با گذشت شش ماه از اعتراضات آبان ماه و درحالی که مقام‌های جمهوری اسلامی هنوز حاضر به اعلام شمار کشته‌شدگان وبازداشت‌شدگان نیستند، محمد خاتمی، رییس جمهور اسبق، با انتشار یک پیام ویدیویی ضمن ابراز نگرانی از گسترش نارضایی و آغاز اعتراضات، مردم را آغازگر خشونت در جریان اعتراضات معرفی کرد و گفت که «مردم برای ابراز نارضایتی میل به خشونت پیدا می‌کنند و حکومت به خشونت متقابل متوسل می‌شود».
سخنان خاتمی در حالی بیان شده است که در جریان اعتراضات سراسری آبان ماه و پس از افزایش قیمت بنزین در ایران، مقام‌های جمهوری از جمله مقام‌های دولت روحانی که با حمایت خاتمی و اصلاح‌طلبان به قدرت رسیدند، به صراحت از کشتار معترضان سخن گفتند؛ عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور گفت ما علاوه بر آنکه به سر معترضان گلوله میزنیم، به پایشان هم شلیک می‌کنیم و لیلا واثقی، فرماندار قلعه حسن‌خان به صراحت در یک مصاحبه ویدیویی گفت که شخصا دستور شلیک به سوی مردم معترض را صادر کرده است.
در جریان اعتراضات آبان ماه بنابر گزارش خبرگزاری رویترز دست‌کم یک هزار و پانصد نفر از مردم معترض از جمله شماری از کودکان و نوجوانان با شلیک نیروهای انتظامی، امنیتی و اعضای سپاه پاسداران کشته شدند.
محمد خاتمی در پیام ویدیویی که روز شنبه بیستم اردیبهشت ماه منتشر کرد، با بیان اینکه «سرمایه اجتماعی ما به شدت ضعیف شده است و نخبگان جامعه ما، کارآفرینان جامعه ما، زنان ما، مردان ما نوعی نارضایتی دارند»، گفت که نارضایتی «ناامیدی ایجا می‌کند، ناامیدی بی‌اعتمادی ایجاد می‌کند، بی‌اعتمادی که ایجاد شد کم‌کم جامعه میل به خشونت برای ابراز نارضایتی و رهایی از آن ناامیدی پیدا می‌کند و حکومت هم ممکن است به خشونت متقابل متوسل شود و یک چرخه ایجاد می‌شود؛ خشونت مردم که البته دشمنان هم به آن دامن می‌زنند و خشونت متقابل حکومت و این سبب افزایش خشونت در هر دو طرف می‌شود.»
این در حالی است که مقام‌های رسمی به صراحت کشتار معترضان را پذیرفته‌اند اما با گذشت شش ماه همچنان از اعلام آمار و تعداد کشته‌شدگان و بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان ماه ۹۸ خودداری می‌کنند.
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور، روز پنج‌شنبه هجدهم اردیبهشت در جلسه با استانداران، گفت: «بحث تغییر قیمت بنزین، یک رویداد بزرگ بود و همه مراحل تصمیم سازی و تصمیم گیری درباره این موضوع در حوزه نظام و حاکمیت اتفاق افتاد و اجرای همه ابعاد آن نیز با نظارت کامل در سلسله مراتب نظام و حاکمیت، انجام شد» هرچند «آنچه رخ داد، برای همه ما حادثه غم انگیزی بود.»
علاوه بر این، محمود صادقی، نماینده مجلس سه‌شنبه بیست و هفتم آذرماه۹۸، با اشاره به جلسه نمایندگان و وزیر کشور درباره دلایل استفاده از سلاح گرم علیه معترضان، گفت: «در همین جلسه، یکی از نمایندگان شهرستان‌ها از رحمانی فضلی سوال کرد که آیا امکان تیراندازی، دست کم به پا یا کمر به پایین وجود نداشته که چنین شلیک‌هایی انجام شده است؟ وزیر کشور هم در پاسخ عنوان کرد که خب! شلیک به پا هم انجام شده بوده است. پاسخی که نمایندگان از آن شگفت‌زده شدند و متعجب از اینکه آقای وزیر، با بی‌خیالی چنین مساله‌ای را عنوان کرده است.»
با این همه این اولین بار نیست که محمد خاتمی و جناح اصلاح‌طلب، مردم و معترضان را عامل خشونت در جریان اعتراضات معرفی می‌کنند. خاتمی در جریان اعتراضات دی ماه سال ۹۶ نیز مواضعی مشابه اتخاذ کرد. مجمع روحانیون که خاتمی ریاست شورای مرکزی و محمد موسوی خوئینی دبیرکلی آن را بر عهده در جریان اعتراضات دی ماه ۹۶ طی بیانیه‌ای مردم معترض را «عناصر فرصت طلب و عوامل آشوبگر» توصیف کرد که به «قتل انسان‌های بی‌گناه» در جریان اعتراضات اقدام کردند.
خاتمی و جناح اصلاح‌طلب همچنین در برابر کشتار مردم معترض در آبان ماه ۹۸ چون سرکوب اعتراضات مردم در سال۹۶ از سوی حکومت سکوت کرده یا در مواردی به صراحت از آن حمایت کردند. به ویژه در قبال دستور بازداشت و حتی دستور سرکوب مردم معترض از سوی حسن روحانی، رییس جمهور مورد حمایت‌شان، که در مقابل دوربین‌های تلویزیونی و به دلیل راه‌بندان اعتراضی صادر شد، سکوت کردند.
رییس جمهور اسبق جمهوری اسلامی که همواره در سخنانش و همچنین در دوره ریاست جمهوری خود بر دادن اطمینان خاطر به علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی تاکید داشت، در پیام جدید خود نیز به تلاش مشابه دست زد و گفت: «من سه چهارسال پیش از سر خیرخواهی مساله آشتی ملی را مطرح کردم. منی که هیچ نگاهی به قدرت ندارم و نخواهم داشت و یک ذره دلم برای قدرت تنگ نشده و فقط و فقط خدایم شاهد است برای این مملکت، برای نظام و مردم آنچه به نظرم خیر می‌آید، مطرح می‌کنم و گفتم آشتی ملی که مورد اعتراض هم قرار گرفت.»
او گفت که «معتقدم اگر این آشتی مورد قبول واقع شده بود شاید امروز بسیاری از مشکلات را نداشتیم و وضع بهتری داشتیم. امروز ما باید همبستگی ملی را که زمینه آن را کرونا فراهم کرده گسترش دهیم، بخش‌های مختلف جامعه می توانیم در کنار هم باشیم. دولت باید اولویت هایی برای حفظ این همبستگی و ایجاد امید در جامعه تعیین کند.
خاتمی در بخشی از سخنانش البته گفت که «حاکمیت و دولت ما اگر اشتباهی کرده‌اند به اشتباه خود اعتراف کنند، قادر باشند برگردند از آن اشتباه و اگر مشکلاتی وجود داشته که می‌شد حل شود و حل نشده ما بیاییم ببینیم چرا حل نشده است.»
او همچنین بخشی از سخنان خود را به شیوع کرونا و پیامدهای آن اختصاص داد و بعد از شیوع این ویروس انسان‌ها با همدیگر همدل‌تر و مهربان‌تر شده‌اند و «حتی شما در لحن بسیاری از قدرتمندان و سیاستمدارانی که خشونت را به راحتی به کار می‌گرفتند نوعی مهربانی و آرامتر شدن را می بینید. این هم از برکاتی است که در کنار زیان‌های کووید۱۹ وجود دارد.»
رییس جمهور اسبق جمهوری اسلامی در بخشی از پیام خود گفت که «ما مشکلات بزرگی داریم، خواه آن را بپوشانیم، خواه آن را ابراز کنیم. وضع اقتصاد ما وضع بدی است، فاصله طبقاتی ما در جامعه بیشتر شده است. منابع ما کاهش و هزینه‌های افزایش پیدا کرده است.»
خاتمی گفت که «اینها را نمی توانیم بپوشانیم. اگر هم بپوشانیم واقعیت کار خودش را می‌کند.»
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید