در ۷۰ متری ارگ دوره ساسانی حرم می‌سازند

به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، ساخت و ساز ضریحی بنام "حرم شهید گمنام" در ۷۰ متری ارگ تاریخی انار که قدمت‌اش به دوره ساسانیان برمی‌گردد آغاز شده است. این خبرگزاری می‌نویسد که بنای این مقبره از همان ابتدا با مخالفت دوستداران میراث فرهنگی و ابراز نگرانی برخی از اهالی شهرستان انار که این ارگ در مرکز آن قرار دارد روبه رو شده بود.

معاون حفظ و احیای سازمان میراث فرهنگی، مسعود علویان صدر، پیش از این  گفته بود که بنای این مقبره ممکن است به حریم منظری ارگ انار آسیب برساند و سازمان میراث فرهنگی می‌خواهد نقشه بنای یادبود شهدا را بررسی کند. اما اینک خبر رسیده که ساخت و ساز مقبره در نزدیکی ارگ انار پس از وقفه‌ای کوتاه دوباره شروع و به مراحل اجرایی نزدیک شده است.

استدلال مسئولان و نقش سپاه پاسداران

از آنچه از قول مسئولان منتشر می‌شود روشن نیست چرا آنان حریم ارگ انار را برای ساختن ضریح و حرم انتخاب کرده‌اند. فرماندار شهرستان انار، مجید اعتمادی، درباره بنای "حرم شهید گمنام" به خبرگزاری میراث فرهنگی گفت: «ساخت و ساز حرم در دستور کار است و تمام هماهنگی‌ها در هیأت امنایی با حضور امام جمعه انار، شهرداری، نماینده بنیاد حفظ آثار شهدا و همچنین سازمان میراث فرهنگی انجام شده ‌است و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد.»

حجت‌الاسلام حسین ابراهیمی، امام جمعه انار و از اعضای هیأت امنای ساخت این حرم، نیز به خبرگزاری میراث فرهنگی گفت که برای ساخت حرم با سازمان میراث فرهنگی در این باره هماهنگی انجام گرفته و این محل را بهترین گزینه برای ساخت حرم تشخیص داده‌اند.

گفته‌های فرماندار و امام جمعه شهرستان انار در حالی ابراز می‌شود که به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی معاون حفظ و احیای سازمان میراث فرهنگی گفته است که توافقی در این باره با سازمان میراث فرهنگی صورت نگرفته است.

فرماندار شهرستان انار همچنین مدعی شد که مخالفان ساخت حرم کسانی‌اند که در اوایل انقلاب بخشی از ارگ انار را با لودر تخریب کردند "تا معتادان در ارگ تجمع نکنند". این در حالی است که یک فعال میراث فرهنگی از تهران گفت که افراد محلی می‌گویند پس از انقلاب یک فرمانده سپاه با لودر اقدام به تخریب ساختمان‌های داخلی این ارگ کرد. به گفته این فعال میراث فرهنگی به نظر می‌رسد که هدف این فرمانده در آن موقع برخورد با آثار باستانی ایران بوده است.

این فعال میراث فرهنگی در پاسخ به این سوال که چرا مسئولان مقبره شهید گمنام را در ۷۰ متری ارگ انار می‌خواهند بسازند به دویچه وله گفت: «دلیل روشنی برای این موضوع اعلام نشده است اما مقام‌های سپاه پاسداران در این ماجرا نقش دارند. نقش اصلی را بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس بر عهده دارد که به ستاد کل نیروهای مسلح وابسته است.»

نظر مردم و دوستداران میراث فرهنگی

به عقیده فرماندار انار ساخت حرم شهید گمنام باعث رونق ارگ انار می‌شود. جسد "شهید گمنام" دو سال پیش در ۷۰ متری ارگ انار دفن شده است. این مقام مسئول گفت که ساختن ضریح در کنار ارگ است که حساسیت برانگیخته، وگرنه در کنار ارگ مدرسه‌ای هم در حال ساخته شدن است، اما کسی حساسیتی نشان نداده است. این گفته فرماندار انار به مقاومت اهالی محل و فعالان میراث فرهنگی در برابر بنای ضریح شهید گمنام اشاره دارد.

به نوشته خبرگزاری میراث فرهنگی، برخی از اهالی شهرستان انار با این استدلال که خواهان "احترام بیشتری برای خون شهدا" هستند از مسئولان درخواست کرده بودند که ضریح شهدا در کنار ارگ انار که مجموعه‌ای تفریحی تلقی می‌شود قرار نگیرد. همچنین پیامک‌هایی در این زمینه از مردم در روزنامه "سمنگان" چاپ کرمان منتشر شده که نشانگر نارضایتی و نگاه تمسخرآمیز آنان به موضوع است. پیامک یکی از خوانندگان در "سمنگان" شماره سه شنبه ۱۳ تیر ماه می‌گوید: «بهتر نیست شورای شهر و شهرداری به جای ضریح شهید گمنام به وظایف اصلی خود بپردازند؟» در پیامک دیگر آمده است: «نصب ضریح روی قبر شهید گمنام به چه معناست، مگر امامزاده است؟» و باز در پیامکی دیگر می‌خوانیم: «روی قبر شهید گمنام یک نماد زیبا با فضاسازی حجیم نصب می‌کردند».

مریم احمدی، فعال میراث فرهنگی، به خبرگزاری میراث فرهنگی گفت که ساخت ضریح نه تنها حریم بصری ارگ انار را به خطر می‌اندازد، بلکه باعث می‌شود که "جایگاه شهید" لطمه بخورد. او در این رابطه از چگونگی بازتاب ساخت و ساز ضریح در ذهن مردم سخن گفت. خانم احمدی گفت نظرات مردم نشان می‌دهد که بنای یک ضریح در کنار ارگ انار از سوی افکار عمومی پذیرفته نشده است و اگر این روال ادامه پیدا کند به "جایگاه شهدا" آسیب وارد می‌آید. او همچنین اشاره کرد به اینکه بنای یک ضریح برای یک شهید به عنوان تبعیض درک می‌شود، چون  آرامگاهی برای شهدای انار وجود دارد که بسیار ساده و بی‌پیرایش است.

ارگ انار در شهرستان انار در شمال استان کرمان واقع شده و مساحت آن ۱۱ هزار و ۱۷۹ متر مربع است. باستان‌شناسان می‌گویند که ساخت این ارگ تاریخی در دوره سلسله ساسانیان در ایران آغاز شده و بنای آن در دوره اسلامی تکمیل شده است.

فعالان میراث فرهنگی همواره از وضعیت میراث فرهنگی در ایران، به کار گماردن مدیران بی‌کفایت در این عرصه و از بین رفتن آثار ملی انتقاد می‌کنند. موضوع حفظ آثار باستانی و میراث فرهنگی از موضوع‌های مورد اختلاف میان مراکز مختلف قدرت در جمهوری اسلامی ایران است.

گزارش‌های رسانه‌ها نشان می‌دهد که پروژه‌های ساخت‌وساز جمهوری اسلامی در موارد بسیاری با اهمیت ندادن به حفظ آثار باستانی ایران موجب تخریب بناهای تاریخی شده است. از جمله می‌توان از تخریب یک تپه دوران اشکانیان در خوزستان در عملیات خاک‌برداری اداره آب و فاضلاب شعر رامهرمز در تاریخ ۱۱ آبان ۱۳۹۰ (۱۰ نوامبر ۲۰۱۱) نام برد.