عربستان سعودی 'آمریکا را به توقف استفاده از دلار در معاملات نفتی تهدید

براساس این گزارش، مقامات و کارشناسان نفتی عربستان در ماه‌های اخیر این موضوع را مورد بررسی قرار داده‌اند و برخی منابع به رویترز گفته‌اند که این موضوع با بعضی از کشورهای عضو اوپک نیز مطرح شده تا نظر مساعد آنها برای تغییر احتمالی ارز معاملات نفتی جلب شود.

طرح مورد اشاره که قانون ضد کارتل‌های تولید و صدور نفت "نوپک NOPEC"نام دارد، در صورت قانونی شدن به مراجع قضایی آمریکا امکان می‌دهد تا سازمان کشورهای صادرکننده نفت - اوپک - را به عنوان یک نهاد تولیدی و بارزگانی مشمول قوانین آمریکا علیه انحصارات قرار دهند. قوانین ضدکارتل در آمریکابه منظور پیگیری و پیگرد قضایی اقدامات انحصاری از طریق تبانی و همکاری نهادهای تولیدی و تجاری تدوین و اجرا می‌شود.

این قوانین به منظور حمایت از حقوق خریداران در برابر احجاف تولیدکننگان و فروشنگان تصویب شده و هدف از آنها، تضمین رقابت بین عرضه‌کنندگان کالا در زمینه بهبود کیفی و کاهش قیمت است.

حق نشر عکسAFPImage captionوزیر نفت عربستان در نشست اوپک - گفته می‌شود عربستان موضوع تغییر ارز معاملات نفتی را با سایر اعضای اوپک مطرح کرده است

مخالفان اوپک از زمان قدرت گرفتن این سازمان در دهه ۱۹۷۰ هر از چند گاهی از عنوان "کارتل نفتی" برای ابراز ناخرسندی از اقدامات این سازمان استفاده کرده‌اند. به گفته آنان، اعضای اوپک به جای رقابت باهم برای عرضه نفت به ارزانترین قیمت، از طریق تبانی و با بهره‌برداری از سهم عمده سازمان در بازار جهانی، بهای مورد نظر خود را به خریداران "تحمیل" می‌کنند. به عبارت دیگر، وجود سازمان اوپک به زیان مصرف‌کننده است.

با اینهمه، عنوان کارتل برای اوپک هرگز جنبه رسمی نیافته است. مقامات اوپک و مدافعان این سازمان، ضمن استدلالاتی در توجیه فرآیند قیمت‌گذاری نفت، تاکید داشته‌اند که اعضای اوپک را کشورهای مستقل تشکیل می‌دهند که به عنوان نهادهای "حاکمیتی" مشمول قوانین آمریکا از جمله قوانین ضدکارتل نمی‌شوند.

به گفته کارشناسان، تبدیل این طرح به قانون که مستلزم تصویب در کنگره و امضای رئیس جمهوری است، چندان محتمل نیست.

حق نشر عکسGETTY IMAGESImage captionتاسیسات نفتی آمریکا - ایالات متحده در حال حاضر بزرگترین تولیدکننده نفت جهان است و بعضی کارشناسان تبدیل این کشور به صادرکننده خالص نفت را پیش بینی کرده‌اند

این طرح برای نخستین بار در سال ۲۰۰۰ میلادی درکنگره آمریکا مطرح شد با این هدف که به محاکم آمریکایی اجازه داده شود مصونیت حاکمیتی را از اوپک سلب کنند و اجازه پیگرد قانونی این سازمان در برابر اتهام سوء استفاده از موقعیت انحصاری برای "اجحاف به خریدار" را داشته باشند. این طرح چند بار در کنگره مطرح شده اما به مرحله رای‌گیری نهایی و تصویب نرسیده است.

گفته می‌شود که از زمان به قدرت رسیدن دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، طراحان نوپک امید بیشتری به تصویب آن یافته‌اند. آقای ترامپ در کتابی که چند سال قبل از دوره ریاست جمهوری خود منتشر کرد گفت که از این طرح حمایت می‌کند، هرچند از زمان انتخاب به ریاست جمهوری در این زمینه اظهار نظری نکرده و در عوض، بر اهمیت رابطه با عربستان سعودی تاکید گذاشته است.

علاوه بر موضعگیری قبلی رئیس جمهوری، شرایط نفتی آمریکا و روابط آن کشور با اوپک در سال‌های اخیر دستخوش تحول شده است. طی ده سال اخیر، با گسترش بهره‌برداری از نفت شیل، تولید نفت آمریکا یک برابر و نیم بیشتر شده و به حدود ۱۲ میلیون بشکه در روز رسیده است که بالاترین میزان تولید نفت خام در جهان است. در مقابل، واردات نفت اوپک توسط آمریکا طی همین مدت به کمتر نصف رسیده و از حدود ۶ میلیون بشکه به حدود ۳ میلیون بشکه در روز کاهش یافته است.

اگرچه ایالات متحده بزرگترین مصرف‌کننده نفت در جهان است اما برخی کارشناسان آمریکایی پیش بینی کرده اند که به زودی، صادرات این کشور از واردات پیشی خواهد گرفت و آمریکا هم به یک صادرکننده نفت خام تبدیل خواهد شد. البته چنین تحولی مستلزم رفع موانعی مانند محدودیت ظرفیت لوله‌های انتقال نفت و تغییر نوع نفت مورد استفاده پالایشگاه‌های آمریکاست.

اجرایی شدن تهدید عربستان سعودی در مورد تغییر ارز معاملاتی نفت و پیروی سایر اعضای اوپک از آن قطعا باعث تضعیف موقعیت دلار به عنوان مهمترین ارز در مبادلات جهانی خواهد شد. چنین تحولی با استقبال کشورهایی مانند روسیه مواجه خواهد شد که خواستار تنوع در ارزهای مورد استفاده در بازرگانی بین‌المللی هستند زیرا معتقدند که موقعیت ممتاز دلار به حفظ موقعیت سیاسی برتر آمریکا در جهان کمک می‌کند.

به گزارش رویترز، مقامات سعودی در مورد این گزارش اظهار نظری نکرده اند و مقامات دولتی آمریکا نیز گفته اند که از اظهار نظر پیرامون طرح های کنگره معذور هستند.