سخنگوی رژیم : ناامیدی از احیای برجام را مردود دانست

ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت‌خارجه ایران در واکنش به گزارش اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آمادگی کشورش برای حل و فصل اختلاف نظر با این نهاد خبر داده و نسبت به احیای برجام ابراز امیدواری کرده است.

آقای کنعانی در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا گفته است که «جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد در خصوص موضوعاتی که آژانس مطرح می‌کند در یک همکاری سازنده با آژانس این موضوع‌ها را بررسی کند تا پرونده بسته و ضمانتی ایجاد شود که این موضوعات مجدداً در روند اجرایی توافق به عنوان مانع ظاهر نشود».

سخنگوی وزارتخارجه در پاسخ به سئوالی در مورد اظهارات مدیرکل آژانس بین‌المللی در روز دوشنبه که ایران را به عدم همکاری با این نهاد متهم کرده بود، گفت: «ایران هم عضو آژانس و هم عضو موافقتنامه جامع پادمانی آژانس است؛ همکاری جمهوری اسلامی ایران با آژانس همواره همکاری  مثبت و رو به جلو بوده است و ما به  آژانس به عنوان یک سازمان فنی و تخصصی در حوزه فعالیت‌های هسته‌ای نگاه می کنیم».

وی گفت: «معتقد هستیم که باید تلاش شود مرجعیت آژانس به عنوان یک سازمان حرفه‌ای تخصصی و غیر سیاسی در نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای کشورهای دنیا حفظ شود و این اعتبار در نتیجه رویکردهای سیاسی و گرایش‌های سیاسی خاص کشورها مخدوش نشود».

وی گفت که با تلاش «برخی از کشورها» «بازکردن پرونده هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک پرونده مورد مناقشه بینالمللی با یک رویکرد سیاسی انجام شده است».

آژانس بین‌المللی انرژی از ایران خواسته است در مورد یافت شدن آثار مواد هسته‌ای در سایت‌های اعلام نشده این کشور توضیح دهد اما ایران پیگیری آژانس در این مورد را ناشی از فشار سیاسی کشورهای دیگر دانسته است. وجود  چنین سایت‌هایی نخستین بار توسط اسرائیل اعلام شد.

اخیرا ایران در پاسخ به پیشنهاد اتحادیه اروپا برای بازگشت به برجام، تاکید کرد که بسته شدن پرونده سایت‌های مشکوک ایران در آژانس شرط بازگشت به برجام است. این شرط با مخالفت ایالات متحده مواجه شد که آن را خواسته «فرابرجامی توصیف کرد» و وزیر خارجه آمریکا گفت که دستیابی به توافق در مذاکرات هسته‌ای با ایران در کوتاه مدت محتمل نیست.

آقای کنعانی گفت که «ادعاهای طرف های آمریکایی، ناشی از فرافکنی و شانه خالی کردن از انجام مسئولیت است» و افزود که ایالات متحده مسئول خروج از برجام است و باید در مورد پایبندی به این توافق تضمین لازم را بدهد.

وی در پاسخ به این سئوال که آیا امید به احیای برجام کم رنگ شده، گفت که «خیر، از نظر ما زمینه برای احیای توافق هنور به طور جدی وجود دارد و در پاسخی که طرف ایرانی [به پیشنهاد اتحادیه اروپا برای توافق با آمریکا] داده است، موضوعات و خواسته‌های جدیدی مطرح نشده، بلکه شفاف سازی و ابهام زدایی در متن انجام شده تا زمینه اختلاف نظرهای تفسیری و مخل اجرای توافق از بین برود».

آقای کنعانی تاکید کرد که از نظر ایران موضوع و اختلاف نظر جدی که مانع از سرگیری توافق باشد، وجود ندارد و افزود «اگر اراده سیاسی در طرف مقابل وجود داشته باشد، می‌توان در اسرع وقت مذاکرات را جمع‌بندی و اجرا کرد»

 

پیشتر، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفته بود که مذاکرات احیای برجام «در بن بست قرار دارد».

آقای بورل در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه گفت که نگران آن است که «با توجه به شرایط سیاسی در ایالات متحده و بسیاری از جهت گیری‌ها نا مشخص دیگر، در این بن‌بست بمانیم».

بعد از این صحبت آقای بورل، رسول موسوی، دستیار وزیر امور خارجه ایران گفت: مذاکرات برجام در بن بست نیست.

در سال ۲۰۱۸، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا، با توصیف برجام به عنوان «بدترین توافق در تاریخ آمریکا» از این توافق خارج و خواستار مذاکره مجدد و توافق بهتری با ایران شد.

وی گفت که توافق جدید باید شامل موضوعاتی مانند تضمین جلوگیری همیشگی از دستیابی ایران به تسلیحات اتمی، تغییر در سیاست خارجی ایران و بهبود شرایط حقوق بشر در داخل ایران باشد.

ایران با رد این خواسته‌ها، در واکنش به  خروج آمریکا، به تدریج اجرای تعهدات خود در برجام را کاهش داد. اخیرا ایران دوربین‌های آژانس بین‌المللی در سایت‌های هسته‌ای خود را خاموش کرده است.

آقای بورل طی یک سال و نیم گذشته تلاش‌هایی را برای احیای توافق هسته‌ای ایران - برجام - صورت داده است.

ماه گذشته او متنی را به طرف‌های مذاکره ارائه و آن را «متن نهایی» توصیف کرد. او در آن زمان گفت که نسبت به حصول سریع توافق خوشبین است.

 

ایران در پاسخ به متن پیشنهادی، تاکید کرد که علاوه بر بازگشت آمریکا به تعهدات قبلی و تضمین منافع اقتصادی ایران، آژانس بین‌المللی اتمی نیز باید پرونده مربوط به سایت‌های مشکوک در ایران را ببندد.

به گفته برخی کارشناسان، در هفته‌های اخیر شرایط سیاسی ایالات متحده نیز در شرف تحولاتی است و جو بایدن، رئیس جمهور که به احیای برجام متعهد بوده، با انتخابات میان‌دوره ای کنگره در ماه نوامبر روبرو است.

احتمال اینکه حزب جمهوریخواه، که عمدتا مخالف برجام در شکل کنونی است، در این  انتخابات اکثریت را در کنگره به دست آورد می‌تواند بازگشت به این توافق را دشوارتر کند.

اگرچه بازگشت جو بایدن به برجام ممکن است بدون توافق کنگره نیز امکانپذیر باشد، اما معمولا کنگره می‌تواند با توسل به تمهیدات دیگری، از جمله کارشکنی در تصویب قوانین مورد نظر رئیس جمهوری، بر اجرای نظرات خود اصرار ورزد و به این ترتیب، خواسته‌های خود را پیش ببرد.

همچنین این نظر مطرح شده که ایران امیدوار است با فرارسیدن زمستان و کمبود سوخت در اروپا، اهرم فشار بیشتری برای قبولاندن خواسته‌های خود در اختیار داشته باشد. لغو تحریم ایران می‌تواند در کوتاه مدت نفت انبار شده این کشور در کشتی‌ها را روانه بازار کند اما نیاز عمده اروپا در زمستان به گاز است که ایران امکانات لازم برای تامین آن را ندارد.

آقای بورل گفته است که در یکی دو ماه پیش، «نظرات دو طرف به هم نزدیک می‌شد، اما متاسفانه، پس از تابستان، نظرات به هم نزدیک نشد بلکه از هم فاصله گرفت».

وی افزود: «اگرچه در آن زمان کمابیش به توافق نزدیک بودیم، اما آخرین نظرات ایرانی‌ها به حصول توافق کمکی نکرد؛ سپس پیشنهادهای جدیدی مطرح شد و  محیط سیاسی هم چندان نویدبخش نیست؛ متاسفم که بگویم انتظار ندارم در روزهای آینده پیشرفتی حاصل شود».

هفته گذشته، کشورهای اروپایی عضو برجام - آلمان، بریتانیا و فرانسه، گفتند که در مورد صداقت ایران برای بازگشت به توافق «تردید جدی» دارند. ایران این بیانیه مشترک را «غیرسازنده» و «تاسف‌آور» خواند.

بورل به خبرگزاری فرانسه گفته است که  «از طرف من دیگر پیشنهاد جدیدی مطرح نیست».