباد برگزار کرد. "جمهوری مهاباد" به رهبری قاضی محمد ظرف چند ماه در اثر حمله نیروهای دولت مرکزی ایران فروپاشید و مصطفی بارزانی به شوروی گریخت.
اربیل شهری است با هزاران سال سابقهحق نشر عکسGETTY IMAGES
Image caption
اربیل شهری است با هزاران سال سابقه
۱۹۵۱ - نسل جدیدی از ملی‌گرایان کرد حزب دموکرات کردستان را احیاء کردند. ملا مصطفی بارزانی که در شوروی در تبعید بود، به عنوان رئیس حزب معرفی شد، اما رهبری حزب عملا به عهده ابراهیم احمد بود که از برقراری روابط نزدیک با حزب کمونیست عراق حمایت می‌کرد.
۱۹۵۸ - ملی‌گرایان کرد که سال‌ها بود پنهانی فعالیت کنند، پس از سقوط نظام سلطنتی در عراق فرصت سازماندهی علنی پیدا کردند. قانون اساسی جدید عراق "حقوق ملی" کردها را به رسمیت شناخت و ملا مصطفی بارزانی از تبعید بازگشت.
۱۹۶۰ - روابط دولت عراق با گروه‌های کرد متشنج شد. حزب دموکرات کردستان از فشار‌های رو به افزایش شکایت کرد.
۱۹۶۱ - در پی قیام کردها در شمال عراق، دولت این کشور حزب دموکرات کردستان را منحل اعلام کرد.
تضمین خودمختاری
مارس ۱۹۷۰ - دولت عراق و گروه‌های کرد به توافق صلح دست یافتند که خودمختاری کردها را تضمین می‌کرد. این توافقنامه زبان کردی را به عنوان یک زبان رسمی به رسمیت می‌شناخت و بخشی از قانون اساسی عراق را به این شکل اصلاح می‌کرد: "مردم عراق از دو ملت تشکیل می‌شوند، ملت عرب و ملت کرد".
اوت ۱۹۷۱ - روابط کردها و دولت عراق رو به وخامت گذاشت. ملا مصطفی بارزانی از دولت آمریکا تقاضای کمک کرد.
مارس ۱۹۷۴ - دولت عراق پیش‌نویسی برای موافقتنامه خودمختاری کردها ارائه کرد و به حزب دموکرات کردستان دو هفته فرصت داد به آن پاسخ دهد. مطابق این پیش‌نویس، میدان‌های نفتی کرکوک تحت تسلط دولت مرکزی باقی می‌ماند. ملا مصطفی بارزانی این پیشنهاد را رد کرد و برای قیامی تازه فراخوان داد.
مارس ۱۹۷۵ - ایران در پی امضای موافقتنامه الجزایر با عراق به حمایت از شورش کردها پایان داد. این قیام شکست خورد و ملا مصطفی بارزانی از فعالیت سیاسی کناره‌گیری کرد.
ژوئن ۱۹۷۵ - جلال طالبانی، یکی از رهبران پیشین حزب دموکرات کردستان، در دمشق تشکیل اتحادیه میهنی کردستان را اعلام کرد.
۱۹۷۸ - درگیری میان نیروهای اتحادیه میهنی و حزب دموکرات کردستان به کشته شدن شمار زیادی از اعضای دو حزب منجر شد.
۱۹۷۹ - ملا مصطفی بارزانی درگذشت و پسرش مسعود بارزانی رهبری حزب دموکرات کردستان را به دست گرفت.
نقش ایران
۱۹۸۰ - جنگ ایران و عراق آغاز شد. نیروهای حزب دموکرات کردستان همکاری نزدیکی با ایران داشتند، اما نیروهای اتحادیه میهنی به شدت با همکاری با ایران مخالف بودند.
۱۹۸۳ - ایران جبهه جدیدی در شمال عراق و در مناطق کردنشین باز کرد. نیروهای ایران با حمایت اعضای حزب دموکرات کردستان منطقه مهم حاج عمران را تصرف کردند. سازمان‌های مدافع حقوق بشر می‌گویند که سربازان ارتش عراق به تلافی این اقدام، ۸ هزار مرد را در منطقه بارزان، زادگاه رهبر حزب دموکرات، کشتند.
۱۹۸۳ - اتحادیه میهنی و دولت عراق به توافق آتش بس دست یافتند و مذاکره در مورد خودمختاری کردها را آغاز کردند.
دیدار جلال طالبانی، رهبر اتحادیه میهنی کردستان و صدام حسین، رئیس جمهور وقت عراق برای مذاکره بر سر خودمختاری کردهاحق نشر عکسGETTY IMAGES
Image caption
دیدار جلال طالبانی، رهبر اتحادیه میهنی کردستان و صدام حسین، رئیس جمهور وقت عراق برای مذاکره بر سر خودمختاری کردها
۱۹۸۵ - در اثر فشارهای شدید نیروهای دولتی عراق، آتش‌بس فرو پاشید. شبه نظامیان طرفدار دولت عراق برادر و دو برادرزاده جلال طالبانی را کشتند.
۱۹۸۶ - دولت ایران مقدمات آشتی اتحادیه میهنی با حزب دموکرات کردستان را فراهم کرد. به این ترتیب هر دو گروه اصلی کرد از حمایت ایران برخوردار شدند.
۱۹۸۷ - جلال طالبانی و مسعود بارزانی به همراه چند گروه کوچکتر دیگر "جبهه کردستان" را تشکیل دادند.
۱۹۸۸ - در اواخر جنگ ایران و عراق، نیروهای عراقی "عملیات انفال" را علیه کردها آغاز کردند. در تلاش سیستماتیک دولت عراق برای در هم شکستن مقاومت کردها، ده‌ها هزار غیرنظامی و جنگجوی کرد کشته و صدها هزار نفر ناچار به فرار شدند.
۱۶ مارس ۱۹۸۸ - هزاران غیرنظامی کرد در جریان یک حمله شیمیایی در حلبچه در نزدیکی مرز ایران کشته شدند. سازمان‌های مدافع حقوق بشر و گروه‌های کرد، دولت عراق را مسئول این حمله معرفی کردند.
در حمله شیمیایی به حلبچه هزاران غیرنظامی کرد کشته شدندحق نشر عکسGETTY IMAGES
Image caption
در حمله شیمیایی به حلبچه هزاران غیرنظامی کرد کشته شدند
مارس ۱۹۹۱ - در پی بیرون رانده شدن نیروهای عراقی از کویت در ماه مارس سال ۱۹۹۱، شبه نظامیان کرد مدافع دولت (جاش) به حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی پیوستند، اما قیام آنها ناتمام ماند و نیروهای به رهبری آمریکا حاضر به حمایت از آنها نشدند. حدود یک و نیم میلیون کرد پیش از حمله نیروهای عراقی گریختند، اما ترکیه مرز خود را بست و صدها هزار نفر ناچار به پناه گرفتن در کوه‌ها شدند.
پناهگاه امن
آوریل ۱۹۹۱ - نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا برای کردها یک منطقه امن در شمال عراق ایجاد کردند. سازمان های امدادرسان بین المللی عملیات امدادی وسیعی را برای کمک به پناهجویان سازمان دادند. همزمان جلال طالبانی و مسعود بارزانی مذاکره با دولت صدام حسین را بر سر خودمختاری کردستان آغاز کردند.
ژوئیه ۱۹۹۱ - در حالی که گفت و گوها در بغداد ادامه داشت، پیشمرگه‌های کرد بر خلاف دستور نیروهای عراقی شهرهای اربیل و سلیمانیه را تصرف کردند.
اکتبر ۱۹۹۱ - جنگی تمام عیار بین کردها و نیروهای دولتی عراق در گرفت. صدام حسین راه‌ها به سوی کردستان عراق را بست و این منطقه را در محاصره قرار داد.
مه ۱۹۹۲ - انتخابات در مناطق تحت کنترل کردها برگزار شد. نامزدهای حزب دموکرات کردستان حدود ۵۱ درصد و نامزدهای اتحادیه میهنی بیش از ۴۹ درصد آرا را به خود اختصاص دادند. دو حزب در دولت کردستان تقریبا هم وزن بودند.
سپتامبر ۱۹۹۲ - کنگره ملی عراق که به تازگی از ائتلاف گروه‌های مختلف مخالف حکومت صدام حسین تشکیل شده بود، در صلاح الدین در مناطق تحت کنترل کردها تشکیل جلسه داد. نمایندگان حزب دموکرات و اتحادیه میهنی در این جلسه شرکت کردند.
رقابت بین جناح‌های کرد به جنگ داخلی منجر شدحق نشر عکسGETTY IMAGES
Image caption
رقابت بین جناح‌های کرد به جنگ داخلی منجر شد
مه ۱۹۹۴ - درگیری بین نیروهای حزب دموکرات و اتحادیه میهنی به جنگ داخلی بدل شد. اتحادیه میهنی شهرهای شقلاوه و جمجمال را از حزب دموکرات گرفت.
مه ۱۹۹۶ - سازمان ملل بر سر طرح "نفت در برابر غذا" با دولت عراق به توافق رسید و ۱۳ درصد از درآمد ناشی از فروش نفت عراق به عنوان سهم سه استان شمالی در نظر گرفته شد که عمدتا تحت کنترل کردها بود.
اوت ۱۹۹۶ - مسعود بارزانی از صدام حسین درخواست کمک کرد تا اتحادیه میهنی را شکست دهد.
سپتامبر ۱۹۹۶ - نیروهای حزب دموکرات کردستان با کمک نیروهای دولتی عراق شهرهای اربیل و سلیمانیه (مرکز اصلی قدرت اتحادیه میهنی) را تصرف کرد. پارلمان مستقر در اربیل تشکیل یک دولت جدید به رهبری حزب دموکرات را اعلام کرد.
اکتبر ۱۹۹۶ - نیروهای اتحادیه میهنی سلیمانیه را پس گرفتند.
ژانویه ۱۹۹۷ - اتحادیه میهنی تشکیل دولت جدیدی را به مرکزیت سلیمانیه اعلام کرد. این اتحادیه و حزب دموکرات کردستان هر دو مدعی حاکمیت بر کل مناطق کردنشین شمال عراق بودند.
سپتامبر ۱۹۹۸ - جلال طالبانی و مسعود بارزانی در واشنگتن قرارداد صلح امضاء کردند، اما حاکمیت مناطق کردنشین یکپارچه نشد.
نوامبر ۲۰۰۰ - اتحادیه میهنی در نامه به دبیرکل سازمان ملل دولت مرکزی عراق را به اخراج خانواده‌های کرد از کرکوک متهم کرد.
سپتامبر ۲۰۰۱ - بین نیروهای اتحادیه میهنی و گروه بنیادگرای جند الاسلام (که بعدا به انصار الاسلام تغییر نام داد) درگیری رخ داد.
(۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ - حملات به برج های تجارت جهانی و مرکز پنتاگون در آمریکا رخ داد.)
ایزدی‌های عراق اقلیت قابل توجهی از کردها هستندحق نشر عکسGETTY IMAGES
Image caption
ایزدی‌های عراق اقلیت قابل توجهی از کردها هستند
حرکت به سمت اتحاد
ژوئن ۲۰۰۲ - مقام‌های اتحادیه میهنی و حزب دموکرات در گفت‌وگو با سایر گروه‌های مخالف دولت عراق شرکت کردند. هدف گفت‌وگوها هماهنگی مخالفان در صورت حمله نظامی ائتلاف به رهبری آمریکا به عراق بود.
اکتبر ۲۰۰۲ - جلسه مشترک پارلمان کردستان در اربیل تشکیل شد. نمایندگان حزب دموکرات و اتحادیه میهنی موافقت کردند تا برگزاری انتخابات جدید با هم کار کنند.
فوریه ۲۰۰۳ - کالین پاول، وزیر امور خارجه وقت آمریکا گروه کردی انصار الاسلام را متهم کرد که در برقرار کردن رابطه میان اسامه بن لادن و دولت عراق نقش محوری بازی کرده است.
فوریه ۲۰۰۳ - رهبران کرد با پیشنهاد ورود سربازان ترکیه به شمال عراق برای شرکت در عملیات سرنگون کردن صدام حسین (به عنوان بخشی از نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا) مخالفت کردند. تظاهرات ضد ترکیه در شهرهای کردستان برگزار شد.
فوریه ۲۰۰۳ - پارلمان ترکیه با پیاده شدن سربازان آمریکایی در خاک ترکیه مخالفت کرد و به این ترتیب طرح باز کردن جبهه‌ای در شمال عراق علیه رژیم صدام حسین ناکام ماند.
مارس ۲۰۰۳ - اتحادیه میهنی و حزب دموکرات یک "رهبری عالی مشترک" در مناطق تحت تسلط کردها در شمال عراق تشکیل دادند که ریاستش به عهده رهبران دو حزب، مسعود بارزانی و جلال طالبانی بود.
حمله ائتلاف به رهبری آمریکا به عراق
۲۰ مارس ۲۰۰۳ - نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا به عراق حمله کردند و بمباران بغداد و شهرهای دیگر آغاز شد. شهرهای موصل و کرکوک در نزدیکی منطقه تحت کنترل کردها به شدت بمباران شد.
۲۲ مارس ۲۰۰۳ - نیروهای ائتلاف با موشک‌های کروز به مواضع گروه انصار الاسلام در شمال عراق حمله کردند. اصابت موشک به مقر "گروه اسلامی" که ربطی به انصار الاسلام نداشت، به کشته شدن ده‌ها نفر منجر شد.
۲۷ مارس ۲۰۰۳ - صدها چترباز آمریکایی در نزدیکی اربیل فرود آمدند که نشانه‌ای از باز شدن جبهه‌ای در شمال علیه نیروهای دولتی بود.
۹ آوریل ۲۰۰۳ - نیروهای آمریکایی وارد مرکز بغداد شدند و صدام حسین کنترل پایتخت را از دست داد. نیروهای کرد و سربازان آمریکایی در روزهای پس از آن شهرهای کرکوک و موصل را تصرف کردند.
ژوئیه ۲۰۰۳ - شورای موقت اداره عراق نخستین جلسه خود را تشکیل داد. عدی و قصی، پسران صدام حسین در درگیری در موصل کشته شدند.
اول فوریه ۲۰۰۴ - در جریان دو حمله انتحاری به دفاتر دو حزب اصلی کردستان در اربیل، دست کم ۵۶ نفر کشته و ۲۰۰ نفر مجروح شدند. چند چهره سرشناس سیاسی در میان کشته‌شدگان بودند.
مسعود بارزانی در سال ۲۰۰۵ به ریاست اقلیم کردستان عراق انتخاب شدحق نشر عکسGETTY IMAGES
Image caption
مسعود بارزانی در سال ۲۰۰۵ به ریاست اقلیم کردستان عراق انتخاب شد
ژانویه ۲۰۰۵ - ائتلاف احزاب کرد در انتخابات سراسری عراق در مکان دوم قرار گرفت و ۷۷ نماینده به پارلمان موقت فرستاد.
آوریل ۲۰۰۵ - نمایندگان پارلمان موقت عراق، جلال طالبانی، رهبر اتحادیه میهنی کردستان را به عنوان رئیس جمهور موقت انتخاب کردند.
مه ۲۰۰۵ - دست کم ۵۰ نفر در انفجار انتحاری در مرکز استخدام پلیس در اربیل کشته شدند.
پارلمان کردستان
ژوئن ۲۰۰۵ - نخستین جلسه پارلمان کردستان در اربیل تشکیل شد و مسعود بارزانی را به عنوان رئیس اقلیم خودمختار انتخاب کرد.
دسامبر ۲۰۰۵ - خبر آغاز حفاری چاه‌های نفت در منطقه کردها در شمال، رهبران سنی عراق را نگران خطر تجزیه کرد. مقامات کردستان بعدا از کشف ذخایر بزرگ نفت خبر دادند.
سپتامبر ۲۰۰۶ - مسعود بارزانی دستور داد که پرچم کردستان به جای پرچم عراق بر فراز ساختمان‌های دولتی برافراشته شود. اما نوری مالکی، نخست وزیر وقت عراق گفت: "پرچم عراق تنها پرچمی است که باید در وجب وجب از خاک عراق برافراشته باشد".
سپتامبر ۲۰۰۶ - یک حمله انتحاری با کامیون و انفجار چهار خودروی بمب‌گذاری شده در کرکوک ۲۳ نفر را کشت.
برنامه نیوزنایت بی‌بی‌سی گزارش داد که کماندوهای سابق اسرائیلی به صورت پنهانی نیروهای کرد را در شمال عراق برای حفاظت از یک فرودگاه جدید بین المللی و عملیات ضدتروریستی آموزش می‌دهند.
آوریل ۲۰۰۷ - یکی از فرماندهان ارشد ارتش ترکیه گفت که کشورش باید علیه چریک‌های کرد پ‌ک‌ک که در کوهستان‌های شمال عراق پنهان شده‌اند عملیات نظامی انجام دهد.
مه ۲۰۰۷ - دولت اقلیم کردستان تأمین امنیت سه استان کردنشین شمال عراق را از نیروهای آمریکایی تحویل گرفتند.
ژوئیه ۲۰۰۷ - سازمان دیدبان حقوق بشر جزئیاتی از شکنجه و بدرفتاری در زندان‌های تحت نظر نیروهای کرد در شمال عراق منتشر کرد.
اوت ۲۰۰۷ - در یک رشته بمبگذاری علیه کردهای ایزدی در شمال عراق دست کم ۳۰۰ نفر کشته شدند.
سپتامبر ۲۰۰۷ - ایران پایگاه‌های شورشیان کرد را در خاک عراق گلوله باران کرد.
ایران در اعتراض به بازداشت یک ایرانی بدست نیروهای آمریکایی، مرز خود با اقلیم کردستان را بست.
حملات ترکیه
اکتبر ۲۰۰۷ - پارلمان ترکیه اجازه عملیات نظامی در خاک عراق برای تعقیب شورشیان کرد را صادر کرد. فشار بین المللی بر ترکیه افزایش یافت تا از تهاجم به خاک عراق خودداری کند.
نوامبر ۲۰۰۷ - قرار بود در مورد الحاق استان کرکوک به اقلیم کردستان همه‌پرسی برگزار شود، اما انجام همه‌پرسی تا زمانی نامشخص به تعویق افتاد.
دسامبر ۲۰۰۷ - ترکیه به مقر چریک‌های پ‌ک‌ک در خاک عراق حمله هوایی کرد.
فوریه ۲۰۰۸ - ارتش ترکیه برای انجام عملیات زمینی علیه مواضع پ‌ک‌ک در شمال عراق آماده شد.
سپتامبر ۲۰۰۸ - پارلمان عراق قانون پارلمان‌های استانی را تصویب کرد، اما شهر کرکوک که مورد ادعای اقلیم کردستان است تا زمان روشن شدن وضعیتش از شمول این قانون مستثنی شد.
جلال طالبانی، رئیس جمهور وقت عراق (سمت چپ) و مسعود بارزانی، رئیس حکومت اقلیم صادرات نفت را از کردستان آغاز کردندحق نشر عکسGETTY IMAGES
Image caption
جلال طالبانی، رئیس جمهور وقت عراق (سمت چپ) و مسعود بارزانی، رئیس حکومت اقلیم صادرات نفت را از کردستان آغاز کردند
آوریل ۲۰۰۹ - پس از آنکه ترکیه چریک‌های پ‌ک‌ک را به کشتن دو سرباز ترک متهم کرد، هواپیماهای نیروی هوایی ترکیه مواضع پ‌ک‌ک را در کوه‌های شمال عراق بمباران کردند.
ژوئن ۲۰۰۹ - دولت اقلیم کردستان صادرات نفت خام به کشورهای دیگر را آغاز کرد. قرار شد پیمانکاران روزی ۹۰۰ هزار تا یک میلیون بشکه نفت خام را از میدان‌های نفتی شمال عراق به ترکیه صادر کنند. دولت مرکزی در ازای سهمی از فروش نفت، اجازه استفاده از خط لوله خود را برای این کار صادر کرد.
ژوئیه ۲۰۰۹ - مسعود بارزانی بار دیگر به عنوان رئیس اقلیم کردستان انتخاب شد. ائتلاف دو حزب حاکم اکثریت را در انتخابات پارلمانی حفظ کردند، اما سهم آنها از کرسی‌های پارلمان کاهش یافت. جنبش تغییر یا گوران که تازه تأسیس شده بود ۲۵ کرسی از ۱۱۱ کرسی پارلمان منطقه‌ای کردستان را بدست آورد.
فوریه ۲۰۱۱ - اعتراض‌های عمومی علیه فساد و انحصار قدرت در دست حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی در سلیمانیه، مرکز قدرت جنبش تغییر بر پا شد. دست کم دو نفر از معترضان کشته شدند.
اوت و اکتبر ۲۰۱۱ - ترکیه علیه مواضع پ‌ک‌ک در شمال عراق حملات هوایی و زمینی کرد.
هزاران سوری از جنگ داخلی گریختند و به کردستان عراق رفتندحق نشر عکسGETTY IMAGES
Image caption
هزاران سوری از جنگ داخلی گریختند و به کردستان عراق رفتند
دعوای نفت
آوریل و مه ۲۰۱۲ - اختلاف نظر میان دولت اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق بر سر قراردادهای نفتی با شرکت‌های خارجی باعث توقف صدور نفت از شمال عراق شد. مقام‌های اقلیم گفتند که انتظار دارند تا سال ۲۰۱۳ صدور نفت را از طریق یک خط لوله تازه به ترکیه از سر بگیرند.
ژوئن ۲۰۱۲ - چند روز پس از کشته شدن ۸ سرباز ترکیه در حمله پ‌ک‌ک، نیروی هوایی ترکیه مواضع شورشیان پ‌ک‌ک در شمال عراق را بمباران کرد.
سپتامبر ۲۰۱۲ - نیروی هوایی ترکیه گفت که ۲۵ چریک پ‌ک‌ک را در حملات تازه‌ای در شمال عراق کشته است.
دسامبر ۲۰۱۲ - جلال طالبانی، رئیس جمهوری عراق سکته مغزی کرد. او برای درمان به آلمان منتقل شد و وضعیتش قدری بهبود یافت.
آوریل ۲۰۱۳ - در یک رشته انفجار در شهرهای مختلف عراق از جمله در اقلیم کردستان در مجموع دست کم ۳۱ نفر کشته و بیش از ۲۰۰ نفر زخمی شدند.
ژوئن ۲۰۱۳ - دولت عراق جلسه‌ای در مورد اقلیم کردستان تشکیل داد تا تنش‌ها و اختلافات را کاهش دهد.
سیل پناهندگان
مه ۲۰۱۳ - جاری شدن سیل پناهندگان از سوریه مقام‌های اقلیم را وادار کرد مرزهای خود را موقتا ببندند.
اوت ۲۰۱۳ - دوران ریاست مسعود بارزانی بر اقلیم کردستان دو سال تمدید شد.
سپتامبر ۲۰۱۳ - انتخابات پارلمان اقلیم برگزار شد. جنبش تغییر ۲۴ کرسی به دست آورد و اتحادیه میهنی به رهبری طالبانی را به جایگاه سوم راند. حزب دموکرات با ۳۸ کرسی بزرگترین حزب پارلمان باقی ماند.
کوهستنان کورک، مرکز یکی از طرح‌های گردشگری کردستان عراقحق نشر عکسGETTY IMAGES
Image caption
کوهستنان کورک، مرکز یکی از طرح‌های گردشگری کردستان عراق
مارس ۲۰۱۴ - نوری مالکی، نخست وزیر عراق جلوی انتقال پول به اقلیم کردستان را گرفت و مقامات اقلیم از پرداخت حقوق کارکنان خود ناتوان ماندند.
مه ۲۰۱۴ - اقلیم کردستان با وجود مخالفت دولت مرکزی عراق، بازاریابی برای نفت صادراتی خود را به صورت مستقل رسما آغاز کرد.
ژوئن ۲۰۱۴ - در حالی که ائتلاف اسلامگرایان سنی به رهبری گروه داعش (دولت اسلامی عراق و شام) بخش بزرگی از استان انبار را تصرف کرده بود و به سوی بغداد پیش می‌رفت، پیشمرگه‌های کرد شهر نفت‌خیز کرکوک را در بیرون مرزهای اقلیم کردستان تصرف کردند. کردها از دیرباز این شهر را "پایتخت" بالقوه خود می‌دانستند.
طرح استقلال
ژوئیه ۲۰۱۴ - مسعود بارزانی طرح برگزاری همه‌پرسی استقلال را که قرار بود همان سال برگزار شود اعلام کرد. او گفت که استقلال یک "حق طبیعی" است.
اوت ۲۰۱۴ - گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) چند شهر کردنشین را تصرف کرد. هواپیماهای نظامی آمریکا با بمباران مواضع داعش به پیشمرگه‌های کرد کمک کردند. دولت عراق هم برای پیشمرگه‌ها سلاح فرستاد تا با نیروهای داعش بجنگند. نوری مالکی، نخست وزیر وقت عراق که روابط تیره‌ای با کردها داشت جای خود را به حیدر عبادی داد.
سپتامبر ۲۰۱۴ - رهبران کرد توافق کردند که نبرد با گروه داعش فعلا اولویت دارد و به همین دلیل برگزاری همه‌پرسی را عقب انداختند.
اکتبر ۲۰۱۴ - دولت اقلیم کردستان نفرات نیروی پیشمرگه را از راه ترکیه به شهر کردنشین کوبانی در سوریه فرستاد تا در دفاع از این شهر به نیروهای مسلح کرد سوری کمک کنند.
دسامبر ۲۰۱۴ - دولت عراق و رهبران کرد توافقنامه‌ای در مورد تقسیم درآمد نفت و منابع نظامی خود امضاء کردند، با این امید که این توافقنامه به اتحاد دوباره کشور در مقابل گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) کمک کند که دشمن مشترک آنها محسوب می‌شد. نیروهای پیشمرگه و جنگجویان کرد سوری، کوهستان سنجار (شنگال) را از نیروهای داعش پس گرفتند.
یک پیشمرگه کرد در پی پس گرفتن شهر سنجار (شنگال) دو مظنون عضویت در گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) را بازداشت کرده استحق نشر عکسGETTY IMAGES
Image caption
یک پیشمرگه کرد در پی پس گرفتن شهر سنجار (شنگال) دو مظنون عضویت در گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) را بازداشت کرده است
اصلاح قانون اساسی
مه ۲۰۱۵ - پارلمان اقلیم کردستان کمیته‌ای را مأمور بررسی اصلاح قانون اساسی کرد. یکی از اصلاحات مورد بررسی، تعداد دوره‌هایی بود که یک نفر می‌توانست رئیس اقلیم باشد.
ژوئن ۲۰۱۵ - رئیس دفتر مسعود بارزانی اعلام کرد که انتخابات ریاست جمهوری روز ۲۰ اوت، یک روز پس از به پایان رسیدن دوره ریاست آقای بارزانی برگزار می‌شود. منتقدان او گفتند که آقای بارزانی می‌خواهد هر تغییر احتمالی در قانون اساسی را که مانع از ادامه ریاست او شود، خنثی کند.
ژوئیه ۲۰۱۵ - ترکیه به ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا پیوست، اما اصرار کرد که حملات هوایی علیه داعش باید همزمان با حملات به مواضع چریک‌های کرد پ‌ک‌ک در شمال عراق انجام شود. هواپیماهای ترکیه برای نخستین‌بار از زمان امضای آتش‌بس با پ‌ک‌ک در سال ۲۰۱۳، مواضع این گروه را بمباران کرد.
اوت ۲۰۱۵ - دوره تمدید شده ریاست مسعود بارزانی بر اقلیم کردستان به پایان رسید، اما این دوره دو سال دیگر تمدید شد، هر چند مخالفان او این تمدید را غیرقانونی توصیف کردند.
سپتامبر ۲۰۱۵ - یک دادگاه آمریکایی به نفع دولت عراق رأیی صادر کرد که یک خریدار آمریکایی را از خرید نفت اقلیم کردستان باز می‌داشت.
اکتبر ۲۰۱۵ - در پی چند روز اعتراض خیابانی علیه بارزانی، جنبش تغییر (گوران) از دولت ائتلافی اخراج شد.
تعلیق پارلمان
نوامبر ۲۰۱۵ - نیروهای پیشمرگه کرد عراقی و چریک‌های پ‌ک‌ک ترکیه با پشتیبانی هوایی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا شهر سنجار (شنگال) را از داعش پس گرفتند.
دسامبر ۲۰۱۵ - پارلمان عراق سهم ۱۷ درصدی اقلیم کردستان از بودجه ملی را به رغم مخالفت حزب الدعوه به رهبری نوری مالکی، نخست وزیر سابق، تصویب کرد.
ژانویه ۲۰۱۶ - بارزانی گفت که دوره پیمان سایکس-پیکو و پیمان لیسبون که مرزهای خاورمیانه را تعیین کرد به سر آمده و جامعه جهانی باید مرزهای جدیدی برقرار کند که کشور مستقل کردها را به رسمیت بشناسد.
بحران مالی
فوریه ۲۰۱۶ - دولت اقلیم تصمیم گرفت حقوق کارکنان خود را کاهش دهد تا بحران رو به گسترش مالی را مهار کند.
آوریل ۲۰۱۶ - دولت آمریکا پرداخت حقوق پیشمرگه‌هایی را به عهده گرفت که در عملیات علیه داعش شرکت داشتند.
ژوئن ۲۰۱۶ - هنگامی که دولت مرکزی عراق خرید غله از اقلیم کردستان را کاهش داد، دولت اقلیم تهدید کرد که آبرسانی از رود دجله به بقیه بخش‌های عراق را قطع کند.
ژوئن ۲۰۱۶ - نیروهای پیشمرگه استفاده رو به تزاید از سلاح شیمیایی از سوی اعضای داعش را گزارش کردند و خواهان دریافت تسلیحات بیشتر برای مقابله با آنها شدند.
ژوئیه ۲۰۱۶ - دولت اقلیم کردستان و دولت آمریکا تفاهمنامه‌ای در مورد کمک نظامی به نیروهای پیشمرگه امضاء کردند که مقامات دولت مرکزی عراق را خشمگین کرد.
اوت ۲۰۱۶ - پس از آنکه دولت اقلیم تضمین کرد که جلوی راه یافتن سلاح به بازار سیاه را بگیرد، آلمان ارسال مستقیم تسلیحات به کردستان عراق را از سر گرفت.
اوت ۲۰۱۶ - ربایش و قتل ودات حسین علی، روزنامه‌نگار کرد در استان دهوک، مرکز قدرت حزب دموکرات کردستان خبرساز و به شدت محکوم شد.
نقشه
سپتامبر ۲۰۱۶ - کارکنان دولت اقلیم در استان سلیمانیه در اعتراض به کاهش حقوق و تأخیر در پرداخت آن دست به اعتصاب نامحدود زدند.
اکتبر ۲۰۱۶ - اعضای گروه داعش در حمله ای غافلگیرانه بخشی از شهر کرکوک را تصرف کردند. نیروهای پیشمرگه و داوطلبان پس از چند روز شهر را پس گرفتند.
نوامبر ۲۰۱۶ - پیشمرگه‌ها شهر عمدتا مسیحی نشین بعشیقه را از تصرف داعش خارج کردند. این پیشروی بخشی از عملیات پس گرفتن شهر موصل بود، اما فرماندهان کرد اعلام کردند از بعشیقه جلوتر نخواهند رفت.
نوامبر ۲۰۱۶ - سازمان دیدبان حقوق بشر نیروی پیشمرگه را به تخریب سازمانیافته خانه‌های اعراب در مناطقی متهم کرد که از داعش گرفته بودند.
دسامبر ۲۰۱۶ - دولت اقلیم گفت که به تصمیم اوپک مبنی بر کاهش تولید نفت پایبند نخواهد بود. شرکت آمریکایی اکسون موبیل از نیمی از شش منطقه‌ای که در اقلیم کردستان در آن مشغول اکتشاف نفت بود خارج شد.
اقلیم کردستان از سال ۲۰۱۴ مستقل از دولت مرکزی عراق، نفت صادر می‌کندحق نشر عکسGETTY IMAGES
Image caption
اقلیم کردستان از سال ۲۰۱۴ مستقل از دولت مرکزی عراق، نفت صادر می‌کند
افزایش فعالیت‌های نفتی
ژانویه ۲۰۱۷ - شرکت نفتی گازپرون، به رغم وجود تهدید امنیتی از سوی داعش، طرحی برای افزایش استخراج نفت در اقلیم کردستان عراق ارائه کرد.
فوریه ۲۰۱۷ - ترکیه در جریان سفر مسعود بارزانی، از پرچم اقلیم کردستان استفاده کرد.
مارس ۲۰۱۷ - فرماندار شهر مورد اختلاف کرکوک دستور داد پرچم اقلیم کردستان بر فراز ساختمان‌های دولتی نصب شود. دولت مرکزی عراق به همراه ایران و ترکیه این اقدام را محکوم کردند.
آوریل ۲۰۱۷ - هواپیماهای نظامی ترکیه حملات مرگباری علیه مواضع نیروهای پیشمرگه در نزدیکی سنجار (شنگال) و مواضع نیروهای کرد سوری در سوریه انجام دادند.
گزارش شد که شرکت روسنفت یک میلیارد دلار در صنعت نفت اقلیم کردستان سرمایه‌گذاری می‌کند. این گزارش نشانه‌ای از افزایش علاقه روسیه به منابع طبیعی منطقه تلقی شد.
تعیین تاریخ برای همه‌پرسی
ژوئن ۲۰۱۷ - در یک نشست فراحزبی به ریاست مسعود بارزانی تصویب شد که همه‌پرسی استقلال روز ۲۵ سپتامبر برگزار شود.
اوت ۲۰۱۷ - گروهی از چهره‌های سرشناس کرد جنبشی به نام "فعلا نه" راه انداختند. آنها معتقدند برگزاری همه‌پرسی در شرایط امنیتی و اقتصادی فعلی کار غلطی است.
شورای استانی کرکوک به شرکت در همه‌پرسی رأی داد.
سپتامبر ۲۰۱۷ - پارلمان اقلیم پس از دو سال تعلیق بازگشایی شد تا همه‌پرسی را تأیید کند.
مخالفت‌های بین‌المللی با همه‌پرسی مطرح شد.