دولت مرکزی عراق در راس مخالفان است. حیدر عبادی، نخست‌وزیر عراق، این همهپرسی را "غیرقانونی و خلاف قانون اساسی" می‌داند. پارلمان این کشور هم روز ۱۲ سپتامبر بدون حضور نمایندگان کُرد، طرحی در مخالفت با همهپرسی استقلال کردستان تصویب کردند. نمایندگان از عبادی نخست‌وزیر خواستند تا "به تمامی اقدامات لازم" برای حفظ پکیارچگی این کشور دست بزند.
بعد از تصویب این طرح، حیدر عبادی هشدار داد که اگر رفراندم کردستان عراق به خشونت بینجامد، حکومت مرکزی مداخله نظامی خواهد کرد. در عراق علاوه بر دولت و مجلس، تعدادی از گروه‌های اقلیت ساکن در مناطق مورد مناقشه خارج اقلیم کردستان مانند کرکوک، از جمله بخشی از اقلیت عرب و جهبه ترکمانی کرکوک هم با این همهپرسی مخالفند.
با این همه چند روز مانده به برگزاری همهپرسی، بارزانی، به دولت عراق فرصت داده که یا بر سر یک "راه‌حل جایگزین که در نهایت به استقلال کردستان عراق منجر شود" با دولت اقلیم توافق کند، یا اقلیم کردستان همهپرسی استقلال را در موعد مقرر برگزار خواهد کرد.
یالات متحده آمریکا یکی دیگر از مخالفان اصلی این رفراندم است. کاخ سفید بعد از جلسه بازگشایی پارلمان کردستان عراق در روز ۱۵ سپتامبر در بیانیه‌ای با اشاره به تاثیرات برگزاری این همهپرسی بر روند تمرکز بر مبارزه با داعش در عراق، گفته است که آمریکا از تشکیل کشور مستقل کردستان حمایت نمی‌کند.
آمریکا در مقابل تلاش می‌کند به رهبران کرد تضمین دهد در صورت صرف‌نظر از این همهپرسی، می‌توانند مطالبات خود را در چهارچوب عراق پیگری کنند. بر خلاف حکومت بغداد و برخی دیگر از حکومت‌های منطقه، لحن مخالفت آمریکا ملایم است و در آن صحبتی از تهدید یا هشدار وجود ندارد.
کشورهای غربی به ندرت به صورت جداگانه و علنی در مورد این رفراندم اظهار نظر کرده‌اند و عمده مواضع آنها از کانالهای دیپلماتیک به مقامات کرد رسیده است. در ژوئن امسال وزیران خارجه اتحادیه اروپا در نشستی در بروکسل به مسئولان اقلیم کردستان توصیه کردند که مشکلات خود با دولت مرکزی عراق را از طریق گفت‌وگو حل کند. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در پی ضرب الاجل سه روزه بارزانی به بغداد در بیانیه‌ای اعلام کرد که این اتحادیه حامی حق حاکمیت و تمامیت ارضی عراق است و از اقداماتی مانند همهپرسی باید خودداری شود.
اسرائیل از جمله معدود موافقان استقلال کردستان عراق است. بنیامین نتانیاهو در ۱۲ سپتامبر امسال در بیانیه‌ای صراحتا اعلام کرد که کشور تحت رهبری او "از تلاش قانونی مردم کُرد برای دستیابی به کشوری مستقل حمایت می‌کند." دیگر مقامات اسرائيل نیز بارها بر ضرروت حمایت از استقلال کردستان تاکید کرده‌اند.
بسیاری از تحلیلگران روسیه را در جبهه حامیان این همهپرسی قرار داده‌اند، اما این کشور به صورت رسمی از آن حمایت نکرده است. اخیرا سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفته بود "اجرای نهایی این همهپرسی" ممکن است بر اوضاع منطقه تاثیر بگذارد. او پیشتر هم در مصاحبه با تلویزیون رووداو با اشاره به رابطه تاریخی روسیه با کردها تاکید کرده بود که موضع روسیه همواره حمایت از کردها بوده است.
اتحادیه عرب نیز روز ۵ سپتامبر با تشکیل جلسه در سطح وزیران خارجه با برگزاری همهپرسی اسقلال کردستان عراق مخالفت و آن را نقض قانون اساسی این کشور دانست. عربستان هم خواهان توقف اجرای همهپرسی شده است.
اما مهمترین مخالفان این همه پرسی کشورهای همسایه، به ویژه ایران و ترکیه هستند.
ایران
آیتالله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، در ملاقات اخیر خود با حیدر عبادی، نخست‌وزیر عراق تاکید کرد که عراق "باید یکپارچه بماند و حق چنین کشوری، ایستادن بر روی پای خود و مقابله قدرتمندانه با کسانی است که به دنبال برخورد با عراق هستند."
حق نشر عکسSADIKGULECImage captionترکیه و ایران نگران تأثیر همهپرسی اقلیم کردستان بر کردهای خود هستند
در پی این اظهار نظر، مقامات ارشد نظامی ایران نیز مواضع مشابهی گرفتند. سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران روز ۱۷ اوت اعلام کرد که ایران و ترکیه بر مخالفت با همهپرسی استقلال کردستان عراق تاکید دارند. او گفت: "برگزاری این همهپرسی اگر چنانچه اتفاق بیفتد مبنایی برای آغاز یک سری تنش و درگیری در داخل کشور عراق خواهد بود که تبعات آن دامنگیر کشورهای همجوار خواهد شد."
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران هم با تاکید بر ضرورت حفظ "دولت واحد، یکپارچه و فدرال" عراق، تهدید کرده که در صورت برگزاری رفراندم، ایران تمامی معابر و گذرگاه‌های مشترک مرزی را خواهد بست. محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نیز هشدار داده که تشکیل دولت کُردی منجر به ایجاد اسرائيل دوم در خاورمیانه خواهد شد؛ توصیفی که از سوی نوری المالکی، نخست‌وزیر سابق عراق هم تکرار شد.
ترکیه
ترکیه یکی دیگر از کشورهای مخالف این رفراندم است. بن‌علی ییلدیریم، نخست‌وزیر ترکیه، اقلیم کردستان را در مقابل برگزاری رفراندم تهدید به تحریم کرده است. او به روزنامه حریت گفته است که ترکیه حتی به تعویق همهپرسی رضایت نمی‌دهد و خواهان لغو آن است. رجب طیب اردوغان، رئيس جمهور و داوود چاش اغلو وزیر خاجه ترکیه نیز برگزاری این رفراندم را "اشتباه بزرگ" خوانده و خواهان لغو آن شده‌اند. نیروهای نظامی ترکیه هم در مرز با کردستان عراق یک مانور نظامی برگزار کرده و بعد از آن نیز به بهانه حضو پ‌ک‌ک بار دیگر مناطقی در مرزهای کردستان را گلوله‌باران کرده است.
ایران و ترکیه هر کدام در کشورهای خود با مساله کُرد درگیر هستند. بسیاری بر این باروند که همهپرسی استقلال کردستان و متعاعقب آن تشکیل دولت احتمالی کردستان، کردهای دیگر کشورها را هم به همان سمت می‌برد، اما گروهی دیگر بر این باورند که مخالفت‌های ایران و ترکیه همیشگی نخواهد بود و تشکیل چنین کشوری به منزله بسته شدن پرونده کردستان برای همیشه است. لذا علاوه بر منافع استراتژیک و شراکت اقتصادی در سطحی بالا به لحاظ امنیتی نیز به نفع هر دو کشور است که یک کردستان مستقل ضعیف و شکننده تشکیل شود.
احتمالا کشورهای عرب منافع کمتری از کردستان مستقل خواهند داشت. دولت احتمالی کردستان تنها در شرایطی با استقبال و حمایت کشورهای عربی قرار خواهد گرفت که آشکارا مقابل ایران، رقیب استراتژیک آنها تشکیل شود؛ احتمالی به دلایل سیاسی و تاریخی دور از ذهن است.
در رابطه با آمریکا و اتحادیه اروپا نیز، به نظر می‌رسد که مخالفت آنها چندان جدی نیست. مواضع رسمی آنها تا این لحظه بیشتر جنبه توصیه داشته تا تهدید.
بنابراین تاریخ تعیین شده برای همهپرسی در حالی نزدیک می‌شود که در ظاهر کمترین همبستگی جهانی با آن وجود دارد. ولی مقامات کُرد می‌گویند که این مسئله داخلی است و تکیه آنها بر مردم و طرفداران استقلال کردستان است. بارزانی در ماه‌های گذشته چندین بار اعلام کرده که اقلیم کردستان حاضر است هزینه این همهپرسی را بدهد و برای هر نوع اعلام محدودیتی به ویژه از جانب کشورهای همسایه آمادگی کامل دارد.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید