رفتن به محتوای اصلی

به همه‌ی دوستانم، هنرمندان تاتر سراسر جهان _ توسط خانم سمیحه ایوب از کشورمصر
28.03.2023 - 11:07

 

پیام روز جهانی تاتر ۲۰۲۳ 
توسط خانم سمیحه ایوب  از کشورمصر

به همه‌ی دوستانم، هنرمندان تاتر سراسر جهان،
سرشار از شادی این پیام روز جهانی تاتر را برایتان می‌نویسم، در شرایطی که همه‌ی وجودم از نگرانی و اضطراب می‌لرزد. از وضعیت کنونی جهان که همه‌ی هنرمندان تاتری و غیر تاتری زیر فشارهای مداوم آن رنج می‌برند. ناپایداری جهان امروز که نتیجه‌ی جنگ‌ها، درگیری‌ها و بلایای طبیعی است، نه تنها اثرات بسیار مخربی بر دنیای مادی ما دارد، بلکه معنویت و آرامش روانی ما انسانها را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
امروز در حالی با شما سخن می‌گویم که جهان ما همچون جزایری منزوی یا کشتی‌های مانده در مه‌ای تیره، آنهم بدون ناخدا، افقی روشن یا راهنمایی، در دریاهای خروشان سرگردان هستند. گرچه به امید رسیدن به ساحلی مطمئن به مسیر خود ادامه می دهند. 
جهان ما هرگز اینچنین در پیوند و در عین حال تا این حد از هم گسیخته و ناساز نبوده است. این تناقض غم‌انگیزی است که بر ما تحمیل شده است. گرچه امکانات رسانه‌ای مدرن ورای مرزهای جغرافیایی عمل می‌کنند و در یک همگرایی ظاهری بسر می‌برند، اما وجود درگیری‌ها و تنش‌های جهانی مرزهای ادراک منطقی را مختل کرده و ما را از فهم جوهر واقعی انسانیت در ساده ترین شکل آن دور ساخته است.
تاتر در بنیان‌های خود یک کنش و عمل انسانی ست که بر جوهر واقعی انسان یعنی زندگی مبتنی است. به قول پیشگام بزرگ تاتر، استانیسلاوسکی: „هرگز با گل و لای و خاک و خاشاک بیرون به درون تاتر نیایید. نگرانی‌های، درگیری‌ها و مرافعه‌های کوچک خود، یعنی همه‌ی آنچه زندگی شما را برهم می‌ریزند و تمرکز شما را از هنرتان منحرف می‌کنند، بیرون درب ِتاتر بگذارید، بعد وارد آن شوید.„ 
وقتی ما وارد صحنه می‌شویم، تنها با یک زندگی و به عنوان یک موجود زنده حضور می‌یابیم، اما همین زندگی توانایی بزرگی در تقسیم، ازدیاد یا تبدیل شدن به زندگی‌های دیگر را دارد. تا با آفرینش زندگی‌های بسیار، عطرش را به سراسر جهان بپراکنیم.
آنچه ما در دنیای تاتر به عنوان نمایشنامه نویس، کارگردان، بازیگر، صحنه نگار، شاعر، نوازنده، طراح رقص و تکنسین انجام می دهیم، بدون استثنا، همه‌ی ما زندگی‌ای را خلق می‌کنیم که پیش از حضور ما بر روی صحنه، وجود نداشته است.
این زندگی سزاوار دستی است که آن را نگه دارد، سینه‌ی عاشقی که آن را در آغوش بگیرد، قلب مهربانی که با آن همدردی کند و ذهنی هوشیار که تداوم زندگی و زنده ماندن را مدلل کند. 
اغراق نکرده‌ام اگر بگویم آنچه ما روی صحنه انجام می‌دهیم، خود کنُشی زندگی‌آفرین است و آن را از نیستی می‌آفریند، همچو اخگر سوزانی که به تاریکی‌اش روشنایی و به سرمایش گرما می‌بخشد.
این ما هستیم که به زندگی تجسم و شکوه می‌بخشیم. این ما هستیم که آن را پر جنب و جوش می‌کنیم و بدان معنا می‌دهیم. این ما هستیم که دلایل درک هنر را ارائه می‌دهیم. این ما هستیم که از نور ِ هنر برای مقابله با ظلمت ِ جهل و افراط بهره می‌بریم. ما کسانی هستیم که آموزه‌ی زندگی را می پذیریم تا آن را در این جهان گسترش دهیم. برای این کار، تلاش، زمان، عرق، اشک، خون و اعصاب خود را به کار می گیریم، تا به این پیام متعالی برسیم که از ارزش‌های حقیقت، خوبی و زیبایی دفاع کنیم و واقعاً باور داشته باشیم که زندگی شایسته‌ است که زندگی شود.
من امروز با شما صحبت نمی کنم، که تنها حرفی زده باشم یا حتی بخواهم روز جهانی تاتر، این پدر همه هنرها را جشن گرفته باشم، بلکه از شما دعوت می کنم دست در دست هم و شانه به شانه‌ی یک‌دیگر، مانند سر صحنه‌ی نمایش‌هایمان، کنار هم بایستیم و فریاد برآوریم و وجدان تمام جهان را بیدار کنیم، تا آدمی در جستجوی جوهر گمشده انسانیت خویش باشد. جوهری که سرشار از آزادگی، بردباری، دوستی، دلسوزی و انعطاف است. تا بتواند بدین وسیله نگاه ِ پست ِتوحش، نژادپرستی، درگیری‌های خونین، تفکرات خودخواهانه و افراطی را کنار بگذارد. 
انسان هزاران سال است که بر روی این زمین و زیر این آسمان‌ش زندگی می کند و این راه را همواره ادامه خواهد داد. پس بیایید پاهای او را از منجلاب جنگ ها و درگیری های خونین بیرون بیاوریم و از او دعوت کنیم که آنها را در بیرون درب صحنه بگذارد. تا شاید انسانیت ِ در غبار تردید نشسته‌ی ما بار دیگر به یک یقین قطعی بدل شود، تا زندگی ما را کیفتی بخشد که به انسان بودن خود افتخار کنیم.
رسالت ما هنرمندان، حاملان مشعل روشنگری، از نخستین حضور بر روی صحنه این بوده که در خط مقدم به وسیله‌ی زیبایی، پاکی و انسانیت به مصاف هر آنچه زشت، خونین و غیرانسانی ست، برویم.
تنها ما توانایی گسترش زندگی را داریم و نه هیچ کس دیگر. پس بیائید با هم برای یک جهان و یک انسانیت بکوشیم.

در باره‌ی سمیحه ایوب
Samiha Ayoub
سمیحه ایوب ۸ مارس ۱۹۳۲ در شبره‌، محله‌‌ای از شهر قاهره به دنیا آمد. وی در کنار آمنه رزق، طولانی‌ترین فعالیت هنری را در تاریخ سینما و تاتر عرب دارد. هنوز پانزده ساله بود که کار حرفه ای خود را در سینما با فیلم «ولگرد» در سال ۱۹۴۷ آغاز کرد و از همین دوران سال‌های سال حضور فعالی در صحنه‌ی تاتر، سینما، تلویزیون و رادیوی مصر داشت. سمیحه سه بار ازدواج کرده است؛ نخستین آن با بازیگر مشهور مصری محسن سرحان و دومی هم با دیگر بازیگر مشهور مصری  به نام محمود مُرسی و آخری با نمایشنامه نویس مصری سعدالدین واحاب انجام گرفته است.
سمیحه ایوب سال ۱۹۴۹ وارد موسسه‌ی عالی هنرهای دراماتیک می‌شود و در سال ۱۹۵۳ از آنجا فارغ التحصیل. این دوران را از دروس  زکی تولیمات، بنیان‌گزار موسسه و نمایشنامه‌نویس معروف مصری برخوردار می‌شود. ایوب همزمان با تحصیل به فعالیت‌های هنری خود نیز ادامه می‌دهد. به طوری که دهه ۵۰ میلادی سال‌های درخشان حضور سینمایی او محسوب می‌شود و فیلم‌هایی چون «ساحل عشق»، «پس از بدرود» حاصل این دوران هستند.
سمیحه ایوب در اوایل دهه هفتاد میلادی به تاتر ملی مصر پیوست و از سال ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۵ مدیر «تاتر مدرن» قاهره شد و در پی آن از ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۹ مدیریت تاتر ملی مصر را عهده‌دار بود. وی همزمان نیز کارگردان ارشد «تاتر ال قوامی» محسوب می‌شد.
در کارنامه‌ی ۷۵ ساله‌ی سمیحه ایوب بیش از ۱۷۰ اثر هنری ثبت شده است. از هم بازی شدن با بازیگر مشهور مصری صالح ذولفقار در سال ۱۹۸۴ تا نمایش‌های مشهوری چون «دایره گچی قفقازی»، «خون بر پرده‌های کعبه» و «آقا ممنون». اگرچه فعالیت‌های تاتری سمیحه ایوب برجسته‌تر بوده، اما وی شهرتش را بیشتر مدیون فیلم‌هایی چون «سرزمین نفاق»، «طلوع اسلام»، «با سعادت» «در میان خرابه‌ها» و همچنین کارهای تلویزیونی چون «نور سرگردان» و «گل سرخ» است. 
سمیحه ایوب از چندین رئیس جمهور از جمله جمال عبدالناصر، انور سادات، حافظ اسد و ژیسکار دستن نشان سپاس و افتخارات دریافت کرده است. 

چرایی روز جهانی تاتر
به منظور بزرگداشت و گسترش هنر تاتر در سراسر جهان، در سال ۱۹۴۷ ميلادي (۱۳۲۶ شمسي) نمايندگان بيست‌ و پنج كشور دنیا، به دعوت سازمان جهاني يونسكو، انستيتوي بين‌المللي تآتر را بنيان نهادند. در سال ۱۹۶۱ بنا به پيشنهاد مركز تاتر فنلاند كه از سوي بسياري از كشورهاي اسكانديناوي نيز حمايت شد، روز جهاني تآتر به يونسكو پيشنهاد شد. اين پيشنهاد در نهمين كنگره‌ي جهاني انستيتوي بين‌المللي تاتر (ITI) مورد تصويب قرار گرفت و در فستيوال سالانه‌ي پاريس روز ۲۷ مارس به عنوان روز جهاني تآتر تعيين شد. از آن پس و به همين مناسبت هر ساله از سوي يونسكو و به عبارت ديگر انستيتوي بين‌المللي تآتر، يكي از هنرمندان مشهور جهان براي ارسال پيام انتخاب مي‌شوند و يونسكو اين پيام را به سراسر جهان ارسال مي‌دارد.
از سال ۱۹۶۲ كه ارسال پيام مرسوم شده، تا كنون ۶۲ هنرمندان مشهور چون ژان كوكتو (۱۹۶۲)، آرتور ميلر (۱۹۶۳)، لورنس اليويه (۱۹۶۴)، هلنه وايگل (۱۹۶۷)، پيتر بروك (۱۹۶۹ و ۱۹۸۸)، اوژن يونسكو (۱۹۷۶)، مارتين اسلين (۱۹۸۹) برای این امر انتحاب شده اند. پیام امسال روز جهانی تاتر را هنرپیشه‌ی مشهور مصری، سمیجه ایوب به عهده داشت که لحظاتی بعد آن را خواهید شنید
برگزاری و توجه به روز جهانی تآتر در ایران نيز از قدمت طولاني برخوردار است. از جمله مراكزي كه روز جهاني تآتر را در دوران پهلوی دوم گرامي داشتند و به همين مناسبت گه‌گاه مراسمي نیز برپا می‌کردند و يا پيام ارسالي يونسكو را به فارسی برگردانده و در سطح هنرمندان منعكس می‌‌کردند، یکی مركز هنرهاي دراماتيك («مرکز ملی تاتر در ایران») و آن دیگری جامعه‌ي هنري آناهيتا بود. 
در سال ۱۳۴۹ مرکز ملی تاتر در ایران کتابی به نام «روز جهانی تئاتر» و تایستان ۱۳۵۸ آناهيتا كتاب دیگری با عنوان «نگاهي به سي‌و‌پنج سال تآتر مبارز» بدین مناسبت منتشر کردند. هر دو کتاب‌ ضمن ترجمه برخی از پیام‌ها تا سال ۱۹۶۷ نگاهی به تاریخچه‌ی روز جهانی تاتر داشته‌اند و گزارش‌هایی از مراسم آن در ایران را نیز منعکس کرده اند.
در خارج از کشور شماری از ایرانیان اهل تاتر، از جمله در آلمان و انگلیس، روز جهانی تاتر را گرامی داشته و بدین مناسبت مراسمی نیز برپا کرده‌اند. در شهر کلن در آغاز گروه تاتر باربد بدین امر اقدام ورزید و از سال ۲۰۰۱ نگارنده  به همراه همکارانم در هیئت تحریه‌ی کتاب نمایش و با اعضاء گروه تاتر چهره و همچنین برخی فعالان تاتری سنت برپایی مراسم روز جهانی تاتر را تداوم بخشیدیم. 
اکنون پس از چند سال وقفه باز از سال ۲۰۲۲ سعی بر آن داریم تا ضمن گرامی داشت این روز، فرصتی نیز برای دیدار تاترورزان و علامندان این هنر مهیا سازیم. از همین روی امسال هم در روز ۹ آوریل ۲۰۲۳ مراسمی در شهر کلن آلمان برپا خواهد شد که همگان را پیشاپیش دعوت به حضور در آن می‌کنیم. امیدواریم با حضور شما و همراهی همکاران تاتری این دیدارهای سالانه همچنان ادامه یابد و به غنای ان افزوده شود.
علاقمندان می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر به آدرس ارتباطی www.chehreh.org مراجعه کنند.
روز جهانی تاتر بر همه‌ی فعالین این هنر و‌ علاقمدان آن گرامی باد. 

برگردان و تالیف: اصغر نصرتی (چهره)
کلن، ۲۵ مارس ۲۰۲۳

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

ایران گلوبال

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.