نوبل ادبی ۲۰۱۲ به مو یان نویسنده‌ی چینی رسید

جایزه ادبی نوبل در سال ۲۰۱۲ به نویسنده چینی "مو یان" (Mo Yan) تعلق گرفت. آکادمی سلطنتی علوم سوئد با انتشار این خبر به گمانه‌زنی درباره برنده ادبی نوبل امسال پایان داد.

انتخاب برندگان نوبل ادبی در سال‌های گذشته شگفتی‌ساز بوده و در برخی موارد افرادی موفق به دریافت این جایزه شده‌اند که از شهرت و توانایی ادبی کمتری برخوردار بوده‌اند. اما موفقیت مو یان نشان داد که در سال ۲۰۱۲ اتفاقاَ یکی از نامزدهای مطرح توانست بر دیگر رقبا پیشی گیرد.

نوبل ادبی که مهم‌ترین جایزه در این رشته محسوب می‌شود از سال ۱۹۰۱ تا کنون به نویسندگان و ادیبان برگزیده اعطا شده است.

مو یان، نویسنده‌ی ۵۷ ساله، یکی از برجسته‌ترین نویسندگان چین به شمار می‌‌آید. وی بخاطر نگارش رمان‌های تاریخی و بکارگیری افسانه‌های سنتی چین در داستان‌هایش شهرتی منحصر به فرد دارد. رمان معروف او که در زبان فارسی به نام "ذرت سرخ" (در اصل چینی "ارزن سرخ") شناخته می‌شود به بسیاری از زبان‌های دیگر ترجمه شده است. برخی منتقدان وی را خالق "رئالیسم توهمی" می‌دانند. مو یان با انتشار رمان "ذرت سرخ" در سال ۱۹۸۷ آوازه‌ای جهانی یافت.

بر اساس این رمان فیلمی نیز با همین عنوان به کارگردانی ژانگ ییمو ساخته شد. این اثر در سال ۱۹۸۸ به عنوان فیلم برتر جشنواره بین‌المللی فیلم برلین موفق به کسب جایزه خرس طلایی شد.

مویان نویسنده‌ی "بی‌زبان"

گرچه نام واقعی مو یان، "گوان مویه" است، اما او با نام مستعار خود در جهان ادبیات و هنر شناخته می‌شود. "مو یان" به معنای "فرد بی‌زبان و لال" است که البته با توانایی‌های ادبی این نویسنده برجسته هم‌خوانی ندارد.

 بسیاری از داستان‌ها، بویژه رمان‌های تاریخی او، در چین واکنش‌های متفاوت و حتی متناقضی را در پی داشته‌اند.

از آخرین کارهای او می‌توان به رمان‌های "مجازات با صندل‌های چوبی" و "شورش سیرکاران" اشاره کرد. در کتاب "شورش سیرکاران" وی به ترسیم زندگی کشاورزانی در شمال شرقی چین می‌پردازد که از طریق کاشت سیر امرار معاش می‌کنند.

اما نهادهای دولتی که وظیفه خرید محصولات کشاورزی را برعهده دارند، به یکباره از خرید محصول سیر کشاورزان خودداری می‌کنند که این اقدام با قیام کشاورزان و حمله به مؤسسات دولتی مواجه می‌شود.

در این رمان نیز همچون رمان "ذرت سرخ" امتزاجی میان "وقایع تاریخی" و سرنوشت شخصیت‌های رمان شکل می‌گیرد که برای بسیاری از خوانندگان کتاب وجه تاریخی آن پرسش‌برانگیز است. درست به خاطر همین نگاه "توهمی" و "نادقیق" و "ادیبانه" به تاریخ، برخی منتقدان سبک داستان‌های مو یان را "رئالیسم توهمی" خوانده‌اند.

گرچه مو یان در بسیاری از کتاب‌های خود زندگی روستاییان چین را به تصویر می‌‌کشد، اما او سالیانی دراز است که در پکن سکونت دارد.

ادبیات در زمره جوایز نوبل

آلفرد نوبل، بانی سوئدی این جوایز، در وصیت‌نامه خود پس از رشته‌های فیزیک، شیمی و پزشکی از ادبیات به عنوان رشته چهارم نام می‌برد. آلفرد نوبل بر این باور بود که در این رشته کسی شایستگی دریافت جایزه را دارد که "اثری برجسته در عرصه ادبی" خلق کرده باشد.

بعدها مسئولان آکادمی سلطنتی علوم سوئد عرصه‌های دیگری چون اقتصاد و صلح را نیز به جمع جوایز نوبل افزودند.

جایزه نقدی نوبل ادبی نیز همچون رشته‌های دیگر بالغ بر ۹۳۰ هزار یورو است.

هیجان در نمایشگاه کتاب فرانکفورت

نمایشگاه کتاب فرانکفورت، به عنوان بزرگترین نمایشگاه کتاب جهان، با بی‌صبری در انتظار گزارش‌های تازه از استهکلم، پایتخت سوئد بود.

 در سال جاری در کنار مو یان‌، هاروکی موراکامی، نویسنده برجسته ژاپنی، توماس پینچون و فیلیپ روث و باب دیلون از آمریکا، ویلیام تروور از ایرلند و آدونیس از سوریه جزو نامزدهای مطرح دریافت جایزه ادبی نوبل به شمار می‌آمدند.

در سال گذشته توماس ترانسترومر، نویسنده سوئدی موفق به دریافت نوبل ادبی شد.

رابطه مصرف شکلات و جایزه نوبل

با اوج گیری تب جوایز نوبل در رشته‌های گوناگون به تازگی در نشریه "نیوانگلند ژورنال آو مدیسین" پژوهشی انتشار یافته است که به رابطه مصرف شکلات و دریافت‌کنندگان جایزه نوبل می‌پردازد. این تحقیق که از سوی فرانس مسرلی، کارشناس دانشگاه کلمبیا، صورت گرفته، نشان می‌دهد که مصرف سرانه شکلات در کشورهای مختلف رابطه‌ای مستقیم، اما نسبی، با تعداد برندگان جایزه نوبل دارد.

برای نمونه سوئیس با بالاترین مصرف شکلات سرانه بیشترین تعداد برندگان جوایز نوبل را دارد. کشورهای آمریکا، فرانسه و آلمان در مرحله میانی هستند. چین، ژاپن و برزیل که بطور سرانه کمتر شکلات می‌خورند در قعر فهرست برندگان جوایز جای می‌گیرند.

در این میان کشور سوئد یک استثنا به حساب می‌آید. مصرف سرانه شکلات در سوئد ۴/ ۶ کیلوگرم در سال است. بر اساس محاسبات مسرلی تعداد جوایز نوبل برای این کشور باید ۱۴ فقره باشد، که در اصل ۳۲ مورد است.