کاظمیان بر تعقیب دموکراتیزاسیون از منظر "جامعه محور" و "سبز" به جای "اصلاحات دوم خردادی" و "حکومت محور" تاکید می کرد و امیدوار به حضور سیدمحمد خاتمی از زاویه ی تداوم خواسته های سبزها بود. فرخ نگهدار، فعال سیاسی پرسابقه ی چپ اما از ایجاد واکنش نامتقارن گفت و ضرورت استفاده اثباتی از سخنان رهبر جمهوری اسلامی درباره "حماسه سیاسی و اقتصادی"، و کوشش برای تحقق انتخاباتی با مشارکت حداکثری شهروندان. مسعود بهنود، روزنامه نگار پرسابقه نیز تاکید کرد که می کوشد بیشتر از منظر یک روزنامه نگار و ارائه دهنده اطلاعات طرح بحث کند تا از زاویه ی تحلیل گر سیاسی. او از نظرسنجی مهمی گفت که برخی دستگاه های حکومتی آن را متحقق کردند و مبنای عمل احمدی نژاد شد. نظرسنجی ای که اهمیت و جایگاه "امام زمان" در جامعه ایران را بازتاب می دهد.

کاظمیان؛ سیاست ورزی جامعه محور و حکومت محور

کاظمیان، روزنامه نگار مقیم پاریس، نخستین سخنران برنامه بود. وی ابتدا تصویری از وضع جامعه امروز ایران ارائه داد و گفت: درمقام یک ناظر سیاسی می توان ملاحظات زیادی را بیان کرد اما در مقام کنشگر سیاسی باید بر اساس واقعیت های موجود و با لحاظ کردن تهدیدها و موانع، درعین درنظر داشتن فرصت ها و نقاط قوت، حرکت کرد.

وی به چهار نوع واکنش در قبال وضع بحرانی کشور اشاره کرد: تمکین و همراهی با وضع موجود؛ سکوت و انفعال و یأس؛ تعقیب براندازی با اتکا به نیروهای خارجی؛ و پی گرفتن اصلاحات.

او اما تاکید کرد که اصلاحات یک ترم کلی است و درحال حاضر می توان آن را به دو حوزه تقسیم کرد: یک نگاه اصلاحات دوم خردادی است که در پی این بوده که از طریق شکاف در ساختار سیاسی قدرت و با استفاده از حضور نیروهای دموکرات یا شبه دموکرات در حاکمیت، دموکراتیزاسیون را دنبال کند.

وی اصلاحات "جامعه محور" را شکل دیگری از اصلاحات دانست و گفت: این نوع از اصلاحات، شاید بازخوانی اصلاحات دوم خردادی باشد از منظر همان تحلیل و سخن مشهور آقای حجاریان که گفت، "اصلاحات مرد،زنده باد اصلاحات".

کاظمیان با اشاره به راهبرد مشهور اصلاح طلبان دال بر "فشار از پائین،چانه زنی از بالا"، و پیگیری شکاف در قدرت برای تداوم دموکراتیزاسیون گفت: درعمل دیدیم که متاسفانه فشار از پائین رخ نداد و چانه زنی در بالا هم به علل و دلایل گوناگون، ازجمله فقدان نیروی اجتماعی حامی، کامیاب نبود و فرجام دیگری پیدا کرد.

این فعال ملی ـ مذهبی، جنبش سبز را اصلاحات جامعه محور توصیف کرد، و گفت: این اصلاحات باید مبتنی بر نیروی اجتماعی برای تعقیب خواسته های جنبش سبز و گسترش و توانمندسازی شبکه های اجتماعی، برنامه ریزی کند.

این روزنامه نگار با بیان این نکته که برای ارزیابی دقیق تر از انتخابات آتی، باید به دست کم سه سئوال پاسخ دهیم؛ پرسش های مزبور را اینگونه مطرح کرد: «سئوال اول اینکه آیا در سال ۸۸ یک کودتای انتخاباتی و تقلب معنادار رخ داده است یا نه؟» به باور وی، اگر پاسخ به این پرسش منفی باشد، اتوبان سیاست ورزی می تواند در همان مسیر اصلاحات دوم خردادی ادامه یابد؛ اما اگر پاسخ مثبت باشد سئوال دیگری مطرح می شود.

کاظمیان افزود: سئوال دوم این است که چرا کودتای انتخاباتی و خیانت به مشارکت مدنی شهروندان رخ داد؟

او سئوال سوم و پایانی را هم دارای چنین مضمونی دانست: چه دلیلی وجود دارد ـ یا خواهد داشت ـ که کودتاگرانی که مشارکت سیاسی در جامعه را تحقیر کردند و به اعتماد و رای مردم، خیانت و تجاوز، از تعقیب پروژه سیاسی خود صرفنظر کنند؟

وی تاکید کرد که متاسفانه پاسخ این است، تا اطلاع ثانوی دلیلی وجود ندارد؛ و تحولات سوریه هم تمامیت خواهان حاکم را به پیگیری پروژه های اقتدارگرایانه خود بیشتر تحریک کرده است.

کاظمیان اما افزود، تنها نیروی اجتماعی توانمند، و جنبش تغییرخواه ملی (جنبش سبز) می تواند اگر در موقعیت متناظر با حاکمیت قرار گیرد، گذار به دموکراسی از طریق مذاکره و مصالحه را ممکن کند. گذار دموکراتیک با حداقل هزینه برای ایران.

وی درعین حال گفت: این البته نیازمند عقلانیت و تدبیر در مرکز ثقل قدرت نیز هست؛ در آن صورت امکان مصالحه میان جامعه مدنی و حکومت فراهم خواهد شد.

این فعال مذهبی در ادامه سخنان خود تصریح کرد: با این مقدمات است که من امیدوارم آقای خاتمی نامزد انتخابات شوند؛ چرا که محبوبیت و اجماعی که در مورد ایشان وجود دارد باعث می شود که فضایی برای تکان خوردن جامعه مدنی فراهم شود و با توانمندسازی و تقویت هویت جنبش برای تغییر می توان شانس گذار دموکراتیک را افزایش داد؛ ضمن این که آقای خاتمی و همراهان وی می توانند استانداردهای انتخابات سالم را تبلیغ کنند و باعث گفتمان سازی شوند، و نیز فاصله ی انتخابات آتی را با انتخابات آزاد مشهود کنند.

کاظمیان افزود: اگر نیروی اجتماعی در این شرایط شکل گیرد و متبلور شود چه بسا که حاکمیت را مجبور به تائید صلاحیت خاتمی کند و تحرک اجتماعی جدیدی را سبب شود؛ تحرکی که شاید مرکز ثقل قدرت (رهبر جمهوری اسلامی و جریان امنیتی ـ نظامی ـ رانتی همسو و گرداگرد وی) را وادار به پایان دادن به "بن بست" کنونی و تلاش برای ترمیم شکاف ملت ـ دولت کند.

فرخ نگهدار: از تاریخ بیاموزیم؛ از افزایش زاویه بپرهیزیم

فرخ نگهدار، تحلیلگر سیاسی جمهوری خواه و از اعضای ارشد سازمان فداییان، که ازجمله کنشگران پرسابقه با گرایش چپ در ایران محسوب می شود، دیگر سخنران برنامه بود. این فعال سیاسی مقیم لندن با اشاره به تجربه مبارزات سیاسی در دوران شاهنشاهی، گفت: کم نبودند نیروهای سیاسی ای که بعد از انقلاب و مشاهده ی حوادث مترتب بر آن، به این نتیجه رسیدند که  کاش می شد واکنشهای نامتقارن در درون سیستم شاه ایجاد می کردیم، و از افزایش زاویه و تضاد پرهیز می کردیم. همیشه این دست فرصتها برای تعقیب اصلاح وجود دارد و ما باید بتوانیم در مقام کنشگر سیاسی خردمند، این فرصتها را به واقعیت تبدیل کنیم.

نگهدار با بیان اینکه هیچ بلوک قدرتی نیست که واکنش نامتقارن نداشته باشد تاکید کرد: کسانی در صحنه سیاست ایران حضور دارند که می توانند واکنش نامتقارن را در جریان جناح اصولگرا تولید کنند. قطعا واکنش رفتار چهره های چون حبیب الله عسکراولادی و علی مطهری با دیگران متفاوت است.

وی با اشاره به تجربه گروه های سیاسی گفت: در مواقعی ما ماهیت حکومت را اشتباه تعریف کردیم و امکانات را نادیده گرفتیم. درسی که باید بگیریم این است که ما باید با دقت و تیزبینی رفتار حاکمیت را تحت تاثیر رفتار خودمان قرار دهیم.

وی با اشاره به پیام و سخنان نوروزی رهبر جمهوری اسلامی درباره "حماسه سیاسی و اقتصادی" گفت: می توان بخش های مثبت این دست سخنان را برجسته کرد و روی آن ها مانور داد و برای تحقق وعده ها و ادعاها، کوشید؛ و می توان بر بخش های مبهم و منفی آن تمرکز کرد و شکاف و زاویه با راس نظام را افزایش داد.

نگهدار اما معتقد بود که باید از وجوه مثبت این سخنان استفاده کرد و کوشید که برای انتخابات ۵۰ میلیونی طیف های مختلف رای دهند و نامزدهایی که روی ویترین می چینیم وسیع باشد . یعنی باید از انحصار نامزدی اصولگریان بگذرند و درانتخابات طیف های ۱۸۰ درجه ای حضور داشته باشند. باید از راس نظام  خواست که برای تحقق چنین انتخاباتی، زمینه ها را محقق کند و خود نیز برای فراهم آوردن آن، بدون این که حساسیتی برانگیزیم و رفتار تندی بروز دهیم، تلاش کنیم.

نگهدار با بیان اینکه اصلاح طلبی به این معنا است که روی رفتار گروه های سیاسی مختلف تاثیر بگذاریم گفت: بنا نیست که در هر انتخاباتی ما برنده باشیم؛ در انتخابات پیش رو نیز اگر کسی از اصلاح طلبان می خواهد به شرط برد شرکت کند، بهتر است شرکت نکند.

وی در بخشی از سخنان خود به توصیه دکتر مصدق به اللهیار صالح برای نامزدی در انتخابات مجلس، آن هم در هنگامه ی تبعید رهبر نهضت ملی به احمدآباد و حصر وی اشاره کرد و گفت، شرط گذاشتن برای شرکت انتخابات، آن هم در زمانی که در موضع قدرت نیستیم، درست نیست.

نگهدار همچنین از ضرورت کاستن از شکاف ملت ـ دولت و شکل گیری دولت ائتلافی در وضع بحرانی امروز ایران گفت، و نیز انتخاب میان بد و بدتر را برای کنشگران سیاسی که اصلاحات تدریجی را در دستور کار قرار داده اند، امری خردمندانه و اقدامی مبتنی بر مصلحت سنجی ملی ارزیابی کرد.

این فعال سیاسی جمهوری خواه تاکید کرد که مدل سیاست ورزی خود را حکومت محور نمی داند. بلکه این اصلاحاتی جامعه محور است که متکی بر خواست شهروندان و مشارکت گسترده ی آنان در انتخابات، ممکن می شود.

بهنود: استفاده از اطلاعات برای تداوم قدرت

مسعود بهنود، روزنامه نگار پرسابقه ایران نیز سخنران پایانی این نشست بود؛ بهنود با تاکید بر این که تحلیل باید مبتنی شود بر اخبار و داده ها، تصریح کرد که به دلایل گوناگون، اطلاعات و اخبار دراختیار نیروهای سیاسی خارج از حاکمیت، بسیار اندک است و این تحلیل آنان را دچار خدشه می کند. این روزنامه نگار مقیم لندن به سبک خود با بیان خاطراتی گفت: حکومت با به انحصار درآوردن اطلاعات برای خود قدرت ساخته که ممکن است این قدرت در نگاه اول به چشم نیاید.

وی با اشاره به حضور چهره های  اصلاح طلب در مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری در دوران هاشمی رفسنجانی گفت: از امکان جمع آوری اطلاعات که دراین مرکز در اختیار اصلاح طلبان بود جنبش اصلاحی زائیده شد و پروژه توسعه سیاسی مطرح شد.

بهنود همچنین در ادامه سخنان خود، گفت: در دوران خاتمی نیز بخشهایی از جناح راست که ما به تعارف به آنها محافظه کار می گفتیم به مرکز تحقیقات شورای نگهبان رفتند و دراین مرکز اقدام به کار تحقیقی کردند اما به جای اینکه فکر کنند که نیاز جامعه ایران چیست به این سمت رفتند که جامعه ایران چگونه فکر می کند.

این روزنامه نگار تصریح کرد: برای انجام این تحقیق یک نظر سنجی با صدها هزار پرسشنامه در گستره ی کشور، و حتی در نقاط دورافتاده انجام شد؛ نظرسنجی ای که هیچ جریان منتقد و دگراندیش و مستقلی توان و اجازه ی انجام آن را نداشت. در این نظرسنجی سئوالهایی مطرح شده بود که یک صدم سئوالهای این چنینی را گروه های دیگر نظرسنجی نمی توانستند مطرح کنند.

وی با اشاره به نتایج نظرسنجی مزبور گفت: یکی از نتایج این نظرسنجی این بود که در میان شخصیت های مذهبی، مردم توجه بیشتری به امام زمان دارند درحالی که قبلا خیلی ها فکر می کردند که این توجه بیشتر به سمت امام علی یا حتی امام حسین باشد.

بهنود افزود: یکی از دیگر نتایج این نظرسنجی، مشخص شدن این نکته بود که آقای هاشمی رفسنجانی در بین مردم محبوب نیست و ازجمله شخصیت های مغضوب بخش مهمی از جامعه است.

وی آن گاه تصریح کرد که انحصار اطلاعات کمک بزرگی به راست ها یا محافظه کاران یا اصول گرایان کرد؛ اینکه آقای احمدی نژاد در سازمان ملل از امام زمان نام می برد به دلیل اعتقاد نیست.

بهنود اظهار داشت: اینها چون انحصار اطلاعات داشتند نیازی به تقلب نداشتند.

وی با بیان اینکه برخی فکر می کردند که اینترنت انحصار اطلاعات را می شکند گفت: اینها در ابتدا خیلی نگران اینترنت شدند اما بعد از آن، خود اصول گرایان حاکم چندین هزار وبلاگ و سایت تقلبی و سامانه ی تاثیر گزار بر فضای مجازی درست کردند.

این روزنامه نگار با اشاره به اینکه اینترنت می تواند به صاف کردن اطلاعات کمک کند افزود: گاهی هم اینترنت می تواند به ضد اطلاعات بدل شود.

وی با اشاره به تحلیل های موجود درباره تقلب در انتخابات با ذکر خاطره ای گفت: ما باید ۱۴ بیاوریم. طبیعی است که اگر نتیجه واقعی  انتخابات ۵۱ به ۴۹ باشد ما در نهایت بازنده خواهیم شد ما برای پیروز شدن به پیروزی ۷۰ درصدی نیاز داریم.

بهنود با اشاره به سخنان نگهدار گفت:من نیز معتقدم که اصلاح طلبان نباید به شرط چاقو در انتخابات شرکت کنند.

وی با اشاره به درآمد سرشار دولت احمدی نژاد ازدرآمدهای نفتی درباره وضعیت جریان حامیان دولت در انتخابات گفت: این پولها به جامعه پمپاژ شده؛ البته اقتصاددانان می گویند که این پمپاژ به صورت صحیح انجام نشده اما به هر حال نقش این پول پمپاژ شده را نباید در روند و فرجام انتخابات نادیده گرفت.

بهنود همچنین از نقش عوامل متعدد دخیل در انتخابات گفت که پیش بینی فرجام آن را دشوار می کند. او گفت که تمام ابزارهای بازی انتخابات دراختیار رهبری و جریان امنیتی سپاه نیست.