اولین اعلامیه جهانی حقوق دیجیتال؛ از اینترنت برای اینترنت

افشاگری‌های تحول‌ساز ادوارد اسنودن پیرامون جاسوسی گسترده کاربران تکنولوژی‌های نوین ارتباطی در آمریکا و دیگر کشورهای جهان توسط آژانس امنیت ملی ایالات متحده نشان داد که آنچه در عصر اینترنت بیش از هرچیزی مورد بی‌اعتنایی قرار گرفته٬ حقوق و آزادی‌های دیجیتال کاربران است.

سانسور و سرکوب دیجیتال دیگر محدود به مرزهای جغرافیایی کشورهای غیردموکراتیک نیست و دموکراسی‌های بزرگ دنیا هم در این مسیر گام‌هابی برداشته‌اند. حال بحث‌های گسترده‌ای بر سر مرزهای حریم خصوصی دیجیتال و امنیت و حقوق دیجیتال کاربران در سراسر جهان برانگیخته شده است.

وب‌سایت «مشبل»٬ از رسانه‌های پیش‌گام حوزه فن‌آوری اطلاعات٬ در چنین فضایی برای تبیین و تشریح حقوق اساسی نتیزن‌ها (شهروندان جهان مجازی) و آزادی‌های دیجیتال کاربران٬ در فرآیندی که شش هفته به طول انجامید٬ با مشارکت گروه بزرگی از کاربران و متخصصان٬ اعلامیه‌ای ۱۰ ماده‌ای را تدوین کرده که این مفاد را در برمی‌گیرد:

۱) کاربران باید از حق دسترسی به اینترنت برخوردار باشند.

۲) هر کاربری باید صرف‌نظر از ملیت٬ مذهب یا عقاید سیاسی‌اش٬ از حق برابر آزادی بیان و حراست از حریم خصوصی برخوردار باشد.

۳) همه کاربران باید از حق اینترنت بدون سانسور و بدون محدودیت بهره‌مند شوند.

۴) کاربران باید آزادی انتخاب و کنترل داشته باشند که فعالیت‌های آنلاین یا اطلاعات خصوصی خود را با هر کسانی می‌خواهند به اشتراک بگذارند. گذشته از این٬ داده‌هایی که کاربران به سرویس‌های آنلاین آپلود می‌کنند٬ نباید با کاربران یا افراد دیگر به اشتراک گذاشته شود٬ مگر آن‌که با رضایت آنان باشد.

۵) هر کاربری باید از حق مدیریت محتوا٬ کارها یا اطلاعاتی که به اینترنت آپلود کرده یا برای اینترنت تولید کرده٬ برخوردار باشد.

۶) هر کاربری باید این حق را داشته باشد که مشارکت یا بهره‌گیری‌اش از یک سرویس آنلاین مشخص را در هر زمانی که می‌خواهد متوقف کند. اگر کاربری می‌خواهد رابطه‌اش با یک سرویس مبتنی بر وب را به هر دلیلی قطع کند٬ باید این امکان برایش فراهم شود که بتواند همه داده‌های خصوصی خود را از سرویس مورد نظر پاک‌سازی کند.

۷) داده‌های آنلاین کاربران و ارتباطات خصوصی آنها٬ از جمله ایمیل٬ چت٬ شبکه‌های اجتماعی٬ فایل‌های صوتی و تصویری باید همان‌قدر از حمایت و حفاظت قانونی بهره‌مند باشند که نامه‌های مکتوب و مکالمات تلفنی و هرگونه ارتباط فیزیکی دیگر از آن برخوردار است.

۸) هیچ نهاد٬ دولت٬ سازمان نظامی یا انتظامی٬ کمپانی یا فردی حق ندارد داده‌های خصوصی کاربران را بدون اجازه مستقیم آنها جمع‌آوری کند٬ به دست آزمون و تحلیل بسپارد٬ برباید یا به هر طریق دیگری از آن بهره‌گیری کند٬ مگر آن‌که جست‌وجو و جمع‌آوری این اطلاعات با دلایل متقن قانونی انجام شده باشد.

۹) همه کاربران باید از حق ناشناس ماندن در جهان آنلاین برخوردار باشند و هویت آنها تنها باید برای کسانی آشکار شود که خودشان می‌خواهند.

۱۰) همه کاربران حق دارند از اینترنت بهره بگیرند٬ بدون آن‌که ارتباطات‌شان توسط دولت یا سازمانی مانیتور شود.