توپ‌های ضد تبخیر ممکن است 'بیش از صرفه‌جویی باعث مصرف آب شوند'

استفاده از فناوری‌ برای برطرف کردن سریع بحران آب می‌تواند به نتایج ناخواسته محیط زیستی و اقتصادی-اجتماعی منجر شود.
دو پژوهشگر ایرانی، عرفان حقیقی (دانشگاه ام ‌آی تی) و کاوه مدنی (امپریال کالج لندن) به همراه آرین هوکسترا (دانشگاه توئنته) به بررسی تاثیر استفاده از توپ‌های ضدتبخیر ( Shade balls) برای جلوگیری از تبخیر ذخایر آب در لس‌آنجلس پرداخته‌ و به این نتیجه رسیدند که احتمالا آبی که برای تولید این توپها مصرف شده بیشتر از آبی است که این توپ‌ها مانع هدر رفتن آن شده‌اند.
این تحقیق در نشریه "توسعه پایدار نیچر" منتشر شده است.
توپ‌های ضدتبخیر توپهای کوچک پلاستیکی سیاه رنگی هستند از جنس پلی اتیلن فشرده که روی سطح آب پشت سدها یا حوضچه‌ها و استخرها ریخته می‌شوند تا با انعکاس پرتو خورشید مانع تبخیر آب شوند.
به نوشته محققان آبی که از ذخایر روباز تبخیر می‌شود یک چهارم آبی است که در دنیا در کشاورزی، صنعت و خانه‌ها مصرف می‌شود.
افزایش دما در فصول گرم و بالارفتن تقاضا که باعث کمبود آب می‌شود باعث توجه به فناوری‌هایی شده که بتوانند این مشکل را برطرف کنند اما بهره‌وری اقتصادی این روش‌های مهندسی هنوز محل بحث است.
خشکسالی شدید اخیر کالیفرنیا سبب شد که در ذخیره روباز آب لس‌آنجلس در سیلمار، بیش از ٩٦ میلیون توپ سیاه به قطر ده سانتی‌متر رها شود تا هم مانع تبخیر آب هم مانع رشد بی‌رویه جلبک‌ها شود. در یک سال و نیمی که این توپها در کالیفرنیا استفاده شدند ١.٧ میلیون متر مکعب آب صرفه‌جویی شده است.
در این تحقیق آمده که سودمندی این روش هنوز محل تردید است و برخی کارشناسان استدلال کرده‌اند که این کار باعث ایجاد یک پتوی حرارتی روی آب می‌شود که شرایط را برای رشد باکتری‌ها مساعد می‌کند.
پژوهشگران این تحقیق این بحث را مطرح کرده‌اند که تولید هر محصولی نیازمند صرف مقادیری آب است و برای بررسی اینکه در تولید این توپهای ضدتبخیر چقدر آب مصرف شده سعی کردند آن را اندازه‌گیری کنند.
به این منظور محققان محاسبه کردند که چه مقدار آب برای تولید این توپها استفاده می‌شود- اعم از آبی که مستقیما صرف تولید می‌شود، آبی که تبخیر می‌شود و آبی که آلوده می شود).

محاسبه آنها نشان داد که برای سالانه ١.١٥ میلیون متر مکعب صرفه‌جویی در آب (١.٧ میلیون متر مکعب در یک سال و نیمی که کالیفرنیا استفاده شدند)، تا ٢.٩ میلیون لیتر آب مصرف شده است. به عبارت ساده، به ازای هر قطره آبی که در لس آنجلس با استفاده از این توپها صرفه‌جویی شده، در جای دیگری در آمریکا یا در نقطه دیگری در دنیا بیش از یک قطره آب برای تولید آنها مصرف شده است.
علاوه بر این باید دیگر اثرات زیست محیطی تولید توپ‌ها مثل تولید گازهای گلخانه‌ای در فرآیند تولید توپ‌ها را هم مد نظر قرار داد.
کاوه مدنی به وبسایت دانشگاه امپریال کالج گفت: "ما از فناوری برای حل سریع مشکلات خوب استفاده می‌کنیم اما اغلب آثار درازمدت و ثانویه آنها را نادیده می گیریم. مهندسان مشکلات را این گونه حل می‌کنند، مشکل را در جایی حل می‌کنند و مشکلی دیگر در جایی دیگر ایجاد می‌کنند."
این محققان می‌گویند هر چه ضخامت توپها کمتر و مجموع وزن توپها کمتر باشد آب کمتری در تولید آن صرف می‌شود با این حال آنها به این نتیجه رسیدند که این روش "بسیار غیر هوشمندانه و غیر منصفانه" است.
این پژوهش یادآور می شود که با اینکه در کوتاه مدت میزان تبخیر آب از آب استفاده شده در تولید توپ ها کمتر است، استفاده دراز مدت از توپ ها در شرایط خشکسالی طولانی می تواند منجر به کاهش قابل توجه اتلاف آب شود. با این حال این محققان توصیه کرده‌اند با توجه به تاثیر احتمالی توپ‌ها بر زندگی موجودات داخل آب (عدم انتقال اکسیژن و نور کافی)، در مواقعی که ذخیره آب با هزینه بالا ضرورت ندارد از این توپها استفاده شنود.
محققان تاکید می‌کنند در استفاده از فناوری برای حل مشکلات زیست‌محیطی باید توسعه پایدار و آثار منفی احتمالی از نظر محیط زیستی و اقتصادی-اجتماعی به دقت ارزیابی شوند.