در یکی دو سال اخیر بسیاری وقایع رخ دادند که غیرقابل-انتظار بودند، از جمله قدرتگیری مجدد طالبان در افغانستان، جنگ خونین بین روسیه و اوکراین، تغییر شکل اعتراضات مردمی در ایران و همگانی شدنِ آن، شروعِ اعتراضات مردمی در چین، مرگ درصد بسیار بالایی از مردم برخی کشورها بر اثر شیوع کرونا، ناآرامی و شورش در بسیاری کشورهای جهان سوم بدلیل افزایش شدید گرانی و کمبود امکانات بعد از شیوع کرونا، جبهه-گیری ها و رودررویی های نوین بین کشورها و قطبهای گوناگون و تشدید درگیری های آنان. 

تا قبل از موج اعتراضات کنونی در ایران، جریانات سیاسی ایرانی بر اثر وقایع و تحولاتِ نوین جهانی دچار نوعی پریشانی شده بودند و بیش از پیش در انفعال فرو رفته بودند. پریشانی یی که میتوان گفت بعد از مواجه شدن با «بهار عربی» شکل گرفت و تا همین چند ماه پیش ادامه داشت. در سالهای اخیر اپوزیسیون ایرانی امید خود را به اینکه بتواند در آینده ای نسبتاً نزدیک در تغییر و تحولاتِ ایران نقش بازی کند و به قدرتِ حکومتی برسد، کاملاً از دست داده بود. برای همین، علیرغم اینکه حکومت ایران به اوج بحران و درماندگی رسیده بود و جامعه در مرحله ی قبل از انفجار به سر میبرد، بخش قابل-توجهی از اپوزیسیون از ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی نیز استقبال کردند و بخشی نیز ترجیح دادند موضع-گیری نکنند و سکوت را در پیش گرفتند. 

در چند ماه اخیر، بعد از اوج-گیری اعتراضات کنونی در ایران، جریانات اپوزیسیونِ ایرانی مجدداً پُرامید و فعال شده اند، ولی متاسفانه بجای بکارگیری دستآوردهای یکی دو دهه ی اخیر در زمینه ی برخورد با مخالفین و منتقدین یک عقبگرد اساسی کرده اند. قابل مشاهده است که نیروهای اپوزیسیون ایرانی هر گونه بحث و نقد و انتقاد را کنار نهاده اند وَ به "سیاستِ محکوم کردن" و "سیاستِ حذف" روی آورده اند. این تغییر رفتار بیش از هر چیز در سه رویه مشاهده میشود: (1) قطع ناگهانی مقالاتِ انتقادی و ترویج-کننده ی بحث از سوی نویسندگان، (2) تهاجم خشونت-آمیز به مخالفین و منتقدین از طریق کامنت-نویسی در شبکه های اجتماعی مانند فیسبوک، (3) اعلام مخالفت با دمکراسی، حقوق بشر، حق حیات و آزادی برای همگان، و روی آوردن مجدد به ایدئولوژیهای خونین مانند "دیکتاتوری پرولتاریا" یا ناسیونالیسم افراطی وَ تعصبگراییِ سیاسی. 

میتوان گفت که حداقل نسلِ قدیم اپوزیسیون از نظر رفتاری به دورانِ انقلاب 1357 بازگشته است. در نگاه تمامیت-خواه وَ خشنِ این جریانات فرقی بینِ منتقد، مخالف و دشمن وجود ندارد. حتی به درجه ی مخالفت هم کاری ندارند و هر انتقادی را به عنوان ابرازِ دشمنی و خصومت تعبیر میکنند. در یکی دو ماه اخیر چندین مورد در فیسبوک دیده ام که بخاطر یک کامنت انتقادی، نویسنده ی کامنت از سوی شخصِ موردِ انتقاد علناً تهدید به قتل شده است. همچنین در بخش کامنتها در فیسبوک دیده ام که بسیاری از کمونیستها و چپهای سابق که در سالهای اخیر خود را دمکرات می نامیدند، دوباره رسماً و علناً به تهدید مخالفینِ خود روی آورده اند و شعارهای سابق خود را تکرار میکنند، شعارهایی مانند حذف طرفداران سرمایه-داری یا طرفدارانِ سلطنت از حیاتِ اجتماعی وَ تبلیغ غیرمستقیم برای کشتار آنها طبق ایدئولوژی "دیکتاتوری پرولتاریا". 

موضوع دیگری که واقعاً فجیع است، طرفداریِ نیروهای اپوزیسیون از فرهنگِ بربریت وَ تبلیغِ آدمخواری ست از طریق بکارگیری سوژه ی "کتلت قاسم سلیمانی" و پروراندنِ آن. انتشار نوشته ها و شعارهایی چون تهیه ی فلان غذایِ "خوشمزه" با گوشت فلان دشمن، و یا عکسِ غذاهای اشتهابرانگیز که قرار است با گوشتِ دشمن پخته شوند، آیا به معنیِ تبلیغِ آدمخواری نیست؟ 

در پایان باید به یک نکته ی شرم-آور دیگر نیز اشاره کنم، که مستقیماً ارتباطی با موضوع اصلیِ این نوشته ندارد، وَ آن حذف نویسندگان زن از وبسایتهای اپوزیسیون است که گام به گام در سه-چهار سال اخیر انجام گرفته است. تعداد زنانِ نویسنده در وبسایتهای عمومیِ نیروهای اپوزیسیون بشدت کاهش یافته است وَ برخی وبسایتها کارشان به اینجا کشیده که فقط هر چند ماه یکبار نوشته ای از یک  نویسنده ی زن هم دارند. این در تناقضِ مطلق با چهره ی زنانه ی انقلاب کنونی در ایران و شعار اصلیِ معترضین در ایران، «زن، زندگی، آزادی»، است. 

(08 ژانویه 2023) 

ایمیل نویسنده: 
sepehriazadeh@hotmail.com
 
وبلاگ نویسنده: 
https://azadehsepehri.blogspot.com