مایک پمپئو وزیر امورخارجه امریکا روز گذشته اعلام کرد که «مکانیسم ماشه» از تاریخ 20،8،2020 فعال شده و به مدت 30 روز فرصت وجود دارد.
مکانیسم ماشه به چه معناست؟
مکانیسم ماشه (Snapback) در راستای حل‌اختلاف پیش بینی شده در برجام، فرآیندی است که اگر یکی از طرف‌های برجام به این جمع‌بندی برسد که طرف دیگر به تعهدات ذکر شده در این توافق پایبند نیست، می‌تواند به کمیسیون مشترک شکایت کند. شورای امنیت نیز 30 روز فرصت دارد تا درباره استمرار تعلیق تحریم‌ها یا بازگرداندن آن‌ها قطعنامه صادر کند.
فارغ از چند و چون مکانیسم ماشه و نحوه اجرایی شدن آن، آنچه اکنون قابل تأمل است اینکه هر مقرره و ماده حقوقی دارای دو وجه حقوق وتکالیف است، و بهره مندی از امتیازات در قراردادها منوط به پایبندی کشورها به تعهدات و تکالیف مندرج در آن است. چارچوب‌ها و مکانسیم های حقوقی در عرصه ملی آمریکا احتمالاً تفسیر قوانین آمریکا را به ترامپ و دولت وی نمی‌دهد.
زیرا که حقوق اساسی و حقوق داخلی مستحضر به پشتیبانی مکانیسم‌هایی چون موازنه و تعادل، قدرت افکار عمومی و رسانه‌ای است. با این حال ماهیت آنارشیک حقوق بین الملل از ضمانت اجرا محروم است و رفتار دولت‌ها و تبعیت و یا عدم تبعیت از این قوانین عمدتاً ناظر به قدرت کشورهاست.
اگر در این مدت، شورای امنیت نتواند در این خصوص قطعنامه صادر کند، تمام تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل که قبل از برجام برقرار شده بودند، به طور اتوماتیک بازمی‌گردند. به این ساز و کار، مکانیسم ماشه (Snapback) یا بازگشت سریع تحریم‌ها هم می‌گویند.نکته مهم این ساز و کار، این است که بازگشت تحریم‌ها، قابل وتو نیست بلکه «عدم بازگشت تحریم ها» قابلیت وتو دارد. یعنی رای گیری برای «بازگشت تحریم ها» انجام نمی شود بلکه برای «ادامه تعلیق تحریم ها» انجام می شود که حتی اگر شورا به آن رای ندهد، یک عضو دارای حق وتو می تواند رای را وتو کرده و عملا تحریم ها بازگردند.
فراتر از این و با توجه به سابقه این موضوع و اینکه در سیاست هیچ چیز غیرممکن نیست باید منتظر شویم و ببینیم که چه رخ خواهد داد.
البته الحاق نظر حقوقی و به جریان انداختن مکانیسم ماشه منحصر به چند روز نیست . و با توجه به قطعنامه تازه‌ای که تدوین شده و هیچ ارتباطی به قطعنامه2231 نداردممکن است از مکانیسم ماشه استفاده نماید. سیاست مکانیسم ماشه ممکن است عملی نباشد اما از طریق دیگری می توانند.
نیره انصاری، حقوق دان، متخصص حقوق بین الملل، کوشنده حقوق بشر
20،8،2020
30،5،1399
صفحه فیسبوک زنان ایران برای برابری پایدار W.I.S.E
https://www.facebook.com/107215001074500/posts/135124284950238/
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید