قاچاق خاک حاصلخيز ايران به کشورهاي حاشيه خليج فارس

اکثر کارشناسان محيط زيست قاچاق حجم زيادي از خاک حاصلخيز کشور به کشورهاي حاشيه خليج فارس را تاييد مي کنند. اما هيچ گزارش رسمي از آن منتشر نمي شود و بنا به گفته يک مقام آگاه در سازمان محيط زيست، گزارش هاي غيررسمي نشان مي دهد که سالانه ميليون ها تن از خاک حاصلخيز برخي از مناطق کشور به ويژه خاک «پيت» به ۲ صورت قاچاق از مبادي غيرقانوني و يا در قالب صادرات گل و گياه از کشور به کشورهاي حاشيه خليج فارس به ويژه امارات قاچاق مي شود. بنا به گفته اين مقام آگاه و يک عضو هيئت علمي دانشگاه منابع طبيعي، توليد دو سانتي متر خاک ۶۰۰ سال زمان مي برد و با قاچاق خاک حاصلخيز به مرور بستر کشاورزي در کشور در معرض نابودي قرار مي گيرد. يک مقام آگاه در سازمان محيط زيست که خواست نامش ذکر نشود با تاييد قاچاق خاک از کشور به خراسان گفت: خاک اکثر مناطق کشور به جز خاک مناطق شوره زار حاصلخيز، غني و براي کشاورزي مناسب است. وي افزود: اين در حالي است که کشورهاي حاشيه خليج فارس از خاک حاصلخيز محروم هستند و به همين دليل کشاورزي در آن جا رونق ندارد. بنا به گفته اين مقام آگاه خاک شهرهاي شمالي، جنوبي و غربي کشور از جمله خاک هاي حاصلخيز است. خاک پيت که مرغوب ترين خاک است، خاک هاي قهوه اي جنگلي و خاک رويشگاه هاي گونه هاي گياهي که داراي مواد آلي قابل توجهي است از جمله خاک هايي است که هر سال ميليون ها تن از آن قاچاق مي شود و در کشورهاي حاشيه خليج فارس خريداران بسياري با قيمت هاي کلان دارد.

شيوه هاي خروج خاک ازکشور

وي در پاسخ به اين که خاک به چه صورتي خارج مي شود و آيا مسئولان از آن بااطلاع هستند، گفت: خاک به ۲ روش عمده قاچاق مي شود. اول به صورت قاچاق در قالب بسته که از مبادي غيرقانوني از کشور خارج مي شود و مثل تمام کالاهايي که از کشور قاچاق مي شود از ميزان آن اطلاعي در دست نيست،اما مسئولان مي دانند که قاچاق صورت مي گيرد. به ويژه درباره خاک «پيت» که مرغوب ترين خاک و محل چند ساله رويش چمن بوده است و داراي مواد آلي بسيار و سبک است.

قاچاقچيان مسئولان را دور مي زنند

بنا به گفته اين مسئول روش دوم قاچاق در قالب صادرات گل و گياه است که در اين روش که قانوني هم صورت مي گيرد قاچاقچيان مسئولان را دور مي زنند و چندين برابر نياز گلدان ،خاک در آن مي ريزند و در خارج از کشور نيز گياه ارزش و اعتباري ندارد و حتي دور ريخته مي شود و آن چه در قيمت هاي بالا خريد و فروش مي شود خاک گلدان است. بنابراين مي توان گفت به قاچاق خاک جنبه قانوني داده شده است و مسئولان هم کم و بيش از آن اطلاع دارند. وي در مورد مقصد خاک قاچاق گفت: مقصد اين خاک کشورهاي حاشيه خليج فارس است که از نظر خاک بسيار فقير هستند، که براي کشت و زرع و ايجاد فضاي سبز از آن استفاده مي شود. همچنين از خاک پيت براي پرورش قارچ استفاده مي شود.

بستر کشاورزي در ايران در معرض نابودي

بنا به گفته وي در حالي که با قاچاق خاک از کشور، کشورهاي حاشيه خليج فارس به کشت و زرع محصولات کشاورزي دست مي يابند بستر کشاورزي در ايران در معرض نابودي قرار دارد و عواملي همچون قاچاق خاک، فرسايش خاک، کمبود آب و نبود مديريت موجب از بين رفتن کشاورزي در ايران شده است چرا که بنا بر آمار براي توليد هر سانتي متر خاک حداقل ۶۰۰ سال زمان نياز است.وي همچنين در پاسخ به اين که آيا گزارش هاي رسمي در سازمان درباره قاچاق خاک و ميزان آن وجود دارد، گفت: گزارش رسمي وجود ندارد اما گزارش هاي غير رسمي در اين زمينه به دست مي رسد و حاکي از برداشت بي رويه خاک «پيت» و انتقال آن در قالب صادرات گياهان به کشورهايي نظير امارات است.به گزارش مهرسميه روشني استاد دانشگاه و کارشناس مسائل زيست محيطي نيزدرسمينارعلمي زمين پاک درسالن اجتماعات اداره کل محيط زيست استان لرستان با اشاره به اين که توليد هر سانتي متر خاک ۵۰۰ تا 700سال زمان مي برد نسبت به قاچاق خاک از کشورمان هشدار داد.وي افزود:آب و خاک مهم ترين منابع طبيعي کشورمان محسوب مي شود که متاسفانه در طول سال هاي اخير به دلايل مختلف در حال نابودي است.روشني خاطرنشان کرد: هر روزه به دلايل مختلف از جمله فرسايش خاک و قاچاق خاک مقدار زيادي از خاک در کشور از دست مي رود.

در خور اشاره است براساس آمار سالانه ۲ ميليارد تن خاک در کشور بر اثر فرسايش از بين مي رودو فرسايش خاک در ايران ۵ برابر متوسط کشورهاي آسيايي است.

دکتر ميرنيا عضو هيئت علمي دانشگاه منابع طبيعي مازندران نيز در اين باره به خراسان گفت: جنس خاک کشورهاي عربي به ويژه کشورهاي حاشيه خليج فارس ماسه اي و آهکي است که امکان رويش هيچ گياه و حتي فضاي سبز در آن وجود ندارد.وي افزود: بنابراين آن ها همواره به دنبال راهي براي ايجاد فضاي سبز و توليد محصولات کشاورزي هستند و به اين دليل خواهان و خريدار خاک از ساير کشورها به ويژه ايران که داراي خاک بسيار غني از نظر مواد آلي و حاصلخيز براي کشت و زرع است، هستند.

قاچاق خاک طي چند سال اخير رونق يافته است

وي افزود: بين خاک هايي که در ايران وجود دارد خاک استان هاي آذربايجان، خراسان، مازندران و برخي از شهرهاي جنوبي حاصلخيز است که براي آن ها ميليون ها دلار سود اقتصادي در پي دارد.وي افزود:به همين دليل پديده قاچاق خاک از ايران به اين کشورها طي چند سال اخير رونق يافته و حتي ممنوعيت هاي قانوني نتوانسته مانع اين امر شود.ميرنيا گفت: اما همان طور که ذکر شد خاک اغلب مناطق کشور ما حاصلخيز است که مي تواند سود فراواني را از ناحيه کشاورزي و صادرات محصولات کشاورزي عايد ما کند اما به دليل کمبود آب، مديريت نادرست و قاچاق و فرسايش خاک، زنگ هشدار را براي کشاورزي ما به صدا درآورده است.

بنا به گفته اين استاد دانشگاه ۶۰۰ سال زمان مي برد تا يک سانتي متر خاک توليد شود و در حال حاضر خاکي که ميليون ها سال توليد و حاصلخيزي آن زمان مي برد، در غفلت و عدم مديريت مسئولان به يغما مي رود.

وي افزود: قاچاق خاک در کنار ساير عوامل طبيعي نظير فرسايش خاک بستر کشاورزي در کشورمان را در معرض نابودي قرار داده است.چندي قبل نيز فرمانده يگان حفاظت منابع طبيعي استان اردبيل گفته بود، قاچاق خاک پيت با رويش گياهي مراتع همراه خاک، ۲ سال است که در مناطق باغر و سبلان آغاز و باعث خسارت فراوان شده است.علاوه بر اين که معاون امور آب و خاک وزير جهاد کشاورزي نيز با اشاره به اين که خاک کشاورزي جزو ليست کالاهاي ممنوعه صادراتي در گمرکات کشور است گفته بود، تاکنون هيچ گونه صادرات خاک کشاورزي نداشته ايم و اگر هم اقدامي در اين زمينه صورت مي گيرد غيرقانوني بوده و گمرک و ستاد مبارزه با قاچاق کالا در اين ميان مسئول است.

شايان ذکر است سال گذشته نيز بر اساس موافقت نامه قانون قرنطينه اي گياهي که در مجلس به تصويب رسيد، هرگونه جابه جايي گياهان به همراه خاک ممنوع شد. همچنين براساس اين قانون، هر گونه نقل و انتقال خاک و نمونه هاي گياهي به ساير کشورها ممنوع است و مادامي که از سوي سازمان حفظ نباتات و وزارت جهاد کشاورزي موافقت نامه اي امضا نشود، قابل صدور به ساير کشورها نخواهد بود.