اما دموکرات‌ها، از جمله نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان، می‌گویند که آقای ترامپ باید مسئول اعمالی شناخته شود که به نظر خیلی‌ها باعث و بانی وقایع ۶ ژانویه بود.
با این که شاید وقت کافی برای برکناری او پیش از اتمام دوره کاریش نباشد، آن‌ها همچنان دوست دارند که او را جریمه کنند، و نه تنها مانع از تعلق گرفتن مزایای مرسوم رئیسان‌جمهور سابق به او شوند، بلکه انتخاب او به مناصب دولتی را نیز در آینده ممنوع کنند.
با این که برکناری رئیس‌جمهور امری بعید به نظر می‌رسد، اما مسیرهایی برای این کار پیش‌بینی شده است.
در ادامه این مسیرها را بررسی می‌کنیم.
متمم ۲۵ام قانون اساسی
دموکرات‌های ارشد کنگره - نانسی پلوسی و چاک شومر، رئیس فراکسیون دموکرات سنا - از مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور، و اعضای کابینه آقای ترامپ خواسته‌اند که او را به خاطر "تشویق به شورش" برکنار کنند.
خانم پلوسی به دنبال تصویب قطعنامه‌ای در مجلس نمایندگان است که از آقای پنس می‌خواهد متمم ۲۵ام را به اجرا بگذارد.
متمم ۲۵ام به معاون رئیس‌جمهور اجازه می‌دهد که در صورت ناتوانی رئیس‌جمهور از اجرای وظایفش جای او را بگیرد، مثلا در صورتی که وی به خاطر بیماری فیزیکی یا روانی قادر به انجام وظایفش نباشد.
انتظار می‌رود که این قطعنامه روز سه‌شنبه به تصویب برسد و آقای پنس بعد از آن باید ظرف ۲۴ ساعت این متمم را اجرایی کند. اگر چنین نکند، روند برکناری آقای ترامپ از طریق استیضاح در مجلس نمایندگان کلید خواهد خورد.
شمشیر استیضاح یا اخراج معلق بر سر ترامپ
قسمت مورد بحث این متمم ماده چهار آن است که به معاون رئیس‌جمهور و اکثریت اعضای کابینه اجازه می‌دهد که آقای ترامپ را ناتوان از انجام وظایفش معرفی کنند.
آن‌ها باید با ارسال نامه‌ای به رئیس مجلس نمایندگان و رئیس سنا اعلام کنند که رئیس‌جمهور یا شایسته حکومت کردن نیست، یا قادر "به اجرای وظایف و مسئولیت‌های جایگاهش". در آن مقطع، آقای پنس به صورت خودکار در راس امور قرار خواهد گرفت.
البته رئیس‌جمهور می‌تواند به صورت کتبی به این نامه پاسخ دهد، و در صورت مخالفت او با محتوای آن، تصمیم نهایی با کنگره خواهد بود. برکناری رئیس‌جمهور از طریق رای‌گیری در مجلس نمایندگان و سنا به حداقل دو سوم آراء اعضای هر دو مجلس نیاز دارد.
تا وقتی که این مساله رفع و رجوع نشود، شخص معاون مسئول اجرای وظایف رئیس‌جمهور خواهد بود.
اما تا این لحظه هیچ نشانه‌ای مبنی بر علاقه آقای پنس، و حداقل هشت عضو کابینه، به اجرایی کردن این متمم وجود ندارد و طبق گزارش‌ها با چنین کاری مخالف است.
استیضاح
خانم پلوسی اینگونه نشان داده است که در صورتی که آقای پنس اقدام نکند، اعضای مجلس نمایندگان را به منظور شروع روند استیضاح دوم آقای ترامپ به کنگره فرا خواهد خواند.
رئیس‌جمهور یک بار پیش از این به اتهام کمک گرفتن از اوکراین برای پیروزی در انتخابات استیضاح شده است، هر چند که اعضای سنا رای به برائت او دادند.
آقای ترامپ شاید به نخستین رئیس‌جمهوری تبدیل شود که دو بار استیضاح می‌شود.
این اتفاق تنها در صورتی خواهد افتاد که طرح استیضاح در مجلس نمایندگان به رای گذاشته شود به تصویب اعضا برسد.
پرونده در ادامه به سنا فرستاده خواهد شد، و برکناری رئیس‌جمهوری به رای دو سوم اعضا نیاز دارد. در صورت محکومیت، سنا می‌تواند طرح محرومیت مادام‌العمر آقای ترامپ از مناصب انتخابی را نیز به رای بگذارد.
او در عین حال از مزایایی که طبق قانون رئیسان‌جمهور سابق، مصوب ۱۹۵۸، به اسلافش تعلق گرفته است محروم می‌شود، از جمله حقوق بازنشستگی، بیمه درمانی و تیم محافظتی به هزینه مالیات‌دهندگان.
چنین اتفاقی در تاریخ سیاسی آمریکا بی‌سابقه است و به نظر هم نمی‌رسد که دموکرات‌ها که تنها نیمی از سنا را در اختیار دارند بتوانند رای لازم را جمع کنند.
یادداشتی که یکی از دستیاران میچ مک‌کانل، رهبر فراکسیون جمهوری‌خواه سنا، به وی فرستاده است می‌گوید که سنا تا پیش از ۱۹ ژانویه قادر به در نظر گرفتن طرح استیضاح رئیس‌جمهور نخواهد بود، یعنی تنها یک روز پیش از پایان دوره کاری آقای ترامپ.
این سند می‌گوید که سنا طبق آیین‌نامه نمی‌تواند محاکمه آقای ترامپ را تا یک ساعت بعد از خروج او از قدرت آغاز کند، یعنی یک روز بعد از دریافت طرح استیضاح.
اما دموکرات‌های ارشد مجلس نمایندگان می‌گویند که این حزب شاید طرح استیضاح را تنها بعد از سپری شدن ۱۰۰ روز نخست ریاست‌جمهوری آقای بایدن به سنا بفرستد.
این کار به آقای بایدن اجازه خواهد داد که کابینه خود را تایید کند و سیاست‌های اصلی خود از جمله برخورد با همه‌گیری ویروس کرونا را به اجرا بگذارد - چیزی که در صورت فرستادن طرح استیضاح به سنا به وقفه خواهد افتاد.
کارشناسان قانون اساسی بر سر امکان فرستادن طرح استیضاح به سنا بعد از خروج رئیس‌جمهور از قدرت اختلاف نظر دارند.
آیا ترامپ می‌تواند خود را عفو کند؟
رسانه‌ها به نقل از منابع ناشناس گزارش داده‌اند که آقای ترامپ به دستیاران خود گفته است که دارد به عفو خود در روزهای پایانی حضورش در قدرت فکر می‌کند.
رئیس‌جمهور همین حالا نیز موضوع چندین و چند تحقیق است، از جمله تحقیقات ایالت نیویورک راجع به این که او اداره مالیات، بانک‌ها و شرکای تجاری خود را فریب داده بود یا خیر.
با این اوصاف، آیا رئیس‌جمهور می‌تواند خود را عفو کند؟
پاسخ کوتاه این است که نمی‌دانیم، چرا که متن قانون اساسی هم مختصر است و هم کاربردهای متنوعی دارد. از طرف دیگر، صدور چنین عفوی توسط رئیس‌جمهور سابقه تاریخی ندارد.
برخی از کارشناسان حقوقی قبلا گفته‌اند که چنین کاری ممکن نیست. مرجع آن‌ها اعلام نظر وزارت دادگستری در روزهای پیش از استعفای ریچارد نیکسون است که گفته بود "بر اساس این قاعده اساسی که هیچ کس نباید در محاکمه خود نقش قاضی را ایفا کند" وی نمی‌تواند خود را عفو کند.
دیگران اما می‌گویند که قانون اساسی عفو خویشتن را ممنوع نمی‌کند.
وقوع هر یک از این موارد چقدر محتمل است؟
با این که شاید اکثریت ناچیزی به استیضاح آقای ترامپ در مجلس نمایندگان رای دهند - مثل اتفاقی که در دسامبر ۲۰۱۹ افتاد - بسیار بعید است که دو سوم نمایندگان سنا با برکناری او موافقت کنند.
تعداد اندکی از سناتورهای جمهوری‌خواه از آقای ترامپ خواسته‌اند که استعفا دهد و گفته‌اند که طرح استیضاح وی را در نظر خواهند گرفت، اما هیچ کدام به صراحت اعلام نکرده‌اند که به محکومیت وی رای خواهند داد.
و به اجرا گذاشتن متمم ۲۵ام هم بیش از پیش منتفی به نظر می‌رسد.
با وجود برخی گزارش‌ها مبنی بر مطرح شدن چنین بحثی در سطوح بالا، دو نفر از اعضای کابینه که مخالف آقای ترامپ بودند از سمت خود استعفا دادند، و به نظر هم نمی‌رسد که اعضای باقی‌مانده بخواهند برای برکناری او اقدام کنند.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید