انتشار برگردانی تازه از بوستان سعدی به زبان آلمانی

شب عاشقان بی‌دل، چه شبی دراز باشد
تو بیا کز اول شب، در صبح باز باشد
عجب است اگر توانم، که سفر کنم زکویت
به کجا رود کبوتر، که اسیر باز باشد

دو بیت از یکی از غزلیات سعدی را با صدای شاعر زمانه هوشنگ ابتهاج شنیدید. گلستان به نثر و بوستان به نظم و نثر از جمله آثار این شاعر شیرازی است که یکی از آن دو یعنی بوستان این روزها به زبان آلمانی منتشر شده. این اثر بی‌همتا که به سعدی‌نامه هم معروف است دقیقاً در ۱۶۳ سال پیش از سوی فریدریش روکرت، شاعر، زبان‌شناس و خاورشناس به زبان آلمانی ترجمه شد.

بوستان سعدی برای نخستین بار در ۱۳۰ سال پیش و برای دومین بار و به طور کامل این روزها از سوی بنگاه انتشاراتی والشتاین در ۴۷۲ صفحه به زبان آلمانی منتشر شده. این کتاب با همکاری نشر حافظ و گوته در شهر بن آلمان انتشار یافته و جلال رستمی، سرپرست آن در گفت‌وگو با رادیو فردا از انتشار بوستان سعدی به زبان آلمانی این طور گفته:

«بوستان ترجمه روکرت است. روکرت در سال ۱۸۴۴ تا ۴۵ در دانشگاه برلین تاریخ شرق‌شناسی درس می‌داد و بوستان جزو کارهایی بوده که روکرت در آن زمان جزو مواد درسی خودش استفاده می‌کرده. روکرت علاقمند شد ۱۰ باب بوستان سعدی را ترجمه کند. روکرت از سال ۱۸۴۹ بازنشسته می‌شود و کار ترجمه بوستان سعدی را شروع می‌کند. بوستان سعدی جزو مجموعه کارهای روکرت در سال ۱۸۵۰ تا ۱۸۵۱ محسوب می‌شود. به نظر من روکرت کار عظیمی انجام داده به خصوص این که تمام ده باب را ترجمه کرده. فقط آغاز بوستان را قدری خلاصه کرده. این کار بوستان سعدی در حقیقت یک کتاب لغت است برای کسانی که می‌خواهند کار فارسی را به آلمانی ترجمه کنند. معادل‌هایی را که روکرت به کار گرفته آنچنان دقیق‌اند که انسان را گاه به تعجب وامی‌دارد که چطوری در آن زمان روکرت توانسته به این دقت این معادل‌ها را بیابد.»

فردریش روکرت تنها بوستان سعدی را به زبان آلمانی برنگردانده. بلکه ۸۴ غزل از حافظ را هم ترجمه کرده که به وسیله نشر حافظ و گوته در کتابی با نام حافظ دوزبانه منتشر شده. برگردان داستان رستم و سهراب از شاهنامه فردوسی به زبان آلمانی دیگر اثر فردریش روکرت است. این شاعر آلمانی که به پدر خاورشناسی آلمان هم معروف است با الهام از غزلیات مولانا کتاب رزهای شرقی را نیز در ۱۹۱ سال پیش به زبان آلمانی منتشر کرد و بالاخره فردریش روکرت ۲۰۰ سال پیش برخی از ترانه‌ها و اشعار بومی و محلی گیلان را هم گردآوری و به آلمانی ترجمه کرد.