Iran Keeps China in a Chokehold

 September 25, 2008

Asia Times Online

Yitzhak Shichor

چَکیده

 بر پفَرنودِ وابستگی روز افزونِ چین به بُنمایه هایِ نفتی کَندآب پارس این است که بااینکه پکَن (Beijing) تلاش کرده است – بدون ِ کامگاری- از بُنمایه هایِ نفتی ِگوناگون در سراسر جهان بهرهمند شود- پیش بینی میشود که خیلی از این بُنمایه هایِ نفتی در هال کاهش یافتن باشند بگونه ای که در ازنای دو تا سه دهۀِ دیگر خُشک خواهند شُد، در هالیکه این پیش بینی را در بارۀِ بُنمایه هایِ نفتی ِ کَندآب پارس، نمیتوان کَرد. ایۀِ تازه تَرین بَرآوَرد ها، بُنمایۀِ نفتِ کشورهایِ کنارۀِ کَندآبِ پارس نَزدیک به 56% هَمۀِ نفتِ جهان میباشند، به زبان ِدیگر این سَرچشمه هایِ نَفتی میتوانند بین 80 تا 110 سال آینده نیازهایِ پیوسته به نفت را به فراهَمند .

سَرآغاز

 در اَزنایِ چَند هَفتِۀِ گُذَشته، ایران بر پَتِستِ [1] خود چَند برابر اَفزوده است، و گفته است که اگر به ایران تاخته شود، این کشور بیمیانجی [2] تَنگِۀِ هُرمُز را خواهد بَست، یک گُذَرگاهِ راهبُردی [3] که بین ِکَندآبِ [4] عمان و کَندآبِ پارس جا گرفته است [5].

 فَرماندۀِ سپاه پاسداران ِانقلابِ اسلامی ایران علی جعفری بگونۀِ روشن هُشدار داد، که اگر به ایران تازش شود، "یکی از واکُنش هایِ این کشور مهار کَندآب پارس و تَنگِۀِ هُرمُز خواهد بود." او اَفزود، "گُنجایش ِرَزم آوریِ ما در این آب راهِ مَهین [6] به اندازه ای بالاست که چنانچه تازشی پیش بیاید، نه تنها دُشمن ونکه [7] همچنین هَمِۀِ آنها که به او کُمک میکُنَند بدون ِشَک باید که آسیبِ شایانی [8] را به شَکیبند. اگر ایران تَنگِۀِ هُرمُز را به مَهار ِخود در آورد، بهایِ نَفت بگونۀِ شایانی [8] بالا خواهد رَفت"، جعفری گفت.

 او همچِنین بتازگی گُفت که تَنگِۀِ هُرمُز در تیررَس ِجَنگ اَبزارهایِ ایران میباشد و این تَنگه میتواند به آسانی برایِ یک دورۀِ بیکران [9] از زمان بسته شود، در هالیکه [10] حسن فیروزآبادی، فَرنِشین ِ [11] ستادِ اَرتش، پافِشاری کرده است، "چنانچه سود و سرمایۀِ این کشور به پَژمَرگَد [12] ... ما نخواهیم گُذاشت که هتا [13] یک بُشکه نَفت از این تَنگِه بُگذَرَد."

 برایِ اینکه هُشداری به ایران داده باشند، کشورهایِ کرانۀِ کَندآبِ پارس به رَهبَریِ قطر یک رشته از گُفتِگو و رای زنی ها را در پیوند با پیش بینی ِ شایمندیِ [14] بسته شدن ِتَنگِۀِ هُرمُز آغازیده اند، تا بتوانند گُذَر ِ پیوستِۀِ نفت از این تَنگه را پایَندان [15] کُنند – برایِ این فَرید [16] یک برنامۀِ نیازین [17] ساماندهی شده است [18]. یک روزنامۀِ عربستان صعودی در بَرگِ نُخُستِ خود با این فَرنام ِ[19] "بَستَن ِهُرمُز: خودکُشی ایران است" هُشدار داد که بَستَن ِ تَنگِۀِ هُرمُز نه تَنها آمریکا را برآشفته خواهد کرد، ونکه هَمِۀِ جهان را در برابر ایران هَمبَسته خواهد ساخت.

 تَنگِۀِ هُرمُز به هیچ روی چشم اَنداز ِتازه ای برایِ چین نیست. از این تَنگِه در بُنمایه هایِ [20] خاندان ِ یوان [Yuan] یاد شُده است و دریادار ژنگ [Zheng] بین سال هایِ 1412-13 و 1430-31 در راستایِ کاوشگری هایِ دریاییَش از این تَنگِه بازدید کَرده است. دَستِ کَم چهار گُروه کشورمَداریک [21] که تَنگِۀِ هُرمُز را نمایَندگی میکردند، به چین رفته اند {1}. گُذشته نگاریِ (تاریخ) خاندان ِ مینگ [Ming] میگُوید: "کشور ِهُرمُز در دوردَستتَرین مَرز ِ دریایِ باختر جاگِرِفته است. کشتیهایِ مردمان بَربَر ِکرانه هایِ (ناحیه های) جنوبی به این تَنگه سرازیر میشوند، و مَردُم ِکشورهایِ دریای بُزُرگِ باختر، همچِنین بازرگانان از آسیایِ باختری از راه این گُذَرگاهِ آبی، برایِ هَدَف هایِ بازَرگانی با یکدیگر پَرماس میکُنند [22]. "

 امروز چین (China) یکی از این کشورها میباشد. بااینکه پکَن (Beijing) سَخت به اَندرآوردن [23] ِنفتِ خام ِکَندآبِ پارس وابَسته است و مُراوده هایِ دوستانۀِ خود را با هَمِۀِ کشورهایِ این کرانِه نِگه داشته است، تاکنون این کشور به گونۀِ رستادی [24] به پَتِست هایِ [1] تهران پاسُخ نداده است {2} اگَرچه بدون ِگُمانِه زنی، چین (China) در هال [25] آماده کردن ِخود میباشد.

 در پی ِرویدادِ دَریایی در تَنگِۀِ هُرمُز در آغاز ِامسال، هوا لیمینگ (Hua Liming)، کاردار ِپیشین سِفارتِ چین در ایران، به روزنامۀِ چاینا دیلی (China Daily) گُفت:" بنَگَر نمیآید که واشینگتون (Washington) و تهران دارایِ اینچِنین اِراده ای باشند که بَسَنده و نیرومند برایِ انجام یک زورآزمایی اَرتِشی در زمان ِنزدیک در کَندآبِ پارس باشد. "

 در جَریانِ نِشَستی که بتازگی احمدی نژاد با هو جینتاو (Hu Jintao) در هِنگام بازدیدِ یک روزه اش از چین در 6 سپتامبر (September) داشت، این پُرسمان [26] در دیدگاه هَمِگانی گُزارده نَشُد. این سومین نِشستِ آنها، دومین بازدید احمدی نژاد از چین و نُخُستین فَرانافتِ [27] او از پکَن (Beijing) بود. زمان ِماندگاریِ [28] فَرنِشین [29] دولتِ ایران در چین به نیم ِآن کوتاه شُد و برنامۀِ نِشَست او با رسانه هایِ گروهی نیز بدون ِدادن ِ هیچگونه فَرنودی [30] ویزانیده شُد [31].

 با بکارگیریِ فَرازهایِ [32] فَراگیر [33]، هو جینتاو (Hu Jintao) گُفت که هَر دو کِشور "بَرتَری را در اُستواندن ِ [34] همکاری هایِ جهانی از راه پُشتیبانی از آسایش و آشتی در کرانۀِ خاورمیانه و کُمک به پایداری جهانی، می بینند." پیش از اینکه احمدی نژاد چین را بهیلَد [35] با زبان ِدوراندیشانه ای گفُت که "وَدایش [36] خوبی" گرفته شده است؛ اینکه چشم انداز ِمراوده هایِ بازرگانی "خوب" هَستَند؛ و اینکه مراوده هایِ دوسویه "خُرسند کُننده" بوده اند.

 پکن (Beijing) در بارۀِ گُزینش ِدوبارۀِ احمدی نژاد نشانی از خُرسَندی بُروز نداده است، با آروایش هایِ [37] کُنکاشگاهِ زنهارداری [39] سازمان ِملل در برابر ایران همراهی کرده است، و از پَذیرش ایران به "سازمان ِهَمکاری هایِ شانگ های" (SCO) پُشتیبانی نََکَرد، بااینکه "وابسته" به نفت ایران است.

رُستن [توسعه یافتن] اگرچه کرانمند [40] و با وابستگی

 اَندرآوردن ِ [23] نفتِ چین (China) بگونۀِ شایانی [8] در نوسان میباشد، نه تنها سال به سال ونکه [7] ماه به ماه. ولی رویهم رفته گرایش آن روشن بوده است: کَندآبِ پارس یک بُنمایۀِ مَهین ِ[41] نفتِ خام ِچین (China)میباشد و در درازایِ زمان برایِ برآورده کردن نیاز انرژی اش، این کشور به شایمندی [14]، بیشتر از امروز به خاورمیانه وابسته خواهد شُد.

 فَرنودِ [30] وابستگی روز افزونِ چین به بُنمایه هایِ نفتی کَندآب پارس این است که بااینکه پکَن (Beijing) تلاش کرده است – بدون ِ کامگاری [42]- از بُنمایه هایِ نفتی ِگوناگون در سراسر جهان بهرهمند شود- پیش بینی میشود که خیلی از این بُنمایه هایِ نفتی در هال [25] کاهش یافتن باشند بگونه ای که در ازنای دو تا سه دهۀِ دیگر خُشک خواهند شُد، در هالیکه[10] این پیش بینی را در بارۀِ بُنمایه هایِ نفتی ِ کَندآب پارس، نمیتوان کَرد.

 بر پایۀِ تازه تَرین بَرآوَرد ها، بُنمایۀِ نفتِ کشورهایِ کنارۀِ کَندآبِ پارس نَزدیک به 56% هَمۀِ نفتِ جهان میباشند، به زبان ِدیگر این سَرچشمه هایِ نَفتی میتوانند بین 80 تا 110 سال آینده نیازهایِ پیوسته به نفت را به فراهَمند [43] {3}.

 در ماه می (May) 2008 نَزدیک به 30% از هَمۀِ نفتِ خام ِجهان در کرانۀِ تَنگِۀِ هُرمُز فَرآورده شُد [44]، که فَرآوردهگران [45] نهادین [46] آن این کشورها بودند: عربستان صعودی (با 9.5 ملیون بُشکه در روز، 12.62%)؛ ایران (4 ملیون بُشکه در روز، 5.38%)؛ امیرنشین هایِ هَمبستۀِ کرانۀِ کَندآب پارس (2.7 ملیون بشکه در روز، 3.64%)؛ کویت (2.6 ملیون بُشکه در روز 3.5%)؛ عراق (2.6 ملیون بُشکه در روز، 3.3%) و قطر (938000 بُشکه در روز، 1.26%) {4}. بَرخی از این فَرآوَرِش های [47] نفتی به چین (China) میروند.

 اَندَرآوردن ِ[23] نفتِ چین پیوسته در هال [25] رُستن [48] بوده است، و این براستی بالایِ تراز ِ[49] فَرآورده هایِ نابِ میهنی [50] میباشد. در نُخُستین چارَکِ [51] 2008، چین (China) 44.95 ملیون تُن نفتِ خام اَندرآورید [23]، که 14.9% بیشتر از همان اندازه در سال پیش بوده است، و این در هالی [10] است که که رُست [48] فَرآورده هایِ ناب میهَنی[50] در چین در تراز [49] "تنها" 10.6% پس مانده است. در سال 2007 اَندرآوردن [23] ِنفتِ خام ِچین در همسَنجی با 2005، 12.4% اَفزایش داشته است.

 همکنون، نزدیک به یک سوم از نفتی که چین اَندرمیآورد [23] از تَنگِۀِ هُرمُز میگُذَرَد. در نیمۀِ نُخُستِ سال 2008 ژانویه-جُوَن (January-June)، 29.75% از نَفتی که چین اَندرآوریده است [23] از عربستان صعودی (656،000 بُشکه در روز، 17.92%) و از ایران (433،000 بُشکه، 11.83%) {5} سرچَشمه گرفته اند. اَندازۀِ بسیار کَمی از نیازهایِ نَفتی چین از سویِ دیگر کشورهایِ کرانۀِ کَندآبِ پارس بَرآورده میشوند.

 زمانیکه داده هایِ بالا را با رُست [48] شِتابان ِ مراوده هایِ بازرگانی ِجهانی ِ چین به سَنجیم، دانگِ [52] تَنگِۀِ هُرمُز در داد و سِتد برونمرزی چین رویهمرفته کم میباشد، باوجودِ گُستَرش ِپیوسته و استوار ِبازرگانی ِ چین: در سال 2006 تراز این رُست [48] کمی بالایِ 3% از گُنجایش ِداد و سِتَدِ چین بوده است، و یا نَزدیک به 4% از هَمِۀِ کالاهای اَندرآورده شده [23]، که بیشتر ِنفتِ خام میباشد.

 دیگر کشورهایِ آسیایی مانند ژاپن (Japan)، تایوان، کُرۀِ جُنوبی، هندوستان و سَنگاپور بیشتر و سخت تر وابسته به نَفتِ کَندآبِ پارس میباشند، زیرا این کشورها بَخشِ بیشتری از نفتِ خود را از میان گُذَرگاهِ هُرمُز بدَست میآورند.

 کمابیش دو سوم از نَفتی که از گُذَرگاهِ هُرمُز جریان مییابد، روانۀِ آسیا میشود. از 17 ملیون بُشکۀِ نَفت که در روز از تَنگِۀِ هُرمُز میگُذَرَد، 16% آن به اروپا میرود، 11% آن به آمریکا و 66% آن روانۀِ آسیا میشود. چین (China) به هیچ روی خَریدار مَهین[6] نفت در این کرانه نیست.

 بر پایۀِ گُزارش ِوزارتخانۀِ اِنرژی دولتِ آمریکا، در سال 2007 کشور ژاپن (Japan) خَریدار 17.7% از نفتِ عربستان صعودی بوده است، دانگِ [52] جُمهوریِ کُره و چین (China) 9.1% و 7.2% در پی هم بوده است. تایوان و سَنگاپور به دنبال هم 4.7% و 4.5 % از نفت عربستان صعودی را خریداری کرده اند.

 بهرۀِ ژاپُن در بازرگانی با عربستان صعودی بیشتر است و در پی آن، آسیب پَذیری این کشور در زمان ِبرهم خوردن ِداد و سِتَد با عربستان صعودی، نَزدیک به 2.5 برابر بُزُرگتَر از چین میباشد. ژاپُن در جولایِ گذَشته 90.3% از نفتِ خود را از خاورمیانه فَراهم آورد، که 82.6% از آن، از کشورهایی خریداری شُدند که تَنگِۀِ هُرمُز را بکار میگیرَند: 31.03% از عربستان صعودی، 30.96% از امیرنشین هایِ کرانۀِ کَندآبِ پارس، 15.89% از قطر، 14.03% از ایران و 7.79% از کویت.

پیوستگی چین و ایران: نفت و جَنگ ابزارها

 وابستگی ِکرانمندِ [40] چین به نَفتِ کَندآب پارس در سَنجش با دیگر ترازداری هایِ [53] آسیایی، بدون ِرویکرد به کرامندی ِ [54] راهبُردی و کرانه ای (ناحیه ای) آن، و همچنین رویهمرفته مراوده های ترازداریکِ [55] جهانی آن، یک فَرنود [30] برایِ بی گِرایشی ِ پکَن (Beijing) در بها دادن به تَنگِۀِ هُرمُز در خاستگاه یک پُرسمانِ [26] نهادین [46] است. فَرنودهایِ دیگر در برگیرَندۀِ این راستینگی [56] هَستند که چین نمیخواهد که سود و سرمایه های ترازداریکِ [55] و بَرتَری هایِ کشورمداریک [57] خود را به سیجد [58].

 با وجودِ پَتِستِ [1] ایران در به درازا کشاندن ِدرگیری، توانایی هایِ این کشور در بَستن تَنگِۀِ هُرمُز کرانمند [40] میباشند، و بیوسیده میشود [59] که زمان بستن ِآن کمابیش کوتاه باشد، یک فَرگُشا [60] گُفت. "ایران نمیتواند کَندآب پارس را بیشتر از چَند روز و یا دو هَفته ببَندَد {6}. "

 چین (China)، بگونۀِ بَرانگاشتی [61] میتواند در برابر اینچنین اَندَروایی ِ [62] جریان نفت ایستادِگی کُند، نَگَر به اینکه [63] ساختِ چهار انبار ِ راهبُردی [3] برایِ اَندوخته هایِ نفتی این کشور، همانگونه که بیوسیده میشود [59]، در پایان این سال بکار گرفته شَوَند. رویهم رفته با گُنجایشی از 16.4 ملیون متر مُکعب (نزدیک به 100 ملیون بُشکه) آن انبارها میتوانند برایِ سه ماه نفتی را که از کَندآبِ پارس به چین میرسد در خود بیاَندوزند – یا هَمِۀِ نفتی که در ازنایِ یک ماه از تَنگِۀِ هُرمُز میگُذَرَد.

 چینی ها بدون ِگُمانه زنی بَرتَری را در این میبینند که این راستینِگی [56] را پنهان کُنند که بَرخی از جَنگ ابزارهایی که ایران و سپاه انقلابیش در درازایِ تَنگِۀِ هُرمُز بکار میبَندد، و یا اینکه برنامۀِ بکار گیری از آنها را در بستن آب راه هُرمُز دارد، یا ساخت چین هَستند و یا بر پایه آن فَنآوری که چین به ایران فروخته است، ساخته شُده اند.

 با بَرآوَردی به اندازۀِ 4.483 $ میلیارد دولار – یا 31.7% از هَمِۀِ داد و سِتدها – از سال 1979 تا 2007، فُروش جَنگ اَبزارهایِ چینی به ایران تنها در رَدۀِ دوم جای میگیرد، و این خیلی نَزدیک به هَمۀِ داد و سِتَد هایی هَستند که از سوی کشورهای ِهَمبستۀِ شوروی پیشین و روسیه کنونی با ایران شده است، که این کشور را با 4.967 $ میلیارد دولار جَنگ ابزار آراسته اند – یا 35.1% از گُنجایش ِهَمِۀِ داد و سِتدها {7}

 این جَنگ اَبزارهایِ چینی که به ایران فرستاده شُده اند در برگیرندۀِ موشک هایِ پادکشتی [64] یا اَژدَر و فنآوری هایِ درخور برایِ فَرآورش ِ [47] داتی [65] آنها میباشند: YJ-8 Sardine، جُنگ ابزارهایی که ساختِ ایران هَستند: کوثر؛ موشکهای سکاد، ساخت ایران: نور؛ TL-10, TL-10A ، و با شایمندی [14] TL-10B ؛ و TL-6 و YJ-7{8}. با تیربُردی بین 40 تا 120 کیلومتر این جَنگ ابزارها میتوانند هَمِۀِ کرانۀِ تَنگِۀِ هُرمُز را زیر پوشش بگیرند.

 در هِنگامۀِ جَنگِ ایران با عراق و در میانِ سال هایِ 1980، چین فَراهم آوردن ِموشک هایِ اَژدَر را که پادکشتی[64] هستند، برایِ ایران آغازید. در پی آن، موشک هایِ HY-2 (که به "کرم ابریشم" شناخته میشوند، فَرآوردۀِ ایرانی آن: رعد) در گُزیرَک [66] لارک و کوهستک بکار بُرده شُدند که خمیدگی ِ تَنگِۀِ هُرمُز را زیر پوشش خود گرفته بودند.

 بَرآوَرده میشود که از سویِ ایران کمابیش 10 موشکِ HY-2 شلیک شُدند، پیش از اینکه یک آتش بس در بیستُم آگوست (August) 1988 بر ایران پَذیرانده شود. با این وجود، بیشتَر ِاین موشک ها به سویِ کویت شِلیک شُدند (از خُشکاد مانندِ[67] فاو که بدستِ ارتش عراق فروگرفته شُد) – تا اینکه به سوی تَنگِۀِ هُرمُز پرتاب شَوند. هَدف این موشک پَرانی ها سَکوهایِ نَفتی کویت در کرانۀِ کَندآبِ پارس و همچنین دو کَشتی نفتی آمریکایی بودند.

 دیگر موشکِ HY-2 در آغاز دسامبر (Decembe) 1987 شِلیک شُد، که شُمار موشک هایِ شِلیک شُدۀ ِ HY-2ایران در آن سال را به 7 فَروند رسانید. از آن زمان در میان شُماری از موشک هایِ پیشرفته تر ِپادکَشتی یا اَژدَر که ایران در درازای ِ تَنگِۀِ هُرمُز بکار بسته است، یا موشک هایِ چینی بوده اند و یا با پَروانۀِ چین و بکار گیریِ فَنآوری این کشور ساخت شُده اند {9}.

 بَرخی از این موشک ها در ناوچه هایِ تیزرو ِ جَنگی که ساخت چین میباشند، بَرنِشان شده اند [68]، بویژه نمونۀِ Houdong ، که ایران 10 تا 15 تا از آنها را دریافت کرده است، یا به گُفتۀِ بَرخی گُزراش ها، نزدیک به 40 فَروند {10}. ایران همچنین نُخُستین خَریدار ِدَستِ کم پَنج ناوچۀِ جَنگی چینی C-14 از نمونۀِ Cat Class با واکُنش هایِ شتابان و تَگ [69] بوده است. هرکدام از این ناوچه ها با 8 موشکِ اَژدَر کروز (cruise) آراسته شُده اند.

 اَفزون بر آن، بیش از 11 ناوچۀِ بادپا [70] ساختِ فرانسه با دو تا چهار موشکِ اَژدَر ِچینی آراسته شُده اند {11}. به هر روی، در هالیکه [10] بیشتر ِرویوَرزی ها [71] بَر موشک هایِ ساختِ چین و ناوچه هایِ جَنگی ِآراسته به موشک، وَندساریده شده اند [72] جَنگ اَبزار ِ ِEM-52 و ِEM-53 ساختِ چین که از کرامندیِ [54] همانندی برخوردار هَستند، نبایستی به هیچ روی نادیده گرفته شوند زیرا که در بستن ِ شایمندی [14] تَنگِۀِ هُرمُز میتوان بویژه از آن ها بهره گرفت.

 در دهۀِ 1990، ایران از چین (China) اَژدَرهایِ مُدرن ِEM-52 و EM-53 را خَریداری کرد. کُلاهکِ 300 کیلویی آن ها که بکُمکِ موتور موشک بجلو رانده میشوند، این توانایی را دارند که با هَنگاری [73] بیش از 80 متر در دم [74] با بدَنۀِ کشتی ای که هَدَف آن ها استَ، برخورد کُنند. این اَژدرها این گونه برنامه ریزی شُده اند که بکمک نشانکِ [75] آوایی از کار میاُفتند تا کَشتی هایِ دوست به آسودگی گُذَر کُنند، و دوباره برایِ جُلوگیری از گُذر ِکَشتی هایِ دُشمَن، پویا [76] میشوند {12}.

 در زمان ِاَندر شُدن ِکشتی هایِ بازرگانی چینی به کَندآب پارس و برون شُدن ِ آنها از تَنگِۀِ هُرمُز، این کشتی ها میتوانند هَدَف جَنگ اَبزارهایِ ایران شوند که ساختِ چین هستند، مگر اینکه ایران به پکن (Beijing) کُدِ و نشانۀِ گُذر را بدهد، چیزیکه اندریافتنش دُشوار است. با نَگر به باشَندگی [77] ناراستۀِ [78] چین در کَندآب پارس، چنانچه در تَنگِۀِ هُرمُز درگیری روی بدهد، پکن (Beijing) چگونه رَفتار خواهد کرد؟

رهایی از نِهِش ِ[79] ناگوار

 این خیلی ناشُدنی است که چینی ها خودشان را درگیر ِاینچنین نَبردی کُنند. در پیروی از رفتار هایی که در گَذشته بهنجار [80] بوده است، پکن (Beijing) شاید از درگیرشُدن دوری گُزیند و درخواست زُدودن جَنگ از راه هایِ کشورمداریک [21] و آشتیجویانه را بدهد.

 چنانچه نِهِش [79]، گُسَسته مهار [81] گَردد، چین (China) از بکارگیریِ توانایی خود در دادن ِرایِ پَتکار [82]، و به هواداری از ایران خودداری خواهد کرد و تهران آنرا میداند. فَرنام ِ[83] روزنامه هایِ ایرانی و سَفرَنگ ها [84] هر از گاهی به دولت هُشدار میدهند که به پکن (Beijing) و مسکو (Moscow) اَپَستام [85] نَوَرزد. و یک نوشتار در رسانه هایِ گروهیِ ایران وَدایش ِ[86] چین (China) و روسیه (Russia) را زیر پُرسش بُرد که به آروایش ِ [37] زیمباوه (Zimbabwe) رای پَتکار[82] دادند ولی آروایش ِ ایران را پَذیرُفتَند.

 در هالیکه [10] شاید چینی ها بر آن نباشند [87] که در زمان ِپیشآمدِ آشُفتگی در کَندآب پارس، از دارایی هایِ خود نِگهداری کُنند، آنها بدون شک زمینه هایِ کمینه کردن ِ [88] آسیب ها بر سود و سرمایۀی خود را فراهم خواهند آورد.

 همانگونه که در بالا گُفته شُد، بااینکه چینی ها بسیار به نَفتِ کَندآبِ پارس وابسته هَستند، آنها خیلی کمتر از دیگر کشورهایِ آسیایی آسیب پَذیر میباشند، زیرا چین نزدیک به نیمی از نفتی که نیاز دارد از کرانۀِ کَندآب پارس فَراهم میآورد، در هالیکه بُنمایه هایِ [20] نفتی برایِ بجا آوردن نیمی دیگر از نیازهای نفتی این کشور، در سراسر جهان پراکنده شده اند؛ انگار که چینی ها از نِهِش [79] سیجمند [89] ایران آگاه شُده باشند.

 در آغاز سال 2006، پکن (Beijing) پیشنهادِ عربستان صعودی را بر این پایه پَذیرفت که در زمان ِ وَرزانش ِ [90] آروایش ها [37] و یا بکار گیری زور در برابر ایران، این کشور، چین (China) را با هر اندازه نفتی که نیاز دارد بفَراهَمَد [91]. ولی، اگر تَنگِۀِ هُرمُز بدَستِ ایران بسته شَوَد، نفتِ عربستان صعودی نمی تواند به چین سرازیر گَردَد. یک برنامۀِ جایگُزین (alternative) برایِ پکن (Beijing) شایش ِ [92] افزایش ِتراز ِ [49] اَندرآوردن ِ [23] نَفت از عمان و یمن میباشد، بااینکه این برنامه نمیتواند بیشتر از یک راهکار ِگُذَرا باشد، چونکه گُنجایش ِصادرات نفتِ این دو کشور بگونۀِ شایانی [8] در هال [25] کاهش است.

 در سَنجش با نفتِ خام ِ عربستان صعودی، که نَزدیک به 267 میلیارد بُشکه بَرآوَرده میشود، اَندوخته هایِ نَفتی عمان نََزدیک به 5.5 میلیارد و یمن 3.3 میلیارد بُشکه ارزیابی شده اند. در هَنگامیکه دانگِ [52] عربستان صعودی از فَرآوری [47] نفت در جهان در سال 2007 بالای 12% ایستاده بود، دانگِ عمان 0.85% و یمن 0.38% بود.

 دیگر برنامۀِ جایگُزین، ترابری ِنفتِ عربستان صعودی از راه ِ لولۀِ نفتی است که 745-مایل (mile) دراز میباشد، که با گُذر از عربستان صعودی به سوی ایستگاه پایانی آن در دریای سُرخ، به یانبو (Yanbu) میرود. ترابریِ نفت از راه این لولۀِ نَفتی نه تنها چهار تا پنج روز بر زمان ِ بارکِشی نفت میاَفزاید، (گُذشته از گُنجایش ِکمتر ِ آن) ونکه [7] ترابری ِنفت را ناگُزیر از گُذشتن از میان ِ باب المندب میکُند، یک راهبندِ [93] پُرسیج ِ [89] دیگر که میتواند بسته شود، با شایمندی [14] به دست تروریست ها.

در پایان، در آغاز سال 2007 باهمان ِ[94] نفت چین بر پایۀِ پیمان نامه ای که با باهمان [94] نفت ابوظبی بسته است، میخواهد که با کشیدن یک لولۀِ نفتی تَنگِۀِ هُرمُز را دور بزَنَد.

 این برنامه دربرگیرَندۀِ ساختِ یک لولۀِ نَفتی به درازای 360 کیلومتر و میانبُردِ [95] 48 اینچ (inch) میباشد که گُنجایش ِ 1.5 ملیون بُشکه نفتِ خام را در روز دارد، و نفت را از هَبشان (Habshan) بخش باختری آب راه به سوی الفوجیراح (al-Fujayrah) در بخش خاوری آب راه، با گُذر از کشورهایِ همبستۀِ امیر نشین و ابوظبی، بارکشی میکُند. ساختِ این پرُژه از مارچ (March) 2008 آغاز شُده است و بیوسیده میشود [59] که در مارچ 2010{14}پایان پَذیرَد. تازه، زمانیکه این برنامه به سرانجامد، در سنجش با 17 ملیون بُشکه نَفتِ خامی که هر روز از تَنگِۀِ هُرمُز میگُذَرد، بازدۀِ این برنامه همانندِ یک چکه آب در یک آوند [96] خواهد بود.

 این همسو با سود و سرمایۀِ پکن (Beijing) است که از بستن آب راه هُرمُز، درگیری هایِ پیوسته با آن، و از همۀِ این هَزینه ها جلوگیری شود – برتر اینکه تهران را با بجا آوردن ِ داوش هایِ [97] آن، از راه هایِ کشورمداریک [21] و گُفتگو خُشنود کُنند. بازهم، اگر یک درگیری پَرهیزناپَذیر باشد، هَنایش ِ[98] آن بر چین (China) کمابیش کرانمند [40] خواهد بود.

 یک درگیری کوتاه و زودبهنگام آشُفتگی ِ کمتری تاشِش میکُند [99]، چونکه چین کمتر به کَندآب پارس وابسته است، در هالیکه [10] یک درگیری دیربهنگام که به درازا بکشد، آشُفتگی و ناپایداری ِ بیشتری بر جای خواهد گُذاشت، زیرا چین (China) بیشتر و بیشتر به کَندآب پارس و پُشتیبانی ِ آمریکا وابسته خواهد شُد.

یاداشت ها

 مینش ِواژه هایِ پارسی به فارسی:

 [1] تهدید

[2] بی واسطه

 [3] استراتژیک

[4] خلیج

 [5] جا گرفتن: قرار داشتن

[6] مهم

 [7] بلکه

[8] قابل توجه ای

 [9] نامحدود

[10] در حالیکه

 [11] رئیس

[12] پَژمَرگیدن: بخطر افتادن

 [13] حتی

[14] احتمال

 [15] تضمین

[16] منظور

 [17] اضطراری

[18] طراحی شده است

 [19] عنوان

[20] منابع

 [21] سیاسی

[22] تماس میگیرند

 [23] وارد کردن، واردات

[24] رَسمی

 [25] در حال

[26] موضوع

 [27] سفر

[28] اقامت

 [29] رئیس

[30] دلیل

 [31] ویزانیدن: فَسخ کردن

[32] جمله های

 [33] کلی

[34] محکم کردن

 [35] هیلیدن: ترک کردن

[36] تصمیم

 [37] تحریم ها

[39] شورای امنیّت

 [40] محدود

[41] منبع مهم

 [42] موفقیت

[43] تأمین کُنند

 [44] فَرآوردن: تولید کردن

[45] تولید کُنندگان

 [46] اصلی

[47] تولید

 [48] رشد کردن

[49] سطح

 [50] تولیدات ناخالص ملی

[51] یک چهارم از سال

 [52] سهم

[53] اقتصادهای

 [54] اهمیت

[55] اقتصادی

 [56] واقعیت

[57] سیاسی

 [58] سیجیدن: بخطر انداختن

[59] بیوسیدن: انتظار داشتن

 [60] تحلیلگر

[61] فرضی

 [62] تعلیق

[63] نظر به اینکه

 [64] ضد کشتی

[65] قانونی

 [66] جزیره

[67] شبه جزیره

 [68] نصب شده اند

[69] سریع

 [70] سریع السیر

[71] توجه

 [72] وَندساریدن: متمرکز کردن

[73] سُرعتی

 [74] ثانیه

[76] فعال

 [77] حضور

[78] غیر مستقیم

 [79] وضع

[80] عادی

 [81] از کُنترل خارج گردد

[82] مخالف

 ِ[83] سرمقاله

[84] تفسیر ها

 [85] اِعتماد

[86] تصمیم

 [87] قصد نداشته باشند

[88] به حداقل رساندن

[89] خطرناک، پُر از ریسک

[90] اِعمال

 [91] فَراهمیدن: تأمین کردن

[92] امکان

 [93] مانع

[94] شرکت

 [95] قطر

[96] سطل آب

 [97] ادعا

ِ[98] تاثیر

 [99] ایجاد کردن

Notes

}1{. Ma Huan, The Overall Survey of the Ocean’s Shores (Yingyai shenglan, 1433), tr. By JVG Mills (Halikut Society, 1970), pp 165-172.

}2{. The Chinese are, of course, aware of the problem. See “The Persian Gulf Bottleneck” (Bosihai pingjing) in: Wu Lei, China’s Oil Security (Zhongguo Shiyou Anquan), Beijing, 2003, pp 152-158.

}3{. EIA, “International Oil Reserves”, updated August 27, 2008.

}4{. Http://netoilexports.blogspot.com; EIA, Persian Gulf Region (June 2007).

}5{. China Custom Statistics quoted by: Walid Khadduri, “China’s Oil Consumption Increased despite Price Hikes,” al-Hayat, July 29, 2008.

}6{. Anthony H Cordesman, “Iran, Oil, and the Strait of Hormuz,” CSIS (Washington: Center for Strategic Studies, March 26, 2007), p 6

}7{. SIPRI, updated September 1, 2008.

}8{. China’s Missile Exports and Assistance to Iran. 9. Bates Gill, “Chinese Arms Exports to Iran,” MERIA, Middle East Review of International Affairs, Vol 2, No 2 (May 1998), pp 5-6.

}10{. www.globalsecurity.org/military/world/iran/hudong….

}11{. Cordesman, op cit p 5.

}12{. Andrew Erickson, Lyle Goldstein and William Murray, “China’s Undersea Sentries,” Undersea Warfare, Vol 9, No 2 (Winter 2007).

}13{. EIA, “International Oil Reserves”, updated August 27, 2008.

 } 14{. www.zawya.com/projects/project.cfm/pid21110611021… .

 Dr Yitzhak Shichor is professor of East Asian studies and political science at the University of Haifa, and senior fellow, the Harry S Truman Research Institute for the Advancement of Peace, the Hebrew University of Jerusalem, Israel.

 (This article first appeared in The Jamestown Foundation.)