آتش سبز زیر خاکستر

با گذشت یک سال، هر چند خیابان ها به روال عادی بازگذشته، اما هیچ نشانه ای از ثبات در خیابان ها دیده نمی شود. هر تجمع انسانی برای ماموران امنیتی و انتظامی زنگ خطر را به صدا در می آورد. تماشای جام جهانی فوتبال، روزنه ای به شعارهای آشنا می گشاید. این هراس مداوم نیروهای امنیتی بیش از هر چیز دیگری خبر از شعله های سبزی می دهد که زیر تلی از خاکستر خفته است

شهرزاد نیوز: یک سال پیش در همین روزها ایران در تب تغییر می سوخت. بعد از سی سال خیابان های شهر زیر گام های مردمی معترض کوبیده می شد. گاه با شعارهایی که از دهان میلیون انسان در می آمد، سقف آرام شهر ترک می خورد و می شکست، گاه نعره سکوت میلیونی بود که چرت سالیان خیابان ها را می پراند. "الله اکبر" و "مرگ بر دیکتار" چون ناقوسی بود که هر شب ساعت را اعلام می کرد.

یک سال گذشته است. خون های ریخته بر زمین بارها شسته شده اند، سنگ گورها بارها شکسته شده اند و با این همه هنوز دست های بی نشان هر روز روی گورها دسته گلی می نشانند. بسیاری از آن میلیون ها همچنان در زندانند، عده ای دیگر روی زخم های یادگار بازداشتگاه ها مرهم می گذارند و سعی می کنند زخم روح را به دست فراموشی بسپارند که نمی شود، بسیاری دیگر زیر احکام تعلیق و تعزیرند، و تعدادی به هزار گوشه جهان پناه برده اند.

یک سال گذشته است و امروز از چند نفر از همان میلیون ها پرسیده ایم که اگر صدای الله اکبر شبانه را از بام ها نمی شنوند و اگر سیل جمعیت را در خیابان ها نمی بینند، آیا می توانند بگویند حرکتی که به جنبش سبز شناخته اند، مرده است.

هاله دختر 29 ساله ای است که در همه تجمع های سال گذشته شرکت داشت. فعالیت اجتماعی او و دوستانش به دلیل محدودیت های یک سال گذشته به تعلیق درآمده است. با این همه به نظر او جنبش سبز همچنان زنده است. او می گوید: تا به حال از دهان هیچ کس این جمله همیشگی را که مثلا درباره دوره اصلاحات زیاد می شنیدیم که "خاتمی هم از خودشان بود" را نشنیده ام. مردم هنوز به شدت قبل نسبت به سرنوشت این جنبش حساس هستند و آن را بخشی از سرنوشت خود می دانند. افراد عادی جامعه نسبت به اخبار زندانیان سیاسی واکنش نشان می دهند و انگار هر لحظه منتظر یک اتفاق تازه و سرنوشت ساز هستند.

سیما، 25 ساله، دوباره در جریان راهپیمایی ها به زندان افتاد و امروز با سند خانه پدرش که به وثیقه سپرده اند آزاد است. او می گوید: هیچ فشاری خاطرات سال گذشته را از ذهن مردم پاک نمی کند. نه خاطره تلخ مرگ سهراب ها و نداها، نه خاطره کهریزک و شکنجه های زندان ها و نه خاطرات خوب و شاد روزهای راهپیمایی و آن حس همدلی را. مردم هنوز حاضرند هزینه تغییر را بدهند چون ایمانشان را از دست نداده اند.

مهرداد 40 سال دارد. او می گوید: من سال پیش فقط در تجمع میدان انقلاب تا آزادی شرکت کردم. شب که فهمیدم عده ای را در میدان آزادی کشته اند ترسیدم. فکر کردم زن و دو بچه ام به حضور من نیاز دارند. بعدتر که مدام اخبار زندانی شدن و کشته شدن دیگران را می شنیدم عذاب وجدان داشتم که مگر آنها خانواده نداشتند. چند ماه مقاومت کردم و در هیچ راهپیمایی شرکت نکردم، ولی این بار اگر رهبران جنبش سبز بخواهند راهپیمایی برگزار کنند، به خیابان می آیم؛ چون این جنبش به همه ما نشان داد که با سکوت هیچ تغییری اتفاق نمی افتد.

مهرداد همین حس خود را نشانه ای از زنده بودن جنبش می داند و می گوید: اگر جنبش مرده بود، من و هزاران نفر مثل من بعد از این همه فاجعه و بدون پیروزی باز حرف از این نمی زدیم که هنوز به خیابان ها می آییم.

با گذشت یک سال، هر چند خیابان ها به روال عادی بازگذشته، اما هیچ نشانه ای از ثبات در خیابان ها دیده نمی شود. هر تجمع انسانی برای ماموران امنیتی و انتظامی زنگ خطر را به صدا در می آورد. تماشای جام جهانی فوتبال، روزنه ای به شعارهای آشنا می گشاید. تجمع در اعتراض به اخراج یک استاد یا رئیس دانشگاه به یک سال قبل خود گره می خورد و این هراس مداوم نیروهای امنیتی بیش از هر چیز دیگری خبر از شعله های سبزی می دهد که زیر تلی از خاکستر خفته است. گویی آتش سبز هیچ گاه خاموش نشده است و مردم گرمای آن را علیرغم همه ی سرکوب ها در یک سال گذشته، همچنان حس می کنند.

١٣ شهریور ١٣٨٩