/زیباترین درختی که در تصویرهای کودکیام حک شده، درخت چنار قدیمی امامزاده صالح در تجریش بود. درختی تنومند و بزرگ که در تنهاش یک شکاف بزرگ داشت و من بارها در آن پنهان شدم و بازی کردم. بعدها شنیدم که با بیرحمی برای توسعه فضای داخل حیاط امامزاده آن را بریدهاند. درخت باشکوه بعدی که همیشه به یاد دارم، سرو زیبای ابرکوه در استان یزد است که وقتی برای اولین بار از نزدیک دیدمش زبانم بند آمد. درختی با 5000 سال قدمت. به تنهاش دست می کشیدم و فکر میکردم که چه قصههایی از هزاران هزار سال تاریخ سرزمینم دارد. درختان، این بلندقامت ترین عناصر طبیعت که با سرسبزیشان مایه نشاط ما انسانها هستند هر روز بیشتر از قبل در معرض تهدید و نابودیاند. با قطع بیرویه و استفاده نادرست از چوب این درختان، محیط زیست در معرض بلای از دست دادن این باشکوهترین جلوههای خودش است. کانادا از بزرگترین صادرات کنندگان چوب دنیا است، در عین حال تمام زیباییهای طبیعتش را هم مرهون جنگلهای پردرختی است که هویت آن را میسازند. به همین دلیل برای حفظ همین هویت هم که شده باید تلاش بسیاری کند تا به درختان کمتری آسیب وارد شود. شاید برای همین است که مردم تورنتو این هفته همگی رای دادند تا درخت بلوط قرمز رنگ 300 سالهای که ممکن بود به خاطر فروش یک ملک قدیمی بریده شود را نجات بدهند. درختی که به قول همه آنها پر از داستان و تاریخ روزهای شهرشان است. درخت بلوط قرمزی که هویت آنها است.
در بیشتر فرهنگهای بزرگ و تمدنهای باستانی، درختان تقدیس میشدهاند. در ادبیات همه ملتها درخت همیشه سبز، مظهر زندگی ابدی است و درخت برگ ریز، نمایانگر دنیاست که درحال تجدید حیات و باززایی مداوم است و هرسال از مرگ به زندگی دوباره میرسد. ایرانیان نیز از گذشتههای بسیار دور همیشه برای درخت اهمیت خاصی قائل بودهاند. در ایران باستان، درختان چنار، نخل و سرو ارزش خاصی داشتند. درخت چنار هم به خاطر سایه گستری و سرسبزی و هم از این جهت که هرساله پوست میاندازد و به گمان مردم تازه و جوان می شود، ارزش بسیاری در فرهنگ ایران زمین داشتهاست. ماجرای درخت زندگی در آیین یهود را هم که بیشتر افراد میدانند. در کابالا، کتاب عرفان یهودیان، درخت زندگی، توصیف ایدهای عرفانی است که به نام ۱۰ سفیروت نیز شناخته میشود. این ایده یک دیاگرام سه ستونی است که از تعدادی دایره (سفیروت) متصل به هم تشکیل شده است. بر اساس دیدگاه کابالیستها درخت زندگی ذات الهی، روح انسان و راه معراج عرفانی انسان را نشان میدهد. کابالیستها اعتقاد دارند که سمبل درخت زندگی در واقع نقشه آفرینش است. در دیدگاه کابالای یهودی دو درخت موجود در باغ بهشت، درخت زندگی و درخت دانش خیر وشر دو نمایش مختلف سفیروتها هستند. در آیین مسیحیت نیز که چون ایرانیان باستان، درختان سرو و کاج نماد قداست بودند و از این رو در آیینهای کریسمس از تزیین کاج برای جشن گرفتن میلاد مسیح و شروع سال نو استفاده میبردهاند.
درختان به دلیل اینکه سالیان دراز عمر میکنند و در نقطهای ثابت به حیات خود ادامه میدهند یکی از مهمترین نمادهای هویتی و تاریخی هر کشوری محسوب میشوند. گاه با مطالعه پوششهای گیاهی هر منطقهای میتوان به بخش مهمی از اتفاقات و تحولات طبیعی و حتی تاریخی دست پیدا کرد. یکی از جالبترین این اتفاقات چند وقت قبل در کشور نروژ اتفاق افتاد. با مطالعه بخشی از درختان ناحیهای در جنگلهای نروژ و از روی مطالعه حلقههایی که روی پوست درختان بر اثر نفوذ یک ماده شیمیایی ایجاد شده بود تغییرات الگوی رشدی که درختان این منطقه با مناطق دیگر داشتند کشف شد. بر اثر همین اطلاعات، محل دقیق یکی از حملات مهم آلمان نازی به نروژ که سالهای زیادی مخفی مانده بود به دست آمد. اتفاقی که محققان را شگفت زدهکرد که چگونه سینه درختان میتواند منبع اسرار به این مهمی باشد.
داستان تلاش تورنتوییها برای درخت بلوط
کانادا، یکی از کشورهایی است که به ارزش درختان بسیار واقف است و از این رو با وجود اینکه یکی از منابع عظیم درآمد کانادا از صنایع چوب است، این کشور میکوشد به شدت از منابع جنگل و درختانش محافظت کند. درختان افرا که بخش زیادی از چشماندازهای کانادا را تشکیل میدهند انقدر مهم هستند که در پرچم کانادا خودنمایی میکنند. هر از چندگاهی اخبار جدیدی درباره اقدامات دولتمردان کانادایی برای حفظ میراث طبیعیشان که جنگل است شنیده میشود اما داستان تلاش مردم تورنتو برای حفظ درخت بلوط قرمز یکی از جذابترین این داستانها است که در روزهای اخیر سروصدای زیادی به پا کردهاست.
ماجرا از این قرار بود که صاحبان یک ملک قدیمی در شهر تورنتو تصمیم گرفتند که آن را بفروشند. در حیاط این ملک قدیمی یک درخت بلوط قرمز رنگ وجود دارد که قدمتی در حدود 300 سال یا بیشتر دارد. به محض اینکه خبر فروش این خانه در شهر پیچید، مردم به شدت نگران شدند. مالکان جدید ممکن بود بخواهند این درخت را از حیاط این خانه حذف کنند. این درخت که در حوالی خیابان شِپِرد غربی در تورنتو واقع شده برای شورای شهرداری تورنتو و مردم از اهمیت بسیار ویژهای برخوردار است. خانم ادیت جورج، مشاور شورای جنگلداری استان اونتاریو در این رابطه به سی بی سی توضیح داده است که مردم به شدت پیگیر این مساله بودند که مالک جدید این خانه باید توجیه شود تا میراث عظیم درخت 300 ساله را از بین نبرد.اما ظاهرا این اتفاق میسر نشدهبود ومالک قصد داشت تا به هر شکلی هست این درخت را از ملک حذف کند. بنابراین، برای حفظ جان درخت، فقط یک راه وجود داشت. اینکه با همکاری عمومی و جمعآوری پول، این ملک توسط شورای شهر تورنتو خریداری شود تا درخت بلوط قرمز سرجای خودش بماند.
بعد از این اخبار بود که مردم به تکاپو افتادند تا در یک حرکت عمومی جلوی نابودی این درخت کهنسال را بگیرند. سوفیای هفت ساله دختر کوچکی بود که در نورث یورک در نزدکی این درخت زندگی میکرد. به گفته مادرش وقتی او اخبار احتمال نابودی این درخت را شنید به شدت به گریه افتاد. او با تلاش و پشتکار از فردای آن روز خانه به خانه پیش دوستان و معلمانش میرفت تا پولی برای کمپین خرید ملک برای حفظ درخت که در تورنتو به راه افتاده بود، جمع کند. او موفق شد 735 دلار به دست بیاورد که همه را به این کمپین اهدا کرد. از طرفی افراد مشهور و چهرههای سرشناس تورنتو هم به کمک درخت بلوط قرمز شتافتند. تنها در حدود 100 هزار دلار از سوی یکی از چهرههای معتبر شهر برای این کار جمع شد. شهردار تورنتو، جان توری هم در مصاحبهای با ابراز علاقه به این کمپین گفت که آماده هرنوع کمکی برای حفظ این درخت مهم است. او از همه مردم خواست برای کمک به این درخت تلاش کنند.
سرانجام مردم تورنتو درخت خود را پس میگیرند
روز اول اوت 2018 روز جشن بزرگی برای مردم تورنتو بود بالاخره شورای شهر تورنتو بر اثر کمکهای مالی مردم رای به خرید ملک قدیمی و حفظ درخت بلوط قرمز داد. همکاری مردم عادی و چهرههای سرشناس در این رویداد بینظیر بود.
درخت بلوط قرمز کهنسال، حالا تبدیل به یک نماد هویت و تاریخ شهر تورنتو برای مردم است که مانند یک مکان مقدس برای حفظ آن تلاش کردند. این گفته خانم ادیت جورج است.
او میگوید: «اگر این درخت میتوانست صحبت کند، قصههای زیادی از سرزمین ما برایمان تعریف میکرد» . بلوط قرمز کهنسال، از زمان تشکیل کنفدراسیون کانادا در سال 1867 در تورنتو وجود داشته و تحولات بسیار زیادی را شاهد بوده و حالا نمی توان به سادگی آن را از بین برد. به اعتقاد خانم جورج وقتی به این درخت نگاه میکنید، باید بعنوان یک کانادایی اشک شوق در چشمانتان جمع شود. درختی که 24 متر ارتفاع دارد ولی به بلندای تاریخ یک شهر و حتی ملت داستانهایش را درسینه پنهان کردهاست. مردم شهر هم با رایشان و کمکهای مالی ثابت کردند که به این سادگیها از این نماد هویت خود نخواهند گذشت. چه زیبا سرود سیاوش کسرایی درباره درخت:
تو قامت بلند تمنایی ای درخت
همواره خفته است در آغوشت آسمان
بالایی ای درخت
دستت پر از ستاره و جانت پر از بهار
زیبایی ای درخت
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمیکند.
توجه داشته باشید کامنتهایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید