دانشجویان ایرانی، ارز دولتی و رویای ناتمام

خبرگزاری رویترز در تحلیلی به توقف فروش ارز دولتی به دانشجویان مقیم خارج از ایران و تاثیر آن بر این دانشجویان و خانواده هایشان پرداخته که متن آن در پی می آید.

بسیاری از دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از ایران، و هزاران جوانی که به قصد ادامۀ تحصیل در کشورهای دیگر، از دانشگاههای خارجی پذیرش گرفته اند و آمادۀ مهاجرت برای تحصیل بوده اند، به ناگزیر به ایران بازگشته اند یا ناچار شده اند برنامۀ خود برای سفر و اقامت در خارج از کشور را لغو کنند.

آن دسته از جوانان ایرانی که درپی ترغیب خانواده هایشان، به فکر خروج از ایران برای ادامۀ تحصیل افتاده اند تا در پی آینده ای بهتر، از شرایط دشوار حاکم بر وطنشان فرار کنند، ناچار شده اند در ایران بمانند چون دشواری های اقتصادی و گرانی سرسام آور ارز، مانع از آن شده که بتوانند از کشور خارج شوند.

ارزش ریال تنها به شدت کاهش یافته و اثر تحریمهای تشدید شده علیه ایران، و دشواری های آن کشور برای فروش نفت، این روزها بیش از هر زمان دیگری، نمایان شده است.

آمار دولت ایران حاکی از آن است که امسال حدود سی و پنج هزار دانشجوی ایرانی در خارج از کشور تحصیل می کنند. این عده، مهم ترین عامل پیوند میان ایران ِ کاملاً متروک و منزوی با دیگر اعضای جامعۀ جهانی تلقی می شوند.

بسیاری از جوانان ایرانی علاقمند به تحصیل در خارج از کشور می گویند می خواهند از امکان ادامۀ تحصیل در دانشگاه های معتبر جهان بهره ببرند؛ کما اینکه برخی مقامهای جمهوری اسلامی چنین کرده اند. علی اکبر صالحی، وزیر امورخارجۀ ایران، دانش آموختۀ دانشگاه ام.آی.تیِ آمریکاست و محمد جواد لاریجانی نیز در دانشگاه کالیفرنیا تحصیل کرده است.

شمس الدین حسینی، وزیر اقتصاد و دارایی ایران، اخیراً طی گفت و گویی تلویزیونی گفت که دولت متبوعش ضرورتی نمی بیند که برای ادامۀ تحصیل جوانان در خارج از ایران، ارز دولتی در اختیار آنها بگذارد. حسینی افزود که ایران، خود، قابلیت تأمین امکانات تحصیلات عالی جوانان خود را در داخل کشور دارد.

 به رغم آن که شرایط دشوار اقتصادی امروز ایران مانعی بر سرراه تأمین ارز دولتی برای ادامۀ تحصیل دانشجویان ایرانی در خارج از کشور تلقی می شود، برخی تحلیلگران اقتصادی می گویند این هزینه، سرسام آور نیست و برای دولت قابل تأمین است.

حسن مسلمی نائینی، از مسئولان وزارت فرهنگ و آموزش عالی، می گوید که طی ماه جاری حدود سیصد و سی و پنج میلیون دلار ارز دولتی به خانوادۀ دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور فروخته شده است. خبرگزاری مهر به نقل از آقای مسلمی نائینی نوشته است که این مبلغ، درصد ناچیزی از هزینه های ارزی کشور را دربرمی گیرد و دولت از عهدۀ ادامۀ تأمین آن برمی آید.

رویترز گزارش می دهد که شماری از دانشجویان ایرانی که در مجارستان مشغول تحصیلند، مصمم شده اند به ایران بازگردند، چون تأمین هزینۀ سنگین شهریۀ سالانۀ چهارده هزار دلاری برای خانواده هایشان دشوار است. تعدادی دانشجوی ایرانی رشتۀ پزشکی در مجارستان در میان این عده اند.

براساس آمار وزارت امورخارجۀ ایران، تا سال گذشته، هفتاد هزار دانشجوی ایرانی در مالزی تحصیل می کردند و متوسط شهریۀ هر ترم تحصیلی شان دو هزار و صد و سی دلار بود، که به نسبت دانشگاه های خارجی دیگر، رقم بالایی به شمار نمی رود، و برای بسیاری از خانواده های طبقۀ متوسط نیز قابل تأمین بود. این روزها اما، رستورانهای ایرانی کوآلالامپور(که تعدادشان کم نیست)، خالی از جوانان دانشجوی ایرانی است که برای غذا خوردن و دیدن دوستانشان آنجا جمع می شدند؛ چون بسیاری از آنها به ناگزیر، تحصیل را نیمه کاره رها کرده اند و به ایران بازگشته اند.

مالزی، با سیاستهای سهل گیرانۀ اعطای ویزا به ایرانیان، درمیان کشورهای محبوب ایرانی ها برای تحصیل و مهاجرت بود، که این روزها با گرانی سرسام آور دلار، عرصۀ ماندن و درس خواندن را بر جوانان و خانواده هایشان تنگ کرده است.

شماری از دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا، می گویند حس می کنند که دولت کشورشان با نفروختن ارز دولتی به خانواده هایشان، به آنها خیانت می کند. یکی از این دانشجویان که خود را رضا نامیده، می گوید سفر امسال محمود احمدی نژاد به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سالانۀ سازمان ملل متحد، با هیأتی صد نفره، مایۀ بیزاری بسیاری از ایرانیان شده. رضا می پرسد:«چطور است که دولت می تواند هزینۀ چنین سفرهایی را تأمین کند، اما نمی تواند به خانواده های ما ارز دولتی بفروشد؟»

نارضایی عمومی نسبت به آنچه به تازگی در مجلس شورای اسلامی مطرح شده نیز درمیان شکوه های ایرانیانِ دانشجویی است که در خارج از کشور در تنگنای مالی به سر می برند. گفته شده که هفتصد و پنجاه دستگاه خودروی لوکس طی سال جاری به طور غیرقانونی وارد ایران شده اند؛ آن هم با دلار ارزان. تعدادی از دانشجویان ایرانی مشغول تحصیل در خارج از کشور، می گویند:«هدف ما تنها اتمام تحصیل و خدمت به وطنمان بوده. با این وضع، بعضی می گویند حاضرند به هر کجا بروند الا ایران، و از بازگشت به میهنشان منصرف شده اند.»

احمد، دانشجویی ایرانی که در بلژیک در دورۀ کارشناسی ارشد درس می خواند، می گوید:«اتحادیۀ اروپا و آمریکا می گویند تحریم ها علیه دولت ایران اعمال می شود، اما دولت و مقامهای دولتی اصلاً تحت تأثیر تحریم ها قرار نگرفته اند و این، جامعه و مردم عادی هستند که باید تاوان تشدید تحریم ها را بپردازند. فشار تحریم ها، روی مردم است.»

 تارنمای کلمه(وابسته به جنبش سبز) می نویسد بیش از دوهزار دانشجوی ایرانی خارج از کشور، نامه ای را در اعتراض به سیاست ها و مدیریت محمود احمدی نژاد، خطاب به او نوشته و امضا کرده اند.

یکی از اعضای خانوادۀ دانشجویی ایرانی که مقیم خارج از کشور است، می گوید تجمعی اعتراضی را در تهران سازمان دهی کرده است که طی آن، ده ها تن از اعضای خانواده ای دانشجویان مقیم خارج از کشور، مقابل بانک مرکزی گردآمده و نامه ای اعتراض آمیز را که به مقامهای آن بانک نوشته بودند، به داخل ساختمان و برای مقامات این بانک فرستاده اند.