چهره‌ای که گفتمان سیاسی را در بریتانیا تغییر داده است

۲۵ روز بعد از انتخابات سراسری بریتانیا که به شکست فاحش حزب کارگر و استعفای اد میلیبند، رهبر این حزب منتهی شد، رسانه‌های بریتانیا از احتمال نامزدی جرمی کوربین برای رهبری حزب خبر دادند.

تا آن موقع به جز فعالان عرصه سیاسی کمتر کسی او را می شناخت و کمتر کسی فکر می کرد او ۳۵ رایی را که برای نامزدی در انتخابات نیاز دارد به دست آورد.

ژوئیه به پایان نرسیده بود که جرمی کوربین با رای "قرضی" بعضی از نمایندگان به حد نصاب رسید و یکی از چهار نامزد رهبری حزب شد. بسیاری از این نمایندگان تنها می خواستند صدای اقلیت چپ هم در کارزار انتخاب رهبر حزب شنیده شود.

اما او به فاصله کوتاهی حمایت بزرگترین اتحادیه‌های صنفی بریتانیا را به دست آورد و نظرسنجی‌ها نشان داد که از نامزدهای دیگر یعنی ایوت کوپر، اندی برنهام و لیز کندال پیش افتاده است.

از راست: جرمی کوربین، ایوت کوپر، اندی برنهام و لیز کندال

از این بین ایوت کوپر (همسر اد بال یکی از اعضای صاحب‌نفوذ حزب کارگر) و اندی برنهام در زمره میانه‌روها (سنتریست) قرار می‌گیرند و لیز کندال به عنوان یکی از بلری‌ها (یا طرفداران سیاست‌های تونی بلر در گرایش به راست) شناخته می‌شود.

کوربین که تنها صدای چپ در این میان است، بانک‌ها را مسئول بحران اقتصادی جهان در سال ۲۰۰۸ می‌داند از این رو سیاست ریاضت اقتصادی دولت محافظه‌کار را به شدت زیر سوال می برد و دائم سوال می‌کند که چرا مردم عادی باید تاوان بی‌ملاحظگی بانک‌ها و عملکرد بی‌حساب و کتاب آنها را بپردازند.

او وعده داده که اگر به رهبری حزب کارگر برسد و این حزب در انتخابات عمومی بعدی پیروز شود، در بهداشت و آموزش سرمایه‌گذاری کند و شبکه راه‌آهن و پست بریتانیا را دوباره ملی کند.

او همچنین وعده داده که سلاح‌های اتمی بریتانیا را جمع‌آوری کند، مقررات بیشتری برای بانک‌ها وضع کند، به آنچه او انحصار شرکت‌های برق و گاز می داند پایان دهد و آنچه مدل آلمانی می‌خواند را به اجرا در آورد، سرمایه‌گذاری وسیعی در بخش مسکن انجام دهد و مالکیت عمومی را تقویت کند.

حزب محافظه‌کار، احزاب و رسانه‌های راست‌گرا و طرفداران بازار آزاد با افزایش محبوبیت آقای کوربین حملات شدیدی را علیه او آغاز کرده‌اند.

اما شاید شدیدترین انتقادها از داخل حزب کارگر باشد، جایی که "میانه‌روهای حزب" یا گروهی که به حزب "کارگر نو" یا "بلری" معروفند به شدت به او حمله کرده اند و او را متهم می‌کنند که می‌خواهد زمان را به عقب برگرداند و برخی نیز گفته‌اند باید جلوی انتشار "ویروس" افکار او گرفته شود و کسانی که به نامزدی او رای دادند "مغز نداشتند".

معروفترین جمله را شاید خود تونی بلر بر زبان آورد که گفت اگر کسی قلبش با جرمی کوربین است، بهتر است "قلبش را پیوند بزند".

آقای بلر دلایل مخالفت خود را با جرمی کوربین تبیین کرد که به نوعی شاید چکیده انتقاداتی باشد که به کوربین می‌شود.

به عقیده تونی بلر، چپ‌گرایان متوجه نیستند که "پیروزی در انتخابات از موضع میانه (سنتر) مقدور است چون این موضعی است که طیف گسترده‌ای از مردم را بر می‌گیرد و هم دنیای تجارت و هم اتحادیه‌ها از آن حمایت می‌کنند."

چپ‌گرایان همچنین متوجه فرصت‌ها و خطراتی که جهانی‌شدن به همراه آورده نیستند و متوجه نیستند که "تجارت شغل ایجاد می‌کند نه دولت".

نخست وزیر پیشین بریتانیا گفت که در مورد حفظ ارزش‌ها در دنیای معاصر، برداشت‌های غلطی وجود دارد از جمله این که "خود ارزش‌ها با نحوه اعمال آنها در این دنیای در حال تغییر اشتباه گرفته می‌شوند".

جرمی کوربین در حال ورود به مقر دولت برای تحویل تومار صد هزار امضا علیه حمله به عراق (۲۰۰۳)

برداشت غلط دیگر این است که چپ رادیکال با سوسیال دموکراسی رادیکال اشتباه گرفته می‌شود، در حالیکه چپ رادیکال معمولا واکنش‌گرا است، سوسیال دموکراسی رادیکال به دنبال این است که ارزشها را به کار آمدترین شیوه ممکن عملی کند؛ "آن هم نه در دنیای قدیم، بلکه در دنیای امروز و آینده".

تونی بلر به صراحت گفت که جرمی کوربین حزب کارگر را به پیروزی در انتخابات نخواهد رساند، چون ارتباطش کاملا با دنیای فعلی قطع است، اما حتی اگر هم بتواند، "من نمی‌خواهم از موضع چپ کهنه‌گرا برنده انتخابات باشم."

کوربین ۶۶ ساله که از ۳۲ سال پیش بدون وقفه از حوزه انتخابی خود (ایزلینگتون شمالی در شمال‌شرقی لندن) به نمایندگی پارلمان انتخاب شده و به داشتن صراحت لهجه شهرت دارد، در پاسخ از این سخنان اظهار تاسف کرد و گفت بجای این حرف‌ها موضوع گفتگوها باید مسائل سیاسی باشد.

او چند روز بعد گفت که حمله به عراق بر اساس گفته کوفی عنان دبیرکل وقت سازمان ملل "غیرقانونی" بوده و تونی بلر باید به دلیل جنایات جنگی محاکمه شود.

کوربین در حزب کارگر چهره‌ای حاشیه‌ای و شورشی بوده است و پانصد بار بر خلاف موضع حزب در پارلمان رای داده است. او که به انقلابیون آمریکای لاتین علاقمند است ریش می‌گذارد و آن را نشانه اعتراض به گرایش "کارگر نو" در حزب خود می‌داند.

او به همراه جک استرا عضو یک گروه پارلمانی بود که سال گذشته پس از شش سال به ایران سفر کرد. او بارها به این موضوع اشاره کرده که یکی از اشتباهات بریتانیا در سوریه، مشارکت ندادن ایران در تلاش ها برای رفع بحران بوده است و گفته که توان این کشور برای برقراری صلح در منطقه نادیده گرفته شده است.

جرمی کوربین و ایزابل آلنده دختر سالوادور آلنده رییس جمهور سابق شیلی که در کودتای نظامی در سال ۱۹۷۳ کشته شد (۱۹۹۸)

او معتقد است که برای تأمین امنیت خاورمیانه باید حزب‌الله، حماس و ایران را در گفتگو و تبادل نظر مشارکت داد و این یکی از مواردی است که باعث شده مخالفانش به او حمله کنند و او را حامی تندروی بدانند.

پدر و مادر جرمی کوربین زمانی که در مورد جنگ داخلی اسپانیا کمپین می‌کردند با هم آشنا شدند و خود او هم در تمام عمر خود فعال صلح، حقوق بشر، محیط زیست، خلع سلاح هسته‌ای و مبارزه با آپارتاید بوده است.

او عضو کمپین همبستگی با فلسطین است و بر علیه آنچه "آپارتاید در اسرائیل" می خوانند فعالیت می‌کند.

کوربین گیاهخوار است و الکل نمی نوشد. او در سال ۱۹۸۴ به علت اعتراض به آپارتاید در مقابل کنسولگری آفریقای جنوبی در لندن دستگیر شد و یکی از ترتیب دهندگان اصلی تظاهرات معروف یک میلیون نفری در لندن علیه حمله به عراق بود.

برای انتخابات این دوره، حزب کارگر برای اولین بار به طرفداران حزب فرصت داده تا در انتخابات رهبر حزب رای دهند. افراد علاقمند می‌توانند با پرداخت سه پوند به عنوان طرفدار یا حامی حزب (نه عضو حزب) ثبت نام کنند و گفته می‌شود تعداد زیادی برای رای دادن به کوربین به عنوان هوادار حزب کارگر ثبت نام کرده‌اند.

کوربین معتقد است در چند سال آینده احزاب چپ در اروپا به قدرت خواهند رسید

اما بسیاری از اعضای حزب کارگر می گویند که اگر آقای کوربین به رهبری حزب انتخاب شود، این حزب بخت خود را برای پیروزی در انتخابات پارلمانی از دست خواهد داد. آنها او را پوپولیستی می‌دانند که در توهم آرمان‌های خود الزامات دنیای معاصر را درک نمی‌کند.

اما آقای کوربین خود را طرفدار سیاست از پایین به بالا به جای از بالا به پایین می‌داند، او معتقد است که باید همه موضوعات به بحث گذاشته شود و نظر مردم در تصمیم‌گیری‌ها با جدیت در نظر گرفته شود.

گروهی از فعالان عرصه سیاسی صحبت‌های نامتعارف و تمایلات سوسیالیستی آقای کوربین را "واپس‌گرا و مربوط به دوران جنگ سرد و بلوک شرق" معرفی می‌کنند. اما گروه دیگری معتقدند که این نظرات برای قشر جوانی که آن سالها را تجربه نکرده‌اند یا کوچکتر از آن بوده که درکی از مسائل داشته باشد کاملا نو و متفاوت به نظر می‌رسد.

عده‌ای می‌گفتند که شخصیت آقای کوربین از نظر نسل جوان فاقد جذابیت و حتی کسل کننده است، اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که جوانان و زنان از گروه‌هایی هستند که علاقه بیشتری به او نشان داده‌اند.

در یک مناظره رادیویی وقتی از کوربین و سه نامزد دیگر پرسیده شد که در صورت انتخاب شدن به عنوان رهبر حزب، اد میلیبند را در کابینه سایه به کار می‌گیرند یا نه، فقط کوربین به صراحت پاسخ داد که بله و بقیه جواب‌هایی مبهم دادند. مجری برنامه گفت این همان دلیلی است که کوربین را در نظرسنجی‌ها جلوتر نشان می‌دهد، او تنها کسی بود که پاسخ روشن داشت، اما شما جواب یک سوال ساده را هم ندادید.

بسیاری معتقدند مردم از سیاستمدارانی که یک شکل حرف می‌زنند، یک جور لباس می‌پوشند، وعده‌های یک شکل و مبهم می‌دهند و همه چیز آنها را مسئولان روابط عمومی و مشاوران شکل می‌دهند خسته شده‌اند، از این رو کوربین که به صراحت نظر خود را بیان می‌کند و در واقع خودش است برای آنها جذابتر از سیاست‌مداران "از پیش طراحی شده" است.

آقای کوربین معمولا کت و شلوار و کراوات نمی‌پوشد، با صندل و کیفی روی شانه با دوچرخه و اتوبوس به پارلمان می‌رود، ماشین ندارد، در خانه‌ای معمولی در محله‌ای معمولی زندگی می‌کند و هر سال پس از اعلام هزینه‌های نمایندگان پارلمان، نام او در بین نمایندگانی است که کمترین هزینه را داشته‌اند.

هنوز معلوم نیست چه کسی به رهبری حزب کارگر انتخاب خواهد شد، اما به نوشته شوماس میلن، از نویسندگان روزنامه گاردین، تا همین جا هم کوربین فضای سیاسی بریتانیا را تغییر داده است.

شاید از مهمترین علائم این تغییر، وعده روزهای اخیر اندی برنهام یکی از نامزدهای رهبری حزب کارگر باشد که او هم گفته که در صورت پیروزی، ملی کردن راه آهن را پیگیری خواهد کرد.