غرب در صدد رفع تنشها در منطقه یا دنبال منافع خودش میگردد؟

تبریزلی سیامک

«اوباما » و آشتی امریکا با «جهان اسلام»؟

در این مقاله مطلب و ادعایی وجود دارد که آرزو میکنم نویسنده محترم مقاله توضیح بیشتری راجع به آن می دادند. یعنی ای کاش دلایل نویسنده برای این جمله خطاب به رئیس جمهور آمریکا که "شما بخوبی می دانید که سالهاست که تناسب قوا در منطقه خاورمیانه بسود مسلمانان و بزیان اسرائیل تغییر کرده است "، ارائه میشد

نویسنده محترم میخواهند بگویند که زمانی اگر جهان اسلام را روی یک کفه ترازو میگذاشتیم و اسرائیل را روی کفه دیگر، آنگاه وزنه جهان اسلام سنگینتر میشد اما امروز وزنه جهان اسلام سنگینتر است.

آیا انقلاب 57 و پیوستن ایران به جبهه ضد اسرائیل باعث چنین نتیجه گیری شده است؟. آیا احیاء اقتصادی ترکیه از طرفی و قدرت گرفتن نیروهای مذهبی در آن کشور در این نتیجه گیری دخیل است؟. آیا فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پیوستن تعدادی از کشورهای تازه استقلال یافته مسلمان به سازمان کنفرانس اسلامی مد نظر است؟. آیا جنگ 33 روزه اخیر و ناکامی اسرائیل به عنوان معیار ارزیابی انتخاب شده است؟.

ممکن است همه اینها مهم باشد اما آیا میتوان تمام جهان اسلام را توی یک ظرف ریخت و آنرا با اسرائیل مقایسه کرد؟. خود نویسنده مقاله اعتقاد دارد که چنین کاری مقدور نیست چون جهان اسلام سرشار از تضاد است. مثلا کشوری مانند جمهوری آذربایجان آن چنان روابط صمیمانه ای با اسرائیل دارد که بارها مورد اعتراض جمهوری اسلامی قرار میگیرد. از طرفی ایران اصلا اسرائیل را به رسمیت نمیشناسد و در طرف دیگر مصر روابطی هرچند سرد با این کشور دارد. آیا میشود این کشورها را با این همه تضاد در یک جبهه به حساب آورد؟.

با مراجعه به آمارهای در دسترس اقتصادی مشاهده میشود که تولید ناخالص داخلی (GDP) اسرائیل در سال 2009 میلادی رقمی در حدود 200 میلیارد دلاراست. تولید ناخالص داخلی ایران حول و حوش 820 میلیارد دلار، تولید ناخالص داخلی ترکیه حدودا 880 میلیارد دلار و تولید ناخالص داخلی عربستان سعودی تقریبا 600 میلیارد دلار است. با وجود اینکه به لحاظ درآمد سرانه اسرائیل از تمام این کشورها وضعیت بهتری دارد، لیکن باز هم شاید بشود گفت که هر یک از این کشورها به تنهایی از لحاظ اقتصادی قدرتمندتر از اسرائیل هستند. به لحاظ نظامی، بودجه نظامی اسرائیل حدودا 15 میلیارد دلار، بودجه نظامی ایران 20 میلیارد دلار، برای ترکیه حدودا 45 میلیارد دلار و برای عربستان 60 میلیارد دلار در سال است. اما به هر حال اسرائیل دارای تجهیزات پیشرفته تر و بمبهای هسته ایست. در ضمن اسرائیل تولید کننده و صادر کننده سلاحهای پیشرفته است و از بابت فن آوری نظامی به آن صورت مشکل وابستگی ندارد. در جهان اسلام نیز ترکیه و پاکستان به لحاظ فن آوری نظامی در سطح خوبی هستند. تازه پاکستان سلاح هسته ای هم دارد اما مشکل این است که در دنیای اسلام اتحادی وجود ندارد بر خلاف سازمانهای کشورهای غربی مثل اتحادیه اوروپا، ناتو و غیره.

اما برای قضاوت نهائی، فاکتورها و متغیرهای بسیار بسیار زیادی را باید در نظر گرفت. مثلا لابی قدرتمند و ریشه دار یهودی، سطح دانشگاههای معتبر اسرائیل، وابستگیهای رنگارنگ بسیاری از کشورهای عربی به غرب و نفوذ غرب در لایه های مختلف قدرت در این کشورها، حضور رژیمهای دیکتاتور خودکامه در رأس قدرت بسیاری از کشورهای اسلامی و در نقطه مقابل سیستم سیاسی دموکراتیک اسرائیل، حضور نظامی ناتو و آمریکا در بسیاری از کشورهای اسلامی (ترکیه، عراق، افغانستان، امارات و ...) و فاکتورهای دیگر. لذا مشاهده میشود که موضوع بسیار پیچیده و مرکب است.

البته بنده منظورم این نیست که نویسنده محترم قضاوت نادرستی انجام داده. شاید هم نتیجه گیری کاملا درست باشد. صرفا فکر میکنم ارزشش را داشت و بسیار مفید بود که ایشان مستندات خودشان را برای رسیدن به این نتیجه بحث برانگیز (حداقل از نظر من) روشن کرده، مسأله را بیشتر می شکافتند. چون موضوع خیلی مهمی است. مثلا در قره باغ مشکل نسبتا مشابهی وجود دارد. یک دولت اشغالگر ضعیف که به لطف حمایتهای همه جانبه حامی قدرتمندش تا به حال به اشغالگری خود ادامه داده است. البته وضعیت قره باغ تفاوتهای بزرگی هم با قضیه اسرائیل و فلسطین دارد. مثلا اسرائیل برخلاف ارمنستان اصلا هم کشور ضعیفی نیست و قدرت جمهوری آذربایجان را نمیشود با فلسطینیهای محروم از همه چیز مقایسه کرد. شاید تفاوتها حتی ماهوی باشند. اما یک چیز مشترک است و آن اینکه طرف اشغالگر بیشتر با دلگرمی به پشتیبانی متفقینش موفق به تداوم اشغالگری شده است.

موضوع دیگر این است که آیا ما حقیقتا معتقدیم که غرب در صدد رفع تنشها در منطقه است یا قبول داریم که مثل همیشه دنبال منافع خودش میگردد؟. من یک بار در جایی گزارشی خواندم که می گفت با پول هزینه نظامی آمریکا در افغانستان، میشد تا به حال برای افغانستان به آن اندازه مدرسه، مراکز درمانی، راه، مزارع مدرن و ... ساخت و مشکل بیکاری و فقر فرهنگ را تا حدی پائین آورد که القاعده و سایر گروههای بنیادگرا اصلا پایگاه اجتماعی خود را یک بار برای همیشه از دست بدهند و خود بخود بصورت ریشه ای زمینه نابودی این گروهها فراهم شود. آیا اگر حقیقتا وزنه جهان اسلام (بماند که من اصولا این اصطلاح جهان اسلام را به عنوان یک جبهه متحد قبول ندارم) سنگینتر میبود، دنیای سرمایه داری که مناسباتش بر اساس سود و زیان است، شک و شبهه ای در گرفتن جانب طرف قدرتمندتر نشان میداد؟. یعنی تصور میکنم اگر حقیقتا حامیان فعلی اسرائیل اراده بکنند، مشکل اسرائیل - فلسطین در عرض حداکثر چند هفته قابل حل است. آنها کافی است چند هفته اسنادی که از نقض حقوق فلسطینیان، نسل کشی در اردوگاههای فلسطینی، سلاحهای کشتار جمعی اسرائیل و دهها مورد دیگر دارند را وسیعا رسانه ای بکنند. چند تذکر جدی در شورای امنیت به اسرائیل داده شود و مواردی از این قبیل. اسرائیل عقب نشینی خواهد کرد و مهم هم نیست که دولت اسرائیل تا چه حد تندرو باشد. چون آنان خوب میدانند که قادر به در افتادن با همه دنیا نیستند. مشکل به همین راحتی قابل حل است. اگر این مانع بزرگ صلح منطقه حل شود، بهانه و قدرت مانور جمهوری اسلامی هم محدود خواهد شد. پیش زمینه برای خلع سلاح حزب الله هم فراهم خواهد شد، حتی بهانه رژیمهای دیکتاتور مثل دولت بشار اسد برای سرکوب و نسبت دادن مخالفین سیاسی به بیگانگان هم کمتر خواهد شد. لذا زمینه برای حرکت خاورمیانه به سمت دموکراسی مساعدتر میشود و دهها مژده دیگر این صلح به همراه خواهد آورد. چون همیشه در محیط پر تنش، احتمال خودسریهای حکومتها بیشتر و سرکوب و تحدید آزادیها مساعدتر میشود. وقتی یک کشور به سمت دموکراسی حرکت کند، برای ملتهای کشورهای دیگر تبدیل به راهنما میشود.

اگر همه اینها به فکر من میرسد، پس چرا نباید به عقل استراتژیستها و آکادمیسینهای آمریکا و انگلیس و کانادا و غیره برسد؟. موضوع شاید همان موضوع کهنه سود و ضرر باشد. یعنی در صورت برقراری صلح، آیا باز محملی این قدر مناسب برای فروش سلاح به اسرائیل و اعراب وجود خواهد داشت؟. در صورتی که ایران از مواضع رادیکال خود عقب نشینی کند و اسرائیلی را که در آن زمان فلسطینیها هم آنرا به رسمیت شناخته اند، به ناچار قبول کند، آیا دیگر قادر به تهدید به نابودی آن خواهد بود؟. آیا غرب به نفعش هست که این بهانه مفت و مجانی برای کوبیدن ایران و ترساندن اسرائیل را از دست بدهد؟. همه در منطقه دارند سلاح میخرند. عربستان شده انبار سلاح و هر از چند گاهی مبالغ هنگفتی اسلحه میخرد. بقیه کشورهای عربی و ایران هم همین طور. فرانسه در امارات پایگاه نظامی میسازد. جمهوری آذربایجان چند وقت پیش، دو سامانه دفاع موشکی اس – 300 را از روسیه تحویل گرفت. همه تولید کنندگان اسلحه از چین گرفته تا آمریکا در این قضیه ذی نفع هستند. به اینها اضافه کنید موضوع پایگاههای نظامی آمریکا و ناتو در منطقه که بالاخره باید بهانه ای برای تداوم حضورشان وجود داشته باشد. این پایگاههای نظامی برای کنترل مهمترین منابع انرژی جهان حیاتی هستند. اما اگر صلح واقعی در منطقه برقرار شود، چه بهانه ای برای تداوم حضور آنها وجود خواهد داشت؟. اگر دموکراسی در منطقه حکمفرما شود، اگر آرای مردم سرنوشتشان را رقم بزند، آیا آنگاه همین مردم به حضور این پایگاهها معترض نخواهند شد؟. آیا غرب واقعا درصدد پیاده کردن دموکراسی در جهان است؟.

من فکر میکنم فاکتور نگرانی غرب از بنیادگرایی اسلامی تنها یکی از فاکتورهای دخیل برای کمک به افزایش یا عدم افزایش فشار بر اسرائیل باشد. مسائل متنوع دیگری هم وجود دارند. مثلا همان قضیه ذینفع بودن شرکتهای اسلحه سازی و اینکه همیشه این شایعه وجود داشته که صاحبان صنایع اسلحه سازی حامی جمهوری خواهان و صاحبین صنایع مصرفی حامی دموکراتها هستند. حال می بینیم که جمهوری خواهان در کنگره اکثریت را در دست دارند و دموکراتها در سنا و رئیس جمهور آمریکا هم دموکرات است. لذا مثل همیشه، همه چیز هم دست رئیس جمهور یا دست یک جناح نیست و اینجا باز قضیه خیلی پیچیده و سرگیجه آور میشود.

کیانوش توکلی

جناب « تبریزلی سیامک» گرامی _ شما با ارائه آمار و ارقامی در واقع این تغییر تناسب قوا خاورمیانه بسود مسلمانها را_ به لحاظ اقتصادی_ بخوبی توضیح داده ا ید.

البته اسرائیل به دلیل توان قدرت اتمی بالا که گفته می شود_ این کشورصاحب 200 کلاهک اتمی است _ همچنین سلاح های بسیار پیش رفته امریکایی_ که حتی کشورهای دوست امریکا مثل عربستان هم فاقد چنین سلاح هایی هستند _ قدرتمند تر بنظر می رسد اما در مقابل ؛ افکار عمومی مسلمانان در 30 سال گذشته بشکل گسترده و چشم گیری بسود فلسطینی ها و به زیان اسرائیل چرخش نمود بگونه ای که ترکیه سکولار و دوست اسرائیل را به پشتیابنی از فلسطینی ها کشاند و در واقع اردوغان به این افکار عمومی مسلمانان جهان پاسخ کاملا روشن و مثبتی داده است.

بنظر من وزن افکار عمومی در جنگ ها، عامل بسیار مهمی است که نباید نادیده انگاشته شود . این افکار از سلاح های مدرن هم قوی تر عمل خواهند کرد... مگر همین سلاح های پیشرفته در عراق و افغانستان قادر شده اندکه طالبان و القاعده را نا بود نماید ؟

در صورت جنگ همه جانبه میان این دو در خاورمیانه ،فقط یک راه برای اسرائیل می ماند که با قدرت اتمی خود، این تناسب قوا را بر هم زنند ....این هم در شرایط امروز جهان عملی نیست.

اگر بخواهم این تغییر تناسب قوا در خاورمیانه را بطور خیلی خلاصه تشریح کنم ؛ چنین خواهد شد : در این 30 سال 2 کشور متحد غرب و اسرائیل یعنی ایران پهلوی و ترکیه کمال آتا ترک بسود فلسطینی ها و به زیان اسرائیل تغییر سیاست داده اند و پاکستان اتمی از نگاه غربی ها کاملا غیر قابل اعتماد شده و بلند ترین مقامات پاکستانی در پشت طالبان ایستاده اند.

همچنین افکار عمومی مسلمانان بطور گسترده ای بسود فلسطینی ها چخش کرد و رهبران پوپولیست خاورمیانه در صورت ادامه بحران به احتمال زیاد بر این موج سوار خواهندشد و از طرف دیگر به لحاظ نظامی هم توان کشورهای مسلمان بطور چشم گیر افزایش پیدا کرده است که در مقایسه با جنگ شش روزه قابل قیاس نیست .

شما پرسش جالبی را طرح کرده اید:«موضوع دیگر این است که آیا ما حقیقتا معتقدیم که غرب در صدد رفع تنشها در منطقه است یا قبول داریم که مثل همیشه دنبال منافع خودش میگردد؟.»

پاسخ من چنین است: که غرب و یا هر کشوری طبیعتا به دنبال منافع خود است ولی غرب و نیروهای دمکرات جهان دچار تناقص جدی در خاورمیانه شده اند از یک طرف اسرائیل تنها کشور دمکراتیک خاورمیانه و همسنگ کشورهای غربی و متحد استراتژیک آنها محسوب می شود در حالی که کشورهای مثل مصر ،پاکستان عربستان و کویت غیر قابل اعتماد غرب هستند واز سوی دیگر تندروهای ضد غربی سکان و رهبری مبارزه ضد اسرائیلی را در دست دارندو اکنون خطر حمله ترویستهای القاعده و طالبان خواب را از چشمان شهروندان غربی را ربوده است .

آیا جنگ جهانی سوم این معادله را تغییر خواهد داد و سلاحهای اتمی بکار خواهد رفت و یا بحران خاورمیانه با مذاکرات صلح در مقابل زمین بتدریج طی سالهای آتی حل خواهد شد و یا جنگ فرسایشی و سیاسی تا سالها ادامه خواهد یافت!

خلاصه اینکه غرب و امریکا و بطور مشخص« اوباما »زیر فشار چند جانبه ای قرار گرفته اند او نمی تواند تنها با ژست های مسلمان پسند ، مشکلات خاورمیانه را حل و فصل نماید.

در این میان ، باند احمدی نژاد دقیقا بر این تناقص غرب انگشت گذاشته است او براساس چنین تحلیلی از اوضاع و احوال منطقه رفتار می کند .احمدی نزاد در حالی که مورد نفرت مردم خود قرار داردولی در بیرون از مرزها، چنین رجز خوانی علیه غرب و اسرائیل می کند.

امار های زیر از سیامک است :

مراجعه به آمارهای در دسترس اقتصادی مشاهده میشود که تولید ناخالص داخلی (GDP) اسرائیل در سال 2009 میلادی رقمی در حدود 200 میلیارد دلاراست. تولید ناخالص داخلی ایران حول و حوش 820 میلیارد دلار، تولید ناخالص داخلی ترکیه حدودا 880 میلیارد دلار و تولید ناخالص داخلی عربستان سعودی تقریبا 600 میلیارد دلار است. با وجود اینکه به لحاظ درآمد سرانه اسرائیل از تمام این کشورها وضعیت بهتری دارد، لیکن باز هم شاید بشود گفت که هر یک از این کشورها به تنهایی از لحاظ اقتصادی قدرتمندتر از اسرائیل هستند. به لحاظ نظامی، بودجه نظامی اسرائیل حدودا 15 میلیارد دلار، بودجه نظامی ایران 20 میلیارد دلار، برای ترکیه حدودا 45 میلیارد دلار و برای عربستان 60 میلیارد دلار در سال است. اما به هر حال اسرائیل دارای تجهیزات پیشرفته تر و بمبهای هسته ایست. در ضمن اسرائیل تولید کننده و صادر کننده سلاحهای پیشرفته است و از بابت فن آوری نظامی به آن صورت مشکل وابستگی ندارد. در جهان اسلام نیز ترکیه و پاکستان به لحاظ فن آوری نظامی در سطح خوبی هستند. تازه پاکستان سلاح هسته ای هم دارد اما مشکل این است که در دنیای اسلام اتحادی وجود ندارد بر خلاف سازمانهای کشورهای غربی مثل اتحادیه اوروپا، ناتو و غیره.