سوریه: برخورد با مداخلۀ خارجی با سلاح شیمیایی

نشریه‌ی آلمانی "فرانکفورتر آلگماینه" در گزارشی که دوشنبه (۲۳ ژوئیه/ ۲ مرداد) منتشر شد وجود انبوهی از سلاح‌های شیمیایی در سوریه را "رازی سرگشاده" خوانده است. این نشریه می‌نویسد آگاهان اتفاق نظر دارند که سلاح‌های شیمیایی و میکروبی که در اختیار حکومت سوریه است یکی از بزرگترین زرادخانه‌ها از این نوع در خاورمیانه محسوب می‌شود.

اظهارات جهاد مقدسی، سخنگوی وزارت خارجه سوریه در مورد آمادگی ارتش این کشور برای استفاده از سلاح‌های شیمیایی، که همزمان با انتشار گزارش یاد شده ایراد شد تمام تردیدها در این مورد را به یقین تبدیل کرده است.

ابعاد ناروشن تجهیزات شیمیایی سوریه

حکومت سوریه تا کنون داشتن سلاح‌های شیمیایی و میکروبی را انکار نکرده بود. از سوی دیگر سوریه، برخلاف کشورهایی چون لیبی، هیچ‌یک از پیمان‌های بین‌المللی در ارتباط با سلاح‌های شیمیایی را امضا نکرده است. به همین دلیل بررسی دقیق ابعاد این مسئله برای کارشناسان بی‌طرف ممکن نبوده است.

به این ترتیب گرچه وجود سلاح‌های شیمیایی در این کشور قطعی تلقی می‌شود، در مورد نوع و حجم این تجهیزات اطلاعات موجود بیشتر بر اساس گمانه‌زنی‌ها شکل گرفته است.

فرانکفورتر آلگماینه می‌نویسد، بر اساس یافته‌های ایالات متحده آمریکا و اسرائیل ارتش سوریه مقادیر قابل توجهی گازهای خردل، سارین و گاز اعصاب موسوم به "وی ایکس" تهیه و ذخیره کرده است. این کشور همچنین کلاهک‌های خمپاره و موشک‌هایی نظیر اسکاد در اختیار دارد که می‌توانند برای حمله‌های شیمیایی و میکروبی مورد استفاده قرار گیرند.
دید به استفاده از سلاح شیمیایی

سخنگوی وزارت خارجه سوریه روز دوشنبه، ۲ مرداد، در یک نشست خبری گفت سلاح‌های شیمیایی و میکروبی کشور تحت کنترل کامل ارتش قرار دارد و "هرگز علیه شهروندان سوری به کار گرفته نمی‌شوند." او در عین حال تاکید کرد سوریه برای مقابله با "تهاجم خارجی" از این سلاح‌ها استفاده خواهد کرد.

در مورد سلاح‌های میکروبی سوریه اطلاعات دقیقی در اختیار کارشناسان بین‌المللی نیست. روزنامه فرانکفورتر آلگماینه به نقل از شلومو بروم، عضو موسسه تحقیقات امنیت ملی در تل‌آویو نوشت، نشانه‌های باورپذیری وجود دارد که نشان می‌دهد سوریه در دوره‌هایی تلاش کرده چنین موادی تولید کند.
منابع آمریکایی در گزارش‌هایی به ابعاد تولید سلاح‌های میکروبی و انواع آن در سوریه پرداخته‌اند اما تا کنون اطلاع دقیق و مستندی در این مورد منتشر نشده است.

ناکارآمدی سلاح‌های متعارف در برابر اسرائیل

ظاهرا سوریه از ابتدای دهه هفتاد میلادی قرن بیستم ساخت سلاح‌های شیمیایی را در دستور کار قرار داده و پیش از جنگ "یوم کیپور" در اکتبر ۱۹۷۳ مقداری خمپاره‌ی محتوای مواد شیمیایی از مصر دریافت کرده است. در این جنگ ۲۰ روزه کشورهای مصر، سوریه، عراق و اردن به اسرائیل حمله کردند اما موفق به شکست این کشور نشدند.

ظاهرا یکی از علت‌هایی که سوریه را به تجهیز ارتش خود به سلاح‌های شیمیایی ترغیب کرده این واقعیت بوده که پیروزی بر اسرائیل با سلاح‌های متعارف ناممکن به نظر می‌آمد.

پایگاه اینترنتی "گلوبال سیکیوریتی" گزارش می‌دهد سوریه در دهه هشتاد قرن بیستم در تاسیساتی نزدیکی شهرهای حماه، حمص و روستای سفیرا در حومه شهر حلب سلاح شیمیایی تولید می‌کرده است.

همکاری ایران، نگرانی اسرائیل

روزنامه آلمانی با استناد به اظهارات آنتونی کوردسمن، کارشناس آمریکایی سیاست‌های امنیتی می‌نویسد، حکومت سوریه برای پیشبرد برنامه‌های خود در عرصه‌ی تولید سلاح‌های شیمیایی به حمایت کشورهای خارجی وابسته بوده است. بر این اساس بیشتر این حمایت‌‌ها در سال‌های اخیر از جانب ایران، و در پی موافقنامه‌ای صورت گرفته که در سال ۲۰۰۵ میلادی میان تهران و دمشق به امضا رسیده است.

به گفته‌ی آنتونی کوردسمن سوریه تا کنون صدها تن موادی را که برای تولید سلاح شیمیایی نیاز داشته از ایران وارد کرده است. به رغم تاکید سخنگوی وزارت خارجه سوریه در مورد تحت کنترل کامل ارتش بودن سلاح‌های شیمیایی، سرنوشت مبهم این سلاح‌ها پس از فروپاشی احتمالی حکومت بشار اسد به یکی از نگرانی‌های مهم اسرائیل تبدیل شده است.

اسرائیل نگران است در صورت سقوط حکومت سوریه حزب‌الله لبنان از این فرصت استفاده کند و بخشی از تجهیزات پیشرفته‌از جمله ‌موشک‌های ضد هوایی و سلاح‌های شیمیایی این کشور را تصاحب کند. ایهود باراک وزیر دفاع اسرائیل می‌گوید ما انتقال تجهیزات پیشرفته نظامی از سوریه به لبنان را تحمل نخواهیم کرد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه باراک تاکید می‌کند، اسرائیل تحرکات حزب‌الله لبنان را برای انتقال سلاح‌های پیشرفته‌ی سوریه به دقت زیر نظر دارد و او به ارتش ماموریت داده خود را برای چنین سناریویی آماده کند.