این اولین بار نیست که فعالان محیط زیست، با اتهامهای امنیتی مواجه میشوند. پیش از این هم در مواردی، معترضان به سیاستهای دولت درباره دریاچه ارومیه یا معترضان به بیتوجهی دولت به مسائل زیست محیطی در سیستان و بلوچستان و خوزستان، با برخورد نیروهای امنیتی و بعد با اتهامات امنیتی از جمله "اقدام علیه امنیت ملی، اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرایم علیه امنیت ملی" رو به رو شدند.
بعضی از فعالان محیط زیست در استانهای مرزی هم با اتهامهای مانند "جداییطلبی" متهم شدهاند.
همچنین در ایران بارها خبرنگاران، یا فعالانی که درباره "تخریب محیط زیست" در رسانهها نوشتهاند، تحت پیگرد و فشار قرار گرفتهاند. در تازهترن موارد، الهه موسوی، خبرنگار محیط زیست روزنامه قانون که گزارشی از تخریب جنگل "داراب کلا" در مازندران نوشته بود، از سوی شرکت "نکا چوب" به دادگاه کشیده شد. این خبرنگار پیشتر هم به خاطر گزارشهایش درباره تخریب محیط زیست به دادگاه احضار شده بود.
مهدی پرسا، مدیر فصلنامه "قاف" هم اخیرا درپی انتشار مطلبی درباره تخریب پارک جنگلی قلعه رودخان فومن به دادگاه رفت.
کاوه مدنی، معاون آموزش و پژوهش سازمان محیط زیست که به گفته محمود صادقی، نماینده مجلس، در جریان دستگیریهای اخیر بازداشت شده، در یکی از حسابهای شبکه اجتماعی خود از خبرنگاران حمایت کرده بود. سازمان محیط زیست هم در بیانیهای به صورت ضمنی از خبرنگاران محیط زیست حمایت کرده بود.
لبه تاریکی
برخورد دولتها یا شرکتهای بزرگ، با فعالان محیط زیست سابقهای طولانی و البته جهانی دارد. این برخوردها شاید برای بسیاری، تداعیکننده سریال بریتانیایی "لبه تاریکی" باشد که در دهه ۱۳۷۰ از تلویزیون ایران پخش میشد. این سریال در اواخر دهه ۱۳۸۰، در بریتانیا هم پرطرفدار بود.
لبه تاریکی داستان پلیسی را دنبال میکند که در جستوجوی دلیل مرگ دخترش -که یک فعال جنبش ضد سیاستهای هستهای بود- به شبکهای مخوف با حمایت دولت بریتانیا میرسد که فعالیتهایشان آینده زمین را تهدید میکند.
سریال لبه تاریکی گرچه بازتابدهنده وحشت دوران جنگ سرد از اقدامات مخفیانه دولتها است، اما در عین حال بیانگر واقعیتی است که شاید کمتر - به صورت متمرکز - مورد توجه رسانهها قرار میگیرد و آن فشار بر معترضان به سیاستهای زیست محیطی دولتها و سودجوییهای شرکتهای پر قدرت با صاحبان پرنفوذ و حتی متصل به دولتها هستند.
خطر برای فعالان محیط زیست، یا معترضان به مشکلات محیط زیستی، مسئلهای جهانی است. سالانه صدها نفر در جهان در ارتباط با محیط زیست، جانشان را از دست میدهند، یا دچار گرفتاری میشوند.
موسسه غیر انتفاعی گلوبال ویتنس سالانه گزارشهای جامعی از فشار بر این فعالان یا معترضان منتشر میکند. بر اساس تازهترین گزارش این موسسه، در سال ۲۰۱۷ میلادی، در دنیا ۱۹۷ نفر در دفاع از زمین، حیات وحش یا منابع طبیعی کشته شدهاند. این افراد در نتیجه ایستادن در برابر دولتها یا شرکتهایی که در حال آسیب زدن به محیط زیست بودند جان خود را از دست دادند.
بیشتر این قتلها در برزیل، کلمبیا، فیلیپین و هند گزارش شده است. جدای از کشتن، براساس گزارش موسسه گلوبال ویتنس، بسیاری از فعالان با تهدید به قصد ساکت کردن آنها، بازداشت، آزار جنسی، شنود غیر قانونی و اقدامات قضایی شدید مواجه بودهاند.
عامل خشونتها علیه فعالان محیط زیست یا معترضان به سیاستهای محیط زیستی هم براساس گزارش گلوبال ویتنس، گستره وسیعی را در بر میگیرد، از پلیس و ارتش تا شبه نظامیان مرتبط با دولت تا مأموران امنیتی شرکتها و گروههای تبهکاری که در استخدام بعضی از شرکتها بودهاند.
تقریبا تمام موارد قتل فعالان محیط زیست یا معترضان در کشورهای در حال توسعه، در آسیا، آمریکای جنوبی و آفریقا گزارش شده، اما در کشورهای توسعهیافته، شرکتهای بزرگ با روشی متفاوت با فعالان محیط زیست برخورد میکنند.
در بریتانیا، روزنامه گاردین شش سال پیش به مدارکی دست یافت که نشان میداد چندین شرکت تولید انرژی، و حتی شرکتهای مشهوری مثل خطوط هوایی بریتانیا و پورشه، برای زیر نظر گرفتن فعالیتهای فعالان محیط زیست و مخالفان سیاستهایشان، کارآگاه خصوصی استخدام کردهاند. این شرکتها هدفشان را آگاهی یافتن از قصد معترضان و مقابله با آثار سیاسی و مالی اعتراضها اعلام کرده بودند.
علاوه بر شرکتهای خصوصی، پلیس هم در مواردی تلاش کرده اند که مأموران مخفی خود را وارد گروههای فعال محیط زیست کند، گرچه در بیشتر مواردی که ماجرا افشا شده، هدف گروههای آنارشیست یا گروههایی بودهاند که دست به اعتراضهای خشن میزدند.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمیکند.
افزودن دیدگاه جدید