نقدی براثر فنا ناپذیر کمدی الهی دانته ، شاعرو متفکر ایتا لیائی قرن 13- و14میلادی
به قلم :Catherine Guimbar –
ترجمه و تفسیر به زبان فارسی :از
کاظم رنجبر : دکتر درجامعه شناسی سیاسی .
خانم : Catherine Guimbar استاد دانشگاه سوربن پاریس در سال 2004 ، کتابی را در باره اثر معروف : دانته با عنوان : Une lecture de Dante ، توسط انتشارات : Presse چاپ و منتشر کرده است که در واقع نقدی است بر اثر معروف دانته ،(Dante Alighier-1265-1325 ) بایک دید عمیق از منظر محتوی فکری، فرهنگی و اجتماعی جامعه ایتالیای عصر شاعر است . دانته در این اثر فناناپذیر خود نشان می دهد که چگونه قدرت استبدادی و انحصاری و فاسد کلیسا جامعه ایتالیا را از منظر بعد اخلاقی و معنوی به تباهی کشاندند .
کمدی الهی دانته در جهان ادبیات ، با اندیشه های فلسفی و سیاسی اش ، همراه با نقد خرد گرایانه از دین و دستگاه فاسد و استبدادی پاپ ها شهرت جهانی دارد. این اثر در حقیقت یک تحلیل روانشناسی جامعه ایتالیای غرق در خرافات دینی و همراه با فساد اخلاقی و ارتشاء -دروغ – حقه بازی دستگاه دینمداران و در راس آن قدرت پاپ ها است .
از آنجائیکه جامعه ایران از بهمن ماه 1357 خورشیدی (1979 میلادی) ، تا امروز یکی از سیاه ترین دوران خود را با نظامی برخاسته از جهل خرافات و استبداد دینی ، ارتشاء ، اعدام و زندان ، شکنجه ، همراه با فحشا ء ، استعمال بی حد و بی مرز مواد مخدر ، و بی عدالتی های اجتماعی را طی می کند ، لازم دانستم با ترجمه نقدی بر کمدی الهی از زبان فرانسه به فارسی ، و تحلیل آن نقد در تشابه جامعه ایتالیای قرن 14میلادی با جامعه ایران قرن 21 میلادی ، به هموطنان ، خصوصا قشر تحصیل کرده ایرانی ، این مطلب را بیان بکنم : تا روزیکه دستگاه دین و باورهای دینی ، از سیاست و مدیریت کلان جامعه ، مجزا نشود ، چنین جوامع بشری ، هرگز نخواهند توانست نظام سیاسی و اداری کشور را بر اصول دموکراسی ، یعنی حکومت مردم بر مردم را در جامعه حاکم بکنند .
اگر در جهان امروز ، در بین 57 کشور مسلمان ، با جمعیتی بالغ بر یک ملیارد و دویست ملیون نفر جمعیت ، با ثروت های کلان نیروی انسانی و منابع طبیعی ، چون داشتن 70 درصد ذخائر نفت و گاز دینا ، این کشور ها اسیر نظام های فاسد ، همراه با استبداد هستند ، در درجه اول عامل عقب ماندگی این ملت ها ، دستگاه ارتجاعی دین و مبلغان فاسد و بیسواد آن هستند، که این ملت ها را از اندیشیدن و تعقل منطقی و علمی باز داشته و باز میدارند.
اگر اروپای امروز توانسته است به یک مرحله از بلوغ سیاسی ، همراه با جدائی دین از سیاست و مدیریت جامعه برسد ، فراموش نکنیم که این قاره بیش از 5 قرن در گیر جنگ های مذهبی و قومی بود. قرنها پاپ ها با تکیه بر این اصل : که امپراطوران و پادشا هان ، قبل از اینکه امپراطور و پادشاه باشند ، مسیحی هستند و باید از پاپ و دستگاه پاپ پیروی بکنند . و پادشاهان و امپراطوران نیز بر این اصل تکیه داشتند : چون پاپ ها وروحانیون عضو یک ملت هستند ، وظیفه دارند که از فرمان پادشاهان و امپراطوران اطاعت بکنند . همین اصل اروپا راقرنها به جنگهای خونین کشید ، واز بطن این جنگ ها ، همراه با اندیشه های فلاسفه عصر روشنگری ، اروپا دوران جهل و خرافات را پشت سر گذاشت. مسلما! دوران بلوغ فردی و اجتماعی جوامع اسلامی نیز خواهد رسید
* * *
پیشگفتار از مترجم : لطفأ خوانند گان توجه بکنند ، کلمه کمدی ، که دانته در قرن چهاردهم ، یعنی 700 سال پیش برای عنوان اثر معروف اش بکار گرفته است ، به معنی نمایش نامه فکاهی ، یا نمایش یک داستان فکاهی و کمیک نیست. بلکه به معنی : بیان صوری یک احساس ، با ظاهر فریبنده ، است . لذا با این معنی میتوان به عمق اندشه دانته در کمدی الهی رسوخ کرد .این نقد ترجمه شده از زبان فرانسه به فارسی *است ، که ایشان به کتاب خانم کاترین گیمبارد با عنوان.، نوشته است .
با تمام واقعیت ، مقام ومنزلت شاعری و اندیشه ً فلسفی دانته ، ، با نقاشی و وذوق قدرت خلقاقیت لئونارد داونچی ، نابغه ً معروف ، که توجه اندیشه های کنجکاو رادر جهان به خود جلب میکند .اهمیت کار کاترین گیمبارد نقد با ارزش کمدی الهی دانته است ، و در این نقد است ، که شخصیت شاعر را در قرن خود ،و سئوالات ، شک و یقین های او را ، مورد مطا لعه قرار داده است.گیمبارد سعی میکند که در حال طی مسیر، بلوغ فکری شاعر را، در مجموعه ً آثارشاعر ادامه آنرا ، از گسستگی آزاد بکند.
دانته به مرور پا به سن میگذارد ،و به مرد پخته و دنیا دیده تبدیل میشود و در یک تفکر و اندیشه عمیق غوطه ور میشود ، که نتیجه آن خلق اثری بنام : نظام سلطنتی ، ، بلاخره دراوج پختگی قلم اش ، کمدی الهی را می آفریند. کاترین گیمبارد در این نقد نجابت روح انسانهائی رانشان میدهد ، که بدون ، تردید و تاًخیر ، سعی میکنند ، که انسان ها را در مسیر انسانیت ، راهنمائی بکنند . کاترین گیمبارد بعدأ ، دانته ای را نشان میدهد، که به اهمیت وا ارزش زبان تودهً مردم ، اعتماد راسخ دارد ، و دانته از این عقیده اش ، در اثر خود : در بلا غت زبان مردمی ، دفاع میکند، و ، دانته با این اثر خود ، به عنوان اولین تئوریسین ، زبان توده ً مردم شناخته میشود.به دنبا ل آن ، اثر دوٌم دانته با عنوان : نظام سلطنتی La ، که دانته با دیدن وضع اجتماعی ایتالیا ، که کاملأ درا نقیاد قدرت کلیسا بود ، نظام سلطنتی را را به ملت ایتالیا پیشنهاد می کند . شاعر بر این باور است که یک نظام سلطنتی ، میتواند ، جامعه ایتالیا را از دست قدرت استبداد و تحجر کلیسا آزاد بکند، امپراطور را نماینده و تبلور قدرت تودهً مردم ، در مقابل قدرت کلیسا میداند . ( فراموش نکنیم ، که در قرن 14 در عصر دانته ، نظام سلطنتی ، نسبت به استبداد دینی ،و تاریک اندیشی کلیسا ، یک نظام پیشرفته بود. اما آنان ایکه امروز در بین اوپوزیسیون ایران ، علم سلطنت طلبی را برا افراشته اند ، بهتر است واقعیت دنیای قرن بیست ویکم ، را با قرن وسطی عصر دانته اشتباه نگیرند. تاکید از مترجم )
این آثار دوران تبعید دانته ، متاسفانه نا تمام می مانند . از طریق این اند یشه های فلسفی ، که دانته آ نها را بصورت شعر بیان میکند ، میتوان به عمق تنهائی ، و روح زخم خورده ورنجیده شاعر مدافع حقوق و کرامت انسانی وآشنا به فلسفه ، پی برد ،که چگونه تبعید روح حساس او را رنج و شکنجه میدهد.شا عر میخواهد ، تما م وقت خود را در تبعید صرف نوشتن کمدی الهی بکند.
آثار دوران تبعید متاسفانه ناتمام می مانند ، شاعر که میخواهد بقیه وقت خود را برای نوشتن کمدی الهی صرف بکند ، عمدأ سایر آثار خود را ناتمام می گذارد. کاترین گیمبارد این درام انسانی را از زوایای نقد خود از محتوی اثر دیگر دانته یعنی : ضیافت ، تحلیل و تفسیر میکند ، و نشان می دهد ، که زندگی فاجعه آمیز بشریت ، شاعر رادر جستجوی خوشبختی ، زیر سئوال و تنگنا میگذارد ( دانته در جستجوی ، خوشبختی برای بشریت است .تاکید از مترجم ).
به باور اینکه شخصیت دانته برای ما آشنا است ، کاترین گیمبارد ، ما را به کمدی الهی می برد ،و خواهید دید به چه دلیل دانته قدم به دنیای ایمان میگذارد ، که از اندیشه های قرون وسطی مایه میگیرد ، و دانته، راهی را که او را به بهشت برساند، انتخاب می کند ..کاترین گیمبارد ، در این خدا باوری دانته ، بسیار دقیق و حساس است و خطوط تاً ثیر و نفوذ اندیشه های عرفانی مسلمانان را ، خصوصأ نماد منظری جهنم و آسمان را شاعرفلورانسی از ابن عربی الهام گرفته است .
متاًثر از عدد 3 ، (عد د تلثیث – پدر –پسر و روح القدس ، در باور مسیحیت ) شاعر سه سرود مذهبی هدیه میکند: دوزخ –برزخ –بهشت ، این شروع یک مسافرت طولانی در 9 دایره حلقه وار و هفت طبقه و هفت ایوان بعلاوه دهلیز ورودی بر برزخ و بهشت زمینی، ورسیدن به به برزخ ،و 9 آسمان بهم پیوسته ، ، مسیر این مسافرت ،معنوی و فلسفی دانته را مشخص میکند .(فراموش نکنیم که دانته به دو بهشت اشاره میکند ، بهشت زمینی ،و بهشت آسمانی ، که کاملأ باهم فرق دارند . تاکید از مترجم )
کاترین گیمبارد ، به این مو ضوع تاًکید میکند ، که اعداد ،از منظر دانته ، هرکدام ،دارای معنی ،و نما د ی هستند . (این بینش از معنی و نماد اعداد در کمدی الهی دانته ، از کابالیسم ، که در قرون وسطی در بین متفکرین رایج بود ، مایه گرفته است . تاکید از مترجم .)آوای سرود های مقد ًس در کمدی ا لهی، که بطور متناوب ، در جواب به یکدیگر ، خوانده می شوند، از سرود ششم دوزخ ، که حاکمیت فساد در فلورانس را به مواً خذه می کشد، به دنبال خود ، سرود ششم برزخ میاید ، که نمادی است از ایتا لیای تکه پاره شده ، که در خود پیچیده است ، که بلاخره ، به دنبال خود، سرود ششم بهشت ، با هیجان و شوق می آید ، که سمبل عدالتی است ، که حاکمیت یک امپراطور ، به ایتالیا ، یک پارچگی ، وحدت و عدالت، وتعادل را در جامعه این کشور تضمین می کند ..از لابلا ی تحلیل وتفسیر ها ، خواننده به آن حد آگاهی میرسد که :انسان ، آزادی انتخاب را دارد ، با بکارگرفتن قدرت انتخاب خود ، یا در خدمت نیکی است ، یا در خدمت پستی و پلشتی است . و با این انتخاب ،انسان بر سرنوشت ابدی خود ، مهر می گذارد .
کلیسا با افزایش قدرت مطلق خود برای حکومت کردن ، بدون کوچکترین نگرانی نسبت به نجات آخرت بشریت است ،که در واقع باحرص وولع مشغول ثروت اندوزی است ،و بشریت را به گمراهی می کشد ، و دانته این چنین ، فساد و انحراف زمان خود را بیان میکند . (امروز ما ایرانیان در وطن بلاکشیده خود ، با حاکمیت روحانیون تشنه قدرت و ثروت ، شاهد فساد و تباهی جامعه هستیم ، که دانته در کمدی الهی خود 700 سال پیش به آن اشاره میکرد . تاکید از مترجم ).
این طی طریق طولانی ، که شاعر را بلاخره از گناه به بخشندگی پروردگار میرساند، ، اولین منزل ، از دوزخ میگذرد ، که در آنجا دانته با ویرژیل همراه است ، که بطور دقیق ، شکل و موقعیت هندسی مکان های مختلف دوزخ را به شاعرتشریح میکند . البته شاعر ، تمام توجه اش به لانه ً مار های افعی جلب شده است ، که در واقع ، همان وطن خود ، شهر فلورانس است ، که توسط یک مشت آدمهای به ظاهر خوش خط و خال ، مثل ماران افعی ، بر آن شهر حکومت می کنند.( مثل ایران امروز ما ایرانیان . تاکید از مترجم ) .
امٌا دانته می داند ،که به «شهری که غرق در غم و اندوه ابدی است »قدم گذاشته است .که حتی رذل ها در آن میلولند ، برای اینکه ، برای دانته ، فقط به صرف اینکه ، فرد دست به کار ناشایست نمیزند کافی نیست (اینجا منظور تعهد اخلاقی انسان نسبت به جامعه و همنو عان خود است ، که شاعر زیر سئوال میبرد .تاکید از مترجم .)
فرشته اعظم هم در جهنم است ، «.. فرشته ایکه ، بزرگترین نماد خلقت پروردگار بود » که نتوانست به نور معنوی معرفت برسد ،و چون میوه ایست ،که قبل از رسیدن ، از درخت کنده شده و بر زمین افتاده است.(نور معنوی برای دانته معرفت انسانی است .تاکید از مترجم )
دانته فراموش نمیکند ،که مرد فاسد سیاسی هیگولن پدر آدمخواران ، میهمان این مکان (دوزخ )است کاترین گیمبارد با مسرت وشادی نشان میدهد که چگونه دانته شخصیت ها را دوباره زنده میکند ،و این شخصیت ها در این مسافرت و طی طریق ، او را همراهی میکنند . کاترین گیمبارد میگوید : در واقع دانته از این طریق ، زندگی شخصی و روشنفکری اش را ، ضمن باز خوانی ،به نقد می کشد.
دانته در ادامه راه خود به سرزمین بینا بینی ، بین دوزخ و بهشت ،که برزخ نام دارد ، پا می گذارد.
کاترین گیمبارد ، این گذر از دوزخ به برزخ را بمانند ، گذر و جابجا شدن در جامعه شهری زمان دانته تلقی می کند ، که از سه طبقه اشراف – بازرگانان –و کارگران روز مزد تشکیل می شدند . بدین طریق ، انسان میتواند ، در طول گذ ر،از زندگی خاکی ، تا حدی ، درد هایش را آلام ببخشد ، وا مید برای بهبود زندگی اش را در خود حفظ بکند . شرایط زندگی اش را عوض بکند .هیچ چیز در این دنیا ثابت نیست ، بلکه درست برعکس همه چیز موقتی است.نظم ودرعین حال آهنگ و تناوب گذر شب به روز، این امید را به انسان می دهد ، که خوشبختی ، در این دنیای خاکی نیز امکان پذیر نیز هست ، برای اینکه .، با دعاو و تقاضای عفو ، و پرادخت مبلغی ، یا واگذاری وقف، میتوان گناهان خود را خرید .( این باوریعنی خرید گناهان خود در مذهب کاتولیسیسم ، این است که که یک عده ، خصوصأ ثروتمندان ،و صاحبان قدرت، با پرداخت مبلغی ، یا وقف ملکی به کلیسا و یا آیت الله ها ، بر این باور هستند ، که گناه آن آنها از طرف خدا بخشیده می شود.
یکی از نکات مهم اختلاف بین پروتستانهاو کاتولیکها درست در همین نکته بود ، که پروتستان ها می گفتند ، که شما دستگاه عدا لت پروردگار را تا حد یک دستگاه عدا لت فاسد و رشوه گیر ، پائین آورده اید.این چگونه عدالت الهی است ، که پادشاها ن ، و اشراف وزمین داران بزرگ ، میتوانند با پرداخت مبالغی به کلیسا ، جای مناسبی در بهشت بخرند ، اما فقرا بخاطر فقر مادی ، نمی توانند از چنین امیتازی برخوردار باشند ؟
در جمهوری اسلام ناب محمدی آقای خمینی هم ، خریدن نماز و روزه برای مئومنان با قیمت های مناسب سکه رایج است نگاهی به سایت آیت الله العظمی حضرت حاج شیخ یوسف صانعی میاندازیم ، که با این رساله امروز ما یعنی: نگاهی به بهشت و جهنم ، در ادیان توحیدی ، همخوانی دارد .
آدرس سایت آیت الله :www :sanei.org
- شماره حسابهاجهت واریز عبادات (نماز –روزه )- حساب جاری : دفتر حضرت آیت ا لله العضمی یوسف صانعی –
بانک ملٌی –خیابان شهدا ءقم .شعبه 2708-جاری 14050-یکسال نماز 120000 –تومان قیمت1383 –یک ماه روزه 90000 تومان 1383.کفارهً هر مد طعام 200تومان سال1384. تاکید از مترجم )
در مقابل تمام این سقوط معنوی و اخلاقی انسانها ،دانته از خود سئوال میکند و به این نتیجه میرسد که انسان ، با داشتن اختیار خود و همچنین یک موجود اجتماعی ، مسئول اعمال خود و دیگران نیز هست .انسان آزاد آفریده شده است و این آزادی اش را آنطوریکه میخواهد بکار می گیرد.
کاترین گیمبارد ، مصرانه تا کید میکند ، که که بلاخره دانته ، وقتیکه به بهشت میرسد ، در آنجا بئاتریس اولین عشق دوران کودکی اش را می بیند ، و ویرژیل از منظر غایب میشود . ملاقات بئاتریس ، همه چیز را روشن و آشکار می سازد، شاعر بجای این که عقل خود را تمام و کمال بکار بگیرد ،و تبدیل به یک انسان کامل بشود ، تبدیل به بردهً همین عقل میشود . شاعر با تفکر و تحصیل در علوم انسانی و فلسفه ، که محتوی فکری و عقیدتی آثارش را تشکیل می دهند ، با وجود این ، بالاترین علوم را فراموش کرده است . با لاترین علوم ،حقایق وحی و الهیات هستند، که بئاتریس تصویر آن حقایق است.دانته متوجه میشود، که انسان غرق در غرور ، خود را آنچنان کا مل می پندارد ، که خدا را فراموش میکند . ( خوانندگان دقت بکنند ، آن خدائی که دانته در اینجا بیان می کند ، خدای دین فروشان نیست ، چون خود دانته قربانی قدرت پاپ ، نماینده انحصاری کلیسا بود. خدای دانته خدای معنویت ،و انسان دوستی و عدالت خواهی است ، ربطی به دستگاه کلیسا ندارد . تاکید از مترجم )
از لطف و برکت ملاقات اش با بئاتریس ، دانته می تواند از طریق معراج ، به بهشت ایکه در آ ن آسمانهای مختلف ، ا هم مطابقت دارند. در آن سوی ، بار گاه خدا جای دارد به آن برسد .در پایان این راه ، بئاتریس ، از نظر نا پدید میشود ، این بار برنارد مقدٌ س - شاعر را بطرف کانون نور خیره کننده ،که در مخالفت تاریکی و پلشتی و پستی است ، هدایت میکند . در این مرحله ، معرفت در دایره عقل نیست ، بر عکس در دایره ایمان جای دارد (اینجا منظور از نور ، نور معرفت است ، که در عین حال ناشی از معرفت ایمانی است . تاکید از مترجم )در طی طریق جهت رسیدن به بهشت ، بعد از زحمات و ریا ضت های متعدد ، دوئیت (ثنویت ) نیکی وپلیشتی وجود دارند،در بهشت آسمانی دیگر این دوئیت جائی ندارند.زائر در پا یان این طی طریق ، به وحدت خدا میرسد. این بار شاعر (دانته ) با دیدن آد م ( حضرت آدم ) در بهشت ، بخاطر گذشت سا لها در تاریخ خلقت بشر، و این ملاقات متعجب میشود ،و از او سئوال میکند ، که : چند سال است که در بهشت ساکن است ؟ آد م جواب میدهد : 6498 سال است.کاترین گیمبارد ، این اعداد را تفسیر میکند . عدد 6 ، عدد آفرینش است .(در تورات آمده است که خداوند جهان هستی را در 6 روز آفریده است. تاکید مترجم ) . عدد 4 ، بهشت عدن ، با 4 نهر ( آبیاری میشود ). عدد 9 ، عدد بازی تارو (-بازی تارو ، بازی با کارت مخصوص است ، که به باور بعضی از آدم ها با این کارت بارعایت قوانین بازی ، انسان از آینده خود با خبر میشود ،و این بازی قدرت جادوئی دارد. از آنجائیکه در تمام ادیان ، قدرت ما وراء طبیعی جایگاهی بخصوص دارند ، و اغلب پیروان این ادیان به این نوع قدرت های جادوئی باور دارند ، کاترین گیمبارد هم بر مبنای تحلیل متافیزیکی ، جواب آدم را به دانته تفسیر میکند . تا کید از مترجم ) .
زائر خدا 9 بار طواف میکند، و عدد 8 عدد حضر ت عیسی ناجی بشریت است . در واقع عدد 6498 عد دی است که گذر انسان را از اولین روز خلقت تا رسیدن به خدا را بیان میکند.بعد از تفسیر کمدی الهی ، کا ترین گیمبارد، نقش چهار شخصیت بزرگی را که دانته برای رسیدن به خدا که در طول طی طریق ،آنها را ملاقات میکند :
- ویرژیل- استاس – بئاتریس - برنارد مقدس -Virgile, Stace, Béatrice, St –Bernard - وشخصیت و نماد اجتماعی آنها را در جامعه مسحیت ، تحلیل و تفسیر میکند.
علا وه بر شخصیت انسانی ویرژیل وبئاتریس ، نقشی را که این شخصیت ها در شعر الهی دارند ، میتوان سئوا ل کرد. دانته بمانند یک راه گم کرده ، یک دفعه بطور ناگهانی تالیفات و آ ثار و رساله هایش را کنار میگذارد.اما وقتیکه او و بئاتریس هر دو در بهشت خاکی همدیگر را ملاقات میکنند ،بئاتریس و خود او نیز میگوید که در بهشت خاکی ،کفران نعمات الهی کرده است . و رفتارش بمانند جو جه پرند ه ای بود که استعداد پریدن را نداشت.اگر فیلسوف زمان ما امروز ادعا دارد که به حقیقت ، تنها از طریق عقل و منطق میتوان رسید ، فلاسفه قرون وسطی (یهودی ، مسیحی ،و مسلمان ) بر این با ور بودند ، که بغیر از حقیقت عقلی ، حقیقتی نیز وجود دارد ، که بشر از طریق ایمان به حقیقت وحی خدا نیز میتواند، به آن حقیقت برسد . (اینجا به بینش حقیقت عرفان اسلامی نزدیک میشویم که دانته از آن مایه گرفته است . تاکید از مترجم ) تو ماس مقدس (St- Thomas) -6- با موفقیت سعی کرد که عقل وایمان را بهم نزدیک بکند و فلسفه را در خدمت الهیات بگیرد .( * این اندیشه کاترین گیمبارد است ، نه اندیشه فلاسفه دنیا ی امروز .تاکید از مترجم )،
مسیحیت در جستجوی روش سادهً شناخت نیست ، بلکه برای خود در جستجوی نجات آخرت است .در این جا کاترین گیمبارد ضمن دفاع ، اساس اندیشه توماس مقدس راتاکید میکند که روابط تکمیلی بین عقل و ایمان است .در این طی طریق ، گذر دانته از دوزخ به برزخ ، ویرژیل با همراهی شاعر، دو نقش دارد . او هم راهنمای شاعر است . هم پیام بئاتریس را به او می رساند .ویرژیل تصویری از عقلانیت انسان و حد رسیدن به قدرت اش را نشان میدهد . به عبارت دیگر ، قدرت انسان هر اندازه هم باشد درنهایت ، محدود است . این تحول فکری و درونی دانته ، او را به این آگاهی می رساند ، که ویرژیل تصویری است از عقلانیت انسان ،و بئاتریس (اولین عشق شاعر) تصویری است از ایمان .در این طی طریق ، ساتاس (Satace)به گروه می پیوندد ، همچنانیکه عیسی مقدٌس ، به زائران امائوس (Emmaus) می پیوست.. ویرژیل جای خود را به ساتاس میدهد ، که بتواند به سئوا لات مشکل ایکه دانته می کند جواب بدهد . ساتاس ادامهً پیوند بین عقل انسانی را با علوم وحیانی (علوم الهی ) تضمین می کند ، واو رابطی است بین ویرژیل و بئاتریس .این به عهده بئاتریس است که شاعر رادر این مسافرت طولانی به همراه خود ، به حقایق متناوب ، آشنا بکند تا او به نیکبختی کا مل برسد. این مسیر طولانی با راهنما ئی برنارد مقدٌس درمقام مستغرق و حیران (در مقابل کائنات ) تمام می شود.در این مرحله است که راه برای عالم روحانی ، برای مسافر، باز میشود و تنها از این طریق غرق در این حالت حیران و جذبه است است ، که به انسان امکان میدهدف که حضور خدا را (در خود ) احساس میکند .
کاترین گیمبارد ، در این نقد وتفسیر ، اندیشه ها ی سیاسی دانته را فراموش نمی کند،که شاعر به این درک می رسد که تاریخ بشریت در تغیر و تحول دائمی است ودر جستجوی ساختن ، شهری است که که فکر می کند ، بتواند در همین دنیای خا کی به آن خوشبختی نهائی برسد .بشردر انتظار آمدن ناجی خواهد بود ،که ضمن اجرای عدالت ، کلیسا و نهاد های دینی را از فساد و ارتشاء پاک خواهد ساخت .این بیش انسانی است ،که بر این باور است ، که بشر شیفته مسائل زمینی است . دانته بر این باور است ،که ترقی و تعالی جوامع انسانی ، ناشی از حاکمیت عقل و عدالت ، هیچگونه رقابتی با خدا محسوب نمی شود..(منظور دانته این است ،که بجای اینکه منتظر باشیم که خداوند در بین انسانها عدا لت و انصاف برقرار سازد ، چرا ما انسانها خودمان را برای انجام این کار آماده نمی کنیم .تاکید از مترجم )
کاترین گیمبارد ، در نقد کمدی الهی ، که دانته یک فصل آنرا به رسالت و مهدویت (ظهور ناجی ) اختصاص داده است ، به نقد این دو مقوله می پردازد،. دانته خود را مو عظف می داند ، که خود، طیف حرکت تاریخ را تو ضیح بدهد. سه چهرهً مشخص در آهنگ موزون شعر دانته، جای دارند ، که در ابتدا ، با ویرژیل شروع میشود ،که او می بیند که ماده گرگی ، مظهر خطر و خونخواری ، بلاخره فراری داده شده است و آمدن روزهای خوب و بهتر را نوید می دهد، حالیکه بئاتریس آمدن دوکس (پیامبر برزخ و از دانته میخواهد ، به مردم بعنوان شاهد آمدن دوکس را نوید بدهد . بلاخره پیر مقدس خبر دخا لت حاکمیت خدا را بر جوامع بشری را خبر میدهد که خداوند نجات بخش انسان ها ی مئومن است. این بینش دانته ، در رابطه با اندیشه ژواکیم است . تا از این طریق ، سلسله مراتب و اشرافیت در نهاد های کلیسائی از بین برود . در این مرحله، در اندیشه دانته ، روح رسالت و مهدویت ظاهر می شوند، که در مجموع ، بصورت یک نوع عشق معنوی ولی در عین حال خارج از منطق عقلی را بیان میکنند .کاترین گیمبارد در نقد کمدی الهی تا آ نجا پیش می رود ، که میگوید این اثر دانته نا قوس مرگ مکتب توماس مقدس رادر این قرن چهاردهم می نوازدو مکتب نو فرانسیسکا نیزم ، را جانشین میکندو به پایان می برد .
کاترین گیمبارد ،با جسارت ، کتا ب نقد خود را با یک تحلیل کیمیاگرانه (دانته ، یک روز گمشده در جنگل تاریک ، یک راهی را انتخاب می کند ، که او را بعد ازارتکاب گناه ،از طریق رستاخیز ،به نجات آخرت می رسا ند .این معرفی دانته ،انتخاب یک راه نما دین است.این دگردیسی (استحاله )، مختص اثر جاودانه دانته است و ما آنرا درست در همین اثر ، یعنی کمدی الهی می توانیم بیابیم. این گذر نمادین :در اثرادبی با رنگ سیاه ، یعنی دوزخ ، درادامه ً اثرادبی با رنگ سفید ، یعنی برزخ ، ودرنهایت با رنگ سرخ ، یعنی بهشت قابل مشاهده است .انسان با چهره دانته شاعر، مادٌهً این استحا له و دگردیسی است و کمدی الهی ، آن سنگ کیماگری ، این دگردیسی و استحالهً ماده است ، که امکان گذر ماده به مرحله عالی را فراهم می آورد . اگر رنگ سیاه ، نشانه ً مرگ لازم ، و مظهر متلاشی شدن انسان است ، مرحله با لا تر، بارنگ سفید ، به انسان این ا مکان را میدهد ، که این بار آزادانه راه خود را انتخاب کرده و ادامه بدهد . این راه همان راهی است که ویرژیل، دانته را به این راه ارشاد میکند .بلا خره آن بخش از اثر ادبی، با رنگ سرخ ، دانته را در فلکی قرار میدهد ، که ما ورائ موقعیت و امکان بشری است .طلب دانته( اینجا طلب به مفهوم فلسفی آن در تصوٌف است ) این طلب دانته ، بمانند طلب کیمیا گری ، با مرحله ای از فنا مطابقت دارد ، که لازمه رسیدن ، به مقام با لاتر است . ریاضت وسختی انسان را از بنیان تغیر می دهد و انسان از مرحله احساس و حساسیت ، به مرحلهً شناخت و معرفت عا لم قدم میگذارد .انسان در این مرحله از طریق بیان حال به درک وشعور ومعرفت نمیرسد ، بلکه از طریق اشراق است که به معرفت وشناخت قدم میگذارد.این طیف تحلیلی ناشی از نوری ازاستحا له کیمیاگرانه است . اخرین شعر دانته در کمدی الهی ، بنا بر عقیده کاترین گیمبارد قدم نهادن در این راه ، و رهائی انسان را پیام آور است.
بنویس ، تو ای انسان ،
این پیامی را که بتو می گویم ،و به دیگرانسان های زنده بگو ،
این گفته ها را .
این زندگی ، با شتاب ،
به مرگ منتهی میشود .
ترمیم یک نقاشی آب رنگ زمان دانته، در این اوآخر در فلورانس ، به ما، سیمای دیگری را ازاو نشان میدهد. شاعری که تا کنون در تمام آثارش با دماغ منقاری و کج ، و چهره ای لاغر ونحیف نشان داده می شد . این چهرهً جدید دانته شاید بیشتر باقرائت مشکل و در عین حال جالب اثرفنا ناپذیر دانته ، « کمدی الهی » او همخوانی دارد، که کاترین گیمبارد ، شاید موفق خواهد شد ، که در ما ، سیمای قرون وسطی عصر تاریک اندیشی را عوض بکند.(پا یان )
،ترجمه کاظم رنجبر . دکتر در جامعه شناسی سیاسی .
-اقتباس بطور کامل و یا به اختصار ، با ذکر نام نویسنده ، مترجم ، ، بلا مانع است .
از منظر جامعه شناسی سیاسی
انسانی که آزاد نیست ، نمیتواند آزادانه قضاوت بکند .
منابع مواخذ :
--1 Virgil, Publius Virgilus Maro.ویرژیل شاعر معروف روم باستان . تولد 60 قبل از میلاد ، مرگ 19 قبل از میلاد .
-2- -Mercureمرکور خدای روم باستان ، که حافظ بازرگانان و مسافرین بود. معا دل این خدا در یوان باستان هرمز Hermès بود.
-3- Jupiter – ژوپیتر خدای روم باستان ، که در پانتئون جای دارد ، رومیان بر آن باور داشتند ، که رعد وبرق با ارادهً ژوپتر اتفاق میا فتد . معادل این خدا در یوان باستان Zeus بود
-4-St Bernard – یکی از مقدسین مسحیت در قرن دهم میلادی می زیست ، که به باور مسحیان ، نجات دهندهً مسافرین گم کرده راه است و به نجات آنان می شتاید ..به همین جهت ، در منطقهً کوهستانی آ لپ صومعه ای ساخته اند ،که از بی خانمانان و بی پناهان گم کرده راه ، پذیرائی می کرد.
-5-Stace -شاعر روم باستان ، اهل ناپل که به لاتین شعر می گفت .تولد 45 میلادی مرگ 96 میلادی. اشعار بسیار غنی و پر مایه او ، قرنها ، الهام بخش سایر شاعران اروپائی در زبان لاتین بود.
-6-St –Thomas d’ Aquin )-توماس مقدس . متولد سال 1224در شهر کوچکی بین ناپل و رم بنام :Aquino است ،. توماس مقدس شاهد تحول فرهنگی و نوآوری و توسعه دا نشگاه ها در طول قرون وسطی بود این تحولات ناشی د ست آورد توسعه اقتصادی ، و علوم بود که به دنبا ل خود تحولات اجتماعی را همراه داشت. توماس مقدس ، به علوم جوامع اسلامی که از طریق ، اندولس و صلیبیون ، به ناپل آمده بوند آشنابود و در عین حا ل ، به فرهنگ و فلسفه یوان باستان مسلٌط بود. توماس مقدس مدت 8 سال در پاریس ، به تحصیل الهیات و فلسفه مشغول شد و به دنبال این تحصیلات ، توانست فلسفهً ارسطو را وارد الهیات مسیحی بکند .دین با وری توماس مقدس ، بصورت با ورهای جذمی قالبی و لایتغیر نبود . او از یک طرف ، انسان را از منظرعلمی عنصر ی از طبیعت Phusis (طبیعت به زبان یونانی،) و Logos ، کلام الهی وعقل عقل( یا عقل اوٌل در زبان یونانی ) ، می شناسد . تو ماس مقدس ، متعلق به روحانیونی است که میخواستند و هنوز هم میخواهند ، به با ورهای دینی بعد عقلانی بدهند،.او بر این باور بود ، که ایمان دارای دو بعد است . کلام خدا و طبیعت . وچون ، انسان عنصری است از طبیعت ، اجبارأ از منظر علوم الهی و کائنات ، نقطه طلاقی دو افق جهان مادی و جهان معنوی است. با این اندیشه توماس مقدس ، برای خود ، در جامعه روحانیت متحجر و تک بعدی ،زمان خود دشمنانی فراهم آورد ، و قبل از آنکه مورد باز خواست ، چه بسا محکوم به مرگ در داگاه های انگیزیسیون شود ، درسال 1274 از این دنیا رفت .(ماً خذ:Encyclopaedia Universalis جلد 16 صفحه 69 به زبان فرانسه چاپ 1968)
-7-Françiscains – فرانسیسکن ها ، پیرو یکی ازفرقه های مذهبی مسحیت هستند ،که به فرانسیسکنیزم معروف هستند. این فرقه در قرن سیزدهم ، توسط شخصی بنام فرانسوا داسیز ، François d’Assiseبنیانگذاری شده است.فرانسوا ، در سال 1182 ، در ایتالیا ، در شهری بنام آسیز در یک خانواده بورژوا و بازرگان ثروتمند به دنیا آمد .در این قرن ، بخش مهم صاحبان تفکر واندیشه ، شاهد فساد حاکم در دستگاه کلیسا بودند ، که روز به روز ، پیام حضرت مسیح ، در عمل ، توسط پا پ و کاردینال ها ،به هیچ گرفته می شدند. کلیسا در فکر جمع آوری ثروت و تحکیم قدرت اداری خود بود . در گوشه وکنار اروپا ، فرقه های مختلف مذهبی ، ظهور میکردند ، که در نهایت ، حاکمیت بلامنازع پاپ ودستگاه کلیسا را زیر سئوال می بردند . میگویند ، روزی ، حضرت مسیح ، بر فرانسوا دآسیز ظاهر میشود ، و به او میگو ید:فرانسوا ، بلند شو، کلیسای مرا که در حال نابودی است ، نجات بده . فرانسوا دآسیز ، از آن روز ، تمام اموال و مادیات خود را بین فقرا تقسیم میکند ،و فرقه ای را پایه میگذارد ، که هیچ گونه علایق مادی نداشتند ،و هدفشان خدمت به بشریت بود ، تا از این طریق ، ضمن حفظ آزادی روحی و معنوی خود ، به دیگران و کلیسا خدمت بکنند. تفکر ، اندیشه،وخواند ن ورد و دعا ،و چله نشستن بمانند فرقه های صوفی ، روش این فرقه است . این فرقه در سال 1210، توسط پا پ Innocent III –به رسمیت شناخته شد . فرانسوا دآسز در سال 1226 از این دنیا رفت .این فرقه با شاخه های مختلف ، امروز در تمام دنیا فعالیت دارند. (ماًخذ :Encyclopaedia Universalis جلد 7، صفحه 368 به زبان فرانسه چاپ 1968 )
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمیکند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید