مشاور ارشد پیشین اوباما: بایدن به توافق اتمی بازمی گردد

رابرت مالی، هم اکنون رئیس گروه بین المللی بحران است. این گروه یک اتاق فکر آمریکایی برای پیشگیری از درگیری ها است. او از دوستان نزدیک تونی بلینکن، مشاور ارشد جو بایدن است که از او به عنوان وزیر امورخارجه احتمالی آینده آمریکا و یا مشاور امنیت ملی کاخ سفید نام برده می شود. رابرت مالی و تونی بلینکن هردو به زبان فرانسه مسلط هستند و در بخشی از تحصلات خود  در یک دبیرستان فرانسوی  هم کلاس بوده اند و از همان موقع  طرح دوستی بین آنان آغاز شده و ادامه دارد.

رابرت مالی درباره بازگشت بایدن به توافق اتمی و برجام به لوپوئن می گوید:« در این باره، اهداف رئیس جمهوری منتخب آمریکا کاملاً روشن است. همان طور که تونی بلینکن و تمام هیئت مشاوران بایدن گفته اند، به شرط بازگشت ایران به تعهدات خود و رعایت مفاد توافق هسته‌ای، جو بایدن قصد دارد به توافق اتمی و برجام بازگردد. بنا براین هر دو طرف به بازگشت به این توافق تمایل دارند. ایران نیز همین حرف را می زند، یعنی اینکه تهران آماده است که اگر ایالات متحده همین کار را انجام دهد، به تعهدات خود در برجام بازگردد. جمهوری اسلامی[ پس از یک دوره مشکلات بزرگ اقتصادی] خواهان آرامش اقتصادی است و دولت بایدن  نیزنمی خواهد با ایران بحران دیگری ایجاد شود. بنا بر این با توجه به قانون نقطه ثقل سیاسی پیش بینی می شود که هردو کشور احتمالاً در این نقطه در یک جهت حرکت کنند.

آیا چالش های زیادی بر سر بازگشت دو کشور به توافق هسته ای وجود دارد؟

رابرت مالی در پاسخ می گوید: «بله، بادهای مخالفی در این راه می وزند. نخست آنکه ایران خواهان جبران خسارت مالی است زیرا از لغو تحریم ها در سطح اقتصادی نه تنها بهره چندانی نبرده است، بلکه بازگشت تحریم ها توسط دونالد ترامپ موجب خسارات سنگینی به اقتصاد ایران شده است. با این حال، من نمی بینم که دولت بایدن این موضوع را بپذیرد. دوم اینکه رویکردهای مختلفی برای توالی بازگشت آمریکا و ایران در توافق هسته ای وجود دارد و آنها باید در این موارد با یکدیگر سازش کرده و هماهنگ شوند. افزون بر این، دولت ترامپ  موجی از تحریم ها علیه ایران ایجاد کرده است و با وجودیکه می داند باید قدرت را بزودی ترک کند، این اقدامات تحریمی را ادامه می دهد. البته رئیس جمهور منتخب می تواند همه این تحریم ها را لغو کند، با این وجود، اقدامات تحریمی دولت ترامپ باعث می شود که بازگشت سیاسی ایالات متحده به برجام از نظر سیاسی دشوار باشد. از سوی دیگرانتخابات آینده ریاست جمهوری ایران خطر ایجاد فضای سیاسی نا مناسب داخلی و اختلاف نظر برای پذیرش مصالحه[ با آمریکا] را بیشتر می کند.  و بالاخره تجربه دوران ترامپ به ایرانیان این موضوع را اثبات کرده که تعهدات یک رئیس جمهوری در آمریکا می تواند به راحتی توسط رئیس جمهوری دیگر از بین برود. بنابراین عدم اعتماد در این زمینه وجود دارد. اما به رغم همه این دشواری ها، به نظر من طرفین در بازگشت به برجام سود خواهند برد تا این کار را رها کنند. در واقع هیچ جایگزین رضایت بخش واقعی دیگری در حال حاضر برای توافق هسته ای  وجود ندارد.»

آیا ما شاهد بازگشت به دوران اوباما  و پایان انزوای جمهوری اسلامی در جهان خواهیم بود؟

رابرت مالی پاسخ میدهد:« اول از همه این که ایران یک کشور منزوی در جهان نیست. این کشور روابط خوبی با اروپا،  روسیه و چین دارد. از طرف دیگر می توان گفت بله، بازگشت به دیپلماسی ایرانی-آمریکایی در کار خواهد بود. قطعاً این پایان سیاست فشار و تحریم های حداکثری آمریکا علیه ایران خواهد بود. تصور می کنم، این بازگشت پایان تحریک آمیزترین اقدامات منطقه ای ایران باشد. اما آیا روابط[ بین ایران و آمریکا] خوب خواهد شد؟ نه، آیا روابط بین دو کشور عادی خواهد شد؟ شک دارم. اما آنچه مسلم است، حداقل ما شاهد یک ثبات در روابط بین ایران و ایالات متحده خواهیم بود و شاید ما شاهد بحث و گفتگو در مورد موضوعات دیگری به جز موضوع هسته ای باشیم.»

آیا با توجه به دیوار بی اعتمادی میان دو کشور، خصوصاً پس از خروج یک جانبه ترامپ از توافق هسته ای بسیار زود هنگام نیست که در باره چشم انداز بهبود روابط بین آمریکا و ایران فکر کنیم؟

رابرت مالی: در واقع، ایرانی ها اعتقاد دارند كه رئیس جمهوری بعدی آمریكا در شكستن توافق نامه ای كه توسط جو بایدن احیا خواهد شد، شتاب خواهد کرد. البته با توجه به آنچه در دوران ترامپ مشاهده کرده اند، چنین عقیده ای چندان نامشروع نیست. من قبلاً گفتم که دولت ترامپ به دنبال کشیدن دیواری از تحریم ها برای ممانعت از بازگشت رقیبش به این توافق است.  بنابراین، دولت بایدن باید دیواری آن قدر از نظر دیپلماتیک قوی و مستحکم بنا کند که هیچ کسی برای بار دوم  نتواند آن را خراب کند. درسی که از چهار سال گذشته می گیریم این است که اگر واقعا خواستار توافقی قوی هستیم که دوام بیاورد، این توافق باید دربرگیرنده موضوعات دیگر و انگیزه های عمیق تر در تنش های میان ایران و آمریکا باشد.

رابرت مالی در ادامه گفتگو خود با این هفته نامه فرانسوی در پاسخ به این سوال که آیا این تنش زدایی در روابط بین آمریکا و ایران موجب به خشم آمدن متحدان آمریکا در منطقه از جمله اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی نخواهد شد، گفت: «برای همین موضوع، نکته اصلی این خواهد بود که شکل وضعیت منطقه تغییر کند تا گفتگو میان ایران از یک سوی و  عربستان سعودی و امارات متحده ایجاد شود. این یک شرط مهم برای ارتقاء روابط بین واشنگتن و تهران به مرحله ای بالاتر است.»