در چند سال گذشته استارلینک به‌سرعت مجموعه ماهواره‌هایش را گسترش داده است تا رویای دسترسی به اینترنت در سراسر کره زمین را تحقق بخشد. تا به امروز برای اتصال به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به نصب آنتن و روتر نیاز بود. البته همین نوع دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای هم یک شگفتی فناورانه است، اما بسیاری از افراد به دلیل محدودیت‌های دسترسی به تجهیزات نمی‌توانند از این سرویس استفاده کنند. اکنون استارلینک با معرفی سرویس جدیدش، وعده داده است که از سال ۲۰۲۵ می‌توان بدون نیاز به هیچ تجهیزاتی و فقط با استفاده از تلفن همراه، به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک وصل شد.

سرویس جدید استارلینک چیست و چگونه کار می‌کند؟

سرویس جدید استارلینک Direct to Cell نام دارد و تمام گوشی‌های ال‌تی‌ئی (LTE) می‌توانند از طریق آن به شبکه متصل شوند. برای استفاده از این سرویس به تجهیزات یا نرم‌افزار خاصی نیاز نیست و امکان ارسال پیامک، تماس صوتی و انتقال داده از طریق این سرویس امکان‌پذیر است. استارلینک در اولین گام از سال ۲۰۲۴ امکان ارسال پیامک را فعال خواهد کرد و از سال ۲۰۲۵ هم اتصال کامل به اینترنت ماهواره‌ای از طریق گوشی فراهم خواهد شد.

اپل پیش‌تر خدمات پیام کوتاه اضطراری از طریق ماهواره را با کمک شرکت گلوبال‌ استار فعال کرده بود اما مزیت‌های استارلینک به شکست سرویس اپل در این رقابت منجر شده است. ماهواره‌های شرکت گلوبال‌ استار در ارتفاع یک هزار و ۴۰۰ کیلومتری به دور زمین می‌چرخند، در حالی که ماهواره‌های استارلینک در فاصله ۵۵۰ کیلومتری زمین مستقر شده‌اند. استقرار ماهواره‌های استارلینک در فاصله نزدیک‌تر به زمین نرخ تاخیر را کاهش می‌دهد.

همچنین استارلینک بیش از پنج هزار ماهواره در مدار دارد، در حالی که گلوبال استار تاکنون فقط ۴۸ ماهواره در مدار مستقر کرده است و مهم‌تر از همه اینکه یک کاربر اپل برای دسترسی به شبکه حتی در مواقع اضطراری، باید از یک اپلیکیشن هدف‌یابی سیگنال استفاده کند تا خود را در محدوده ماهواره پیدا کند، در حالی که کاربران استارلینک برای استفاده از این سرویس جدید از هرگونه نرم‌افزاری بی‌نیازند.

نسل دوم ماهواره‌های استارلینک که به‌تازگی در مدار مستقر شده‌اند، ابعاد و آنتن بزرگ‌تری دارند و با اتصال لیزری ارتباط برقرار می‌کنند و سپس به نزدیک‌ترین ایستگاه زمینی متصل می‌شوند. به این شکل، وابستگی به ایستگاه‌های زمینی در این نسل ماهواره از بین رفته است و وجود ایستگاه زمینی در فاصله‌‌ای مشخص ضرورتی ندارد.

ماهواره‌های استارلینک یک مودم داخلی eNodeB دارند که مثل یک برج تلفن همراه در فضا عمل می‌کند و امکان یکپارچه‌سازی شبکه را فراهم می‌کند. اگر بخواهیم دقیق‌تر توضیح دهیم و به اهمیت مودم داخلی استارلینک هم اشاره کنیم، باید بگوییم که eNodeB ایستگاه پایه مورداستفاده در شبکه‌های سلولی ال‌تی‌ئی است و مسئولیت برقراری ارتباط با تجهیزات کاربر مانند گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها را بر عهده دارد. اختصاص منابع رادیویی، انتقال و دریافت داده‌ها و تشخیص و تصحیح خطاهای حین انتقال داده از جمله عملکردهای eNodeB است.

این مودم داخلی در ماهواره‌های استارلینک این امکان را به دستگاه کاربران می‌دهد تا بدون نیاز به تجهیزات یا زیرساخت‌های اضافی، مستقیم به شبکه استارلینک متصل شوند. هنگامی که یک دستگاه به یک ماهواره استارلینک متصل می‌شود، مودم داخلی در ماهواره تماس یا ترافیک داده‌ها را از طریق ایستگاه زمینی به شبکه اپراتور تلفن همراه هدایت می‌کند.

ایستگاه زمینی وظیفه اتصال به شبکه استارلینک و سایر شبکه‌های اپراتورهای تلفن همراه را بر عهده دارد و بله؛ درست متوجه شدید. اپراتورهای تلفن همراه در این ارتباط نقش دارند و با استارلینک همکاری می‌کنند و این می‌تواند یکی از موانع دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک باشد. 

آیا استفاده از استارلینک در ایران میسر خواهد شد؟

در سرویس Direct to Cell استارلینک، مشکلات و محدودیت‌های خرید و نصب تجهیزات برطرف شده است ولی ساکنان ایران کماکان با محدودیت‌هایی روبرو خواهند بود. استارلینک تا حدی به اپراتورهای تلفن همراه محلی وابسته است و حداقل در گام اول راه‌اندازی این سرویس، کاربران از طریق رومینگ میان اپراتور محلی خود و استارلینک به اینترنت ماهواره‌ای متصل می‌شوند.

در حال حاضر استارلینک با اپراتورهای «تی‌موبایل» در آمریکا، «راجرز» در کانادا، «اپتوس» در استرالیا، «کی‌دی‌دی‌آی» در ژاپن، «وان‌ان‌زی» در نیوزیلند و «سالت» در سوییس قرارداد بسته و اعلام کرده است که در آینده شرکای بیشتری در کشورهای مختلف خواهد داشت.

باید منتظر ماند و دید که استارلینک از بین گزینه‌های وارد نشدن به ایران، همکاری با اپراتورهای ایرانی برای ارائه اینترنت پُرفیلتر ماهواره‌ای یا ارائه راهکار ویژه مثل توزیع سیم‌کارت مجازی برای دسترسی به اینترنت آزاد کدام‌یک را انتخاب خواهد کرد.

چرا استارلینک نیازمند همکاری با اپراتورهای محلی است؟

استارلینک به دنبال آن است که با همکاری اپراتورهای محلی که مجوزهای لازم و تاییدیه‌های نظارتی را دارند، خدماتش را بدون درگیر شدن با پیچیدگی‌های نظارتی ارائه دهد. علاوه بر آن، همکاری استارلینک با اپراتورهای دیگر می‌تواند بسیاری از پیچیدگی‌ها و نگرانی‌های فنی را رفع کند.

یکپارچه سازی شبکه و سازوکار انتقال یکی از چالش‌های استارلینک و دلیل تمایل آن‌ها به همکاری با اپراتوهای محلی است. فرض کنید یک کاربر در حال تماس یا استفاده از داده‌های شبکه استارلینک است و سپس به منطقه‌ای با پوشش سلولی سنتی نقل مکان می‌کند. نشست موجود نباید از بین برود، بلکه باید به‌آرامی به شبکه سلولی منتقل شود و این یکی از دلایل همکاری استارلینک با اپراتورهای محلی است.

علاوه بر آن، در حالی که ماهواره‌های استارلینک می‌توانند به طور مستقیم با تلفن‌های همراه ارتباط برقرار کنند، برخی زیرساخت‌های زمینی می‌توانند نقش حیاتی در بهینه‌سازی این سرویس ایفا کنند. بخش قابل‌توجهی از ترافیک اینترنتی مربوط به شبکه‌های تحویل محتوا (CDN) است که محتوای محبوب مانند ویدیوها را در مکانی نزدیک به کاربران میزبانی می‌کنند. استارلینک طی همکاری با اپراتورهای محلی می‌تواند از گره‌های شبکه‌های تحویل محتوای اپراتورهای محلی استفاده کند و بار روی شبکه ماهواره‌ای را کاهش دهد.

به طور کلی، در حالی که نوآوری فنی ارتباط مستقیم تلفن همراه با ماهواره به طور قابل‌توجهی پارادایم ارتباطات ماهواره‌ای سنتی را تغییر می‌دهد، هنوز در تضمین ارائه یک سرویس یکپارچه و باکیفیت پیچیدگی‌هایی وجود دارد که در مراحل اولیه ارائه، ادغام و پشتیبانی از شبکه‌های سلولی زمینی می‌تواند این چالش‌ها را برطرف کند.